Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Wandelen: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(Wandelen is lopen voor het plezier of de sport. ([http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wandelen&oldid=16449533]))
 
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wandelen&oldid=63707275)
 
Regel 1: Regel 1:
'''Wandelen''' is [[lopen]] voor het plezier of de sport. De totale periode / afstand die gelopen is, of nog staat te gebeuren, noemt men een '''wandeling'''. Dat kan op meerdere manieren gebeuren, zoals een wandelingetje in het [[park]] of het [[bos]] bewijst. Ook het afleggen van grote afstanden wordt wandelen genoemd. (Voor lange wandelingen waarbij onderweg gekampeerd wordt, wordt in Engelstalige landen ook de Engelse term "hiking" gebruikt.) Hierbij komen beschrijvingen van de route, zoals die van de [[langeafstandswandelpad]]en goed van pas.
[[Bestand:Carl Spitzweg 036.jpg|thumb|''Der Sonntagsspaziergang'' van [[Carl Spitzweg]]]]
[[Bestand:Wandeltocht 60 km hav van amsterdam naar den haag in tien uur-522018.ogv|{{largethumb}}|[[Polygoonjournaal|Bioscoopjournaal]] uit 1922. Wandeltocht van 60 kilometer van [[Amsterdam]] naar [[Den Haag]] in tien uur, georganiseerd door de [[Haagsche Atletiek Vereniging]] (HAV).]]
[[Bestand:Wandeltocht hav brussel-den haag-512926.ogv|{{largethumb}}|[[Polygoonjournaal|Bioscoopjournaal]] uit 1923. Aankomst in Den Haag van de deelnemers aan de '[[Haagsche Atletiek Vereniging|HAV]]-wandeltocht Brussel-Den Haag'.]]
[[Bestand:VIERDE KALORAMAWANDELTOCHT-PGM4011564.webm|thumbtime=0:02|thumb|[[Polygoonjournaal|Bioscoopjournaal]] uit maart 1939. Deelnemers (o.a. militairen en verenigingen) tijdens de vierde [[Kaloramawandeltocht]] te [[Nijmegen]].]]
'''Wandelen''' is te voet gaan, in het bijzonder (mede) voor het plezier of de sport (in andere gevallen spreekt men vaker van het neutrale ''[[lopen]]''). Dat kan op meerdere manieren gebeuren. Van een wandelingetje in het [[park]] of [[bos (vegetatie)|bos]] waarbij het eindpunt samenvalt et het startpunt, tot meerdaagse tochten met een [[rugzak]], waarbij grote afstanden worden afgelegd en wordt [[kamperen|gekampeerd]]. Bij wandelen kan gebruikgemaakt worden van [[routebeschrijving]]en en/of gemarkeerde [[wandelpad]]en.  


Wandelen (lopen) was tot eind 19e eeuw de meest gebruikte manier om een afstand te overbruggen. In de twintigste eeuw heeft het recreatieve- en gezondheidsaspect steeds meer aan belang gewonnen. Tot ca 1960 hield men vaak in verenigingsverband zogenoemde [[wandelmars]]en.  Tegenwoordig trekken honderdduizenden de [[wandelschoen]]en aan om alleen of met anderen de buitenlucht in te gaan, maar er zijn ook veel liefhebbers van georganiseerde tochten met grote aantallen deelnemers.
De term hiking<ref name="thehike.nl">{{Citeer web|url=https://www.thehike.nl/wat-is-hiken-wandelen-of-een-trekking-en-wat-is-het-verschil/|titel=Wat is hiken, wandelen of een trekking en wat is het verschil?|bezochtdatum=2021-12-29|auteur=kazpaul|datum=2021-08-12|werk=The Hike|taal=}}</ref> wordt steeds gebruikelijker, waarbij wordt gedoeld op een langere wandeling op [[Langeafstandswandelpad|trails]] of in de bergen.  


==Meerdaagse wandeltochten==
Meerdaagse wandelingen door ruig terrein worden wel ''trektochten'' genoemd. ''Expedities'' zijn zware wandelingen (vaak naar een top) zoals de [[Kilimanjaro (berg)|Kilimanjaro]] of [[Elbroes|Elbrus]]<ref name="thehike.nl"/> genoemd.
In Nederland worden onder meer de volgende meerdaagse wandeltochten gehouden:
* Elfstedenwandeltocht, een vijfdaagse wandeltocht ongeveer langs de route van de vermaarde [[Elfstedentocht|schaatstocht]].
* De [[Vierdaagse van Nijmegen]];
* De [[Apeldoornse Vierdaagse]], die traditioneel voorafgaat aan die van Nijmegen.
* De Kempische Wandeldagen te [[Geldrop]].


== Trivia ==
== Geschiedenis ==
Onderzoek uit [[2006]] wijst uit dat het wandeltempo in steden over de hele wereld de afgelopen jaren fors is toegenomen. Als belangrijke oorzaak wordt gezien de toegenomen drukte en [[stress]]. Van 32 onderzochte steden over de hele wereld loopt men in [[Singapore]] het hardst en in [[Blantyre]] ([[Malawi]]) het zachtst.
Wandelen (te voet gaan) was tot in de negentiende eeuw hét belangrijkste middel om je te verplaatsen. Eind negentiende begin twintigste eeuw kwam er aandacht voor het gezondheids- en recreatieve aspect. Daarbij speelden in Nederland de wandelverslagen van [[Jacobus Craandijk (1834-1912)|Jacobus Craandijk]] (1834-1912) een belangrijke rol. In 1909 organiseerde de [[Koninklijke Nederlandse Bond voor Lichamelijke Opvoeding|KNBLO-NL]] de eerste [[wandelmars]]en of wandelvierdaagsen. Met de ingebruikneming in 1914 van de [[ANWB Bondswandelweg]] Amsterdam-Arnhem volgde het eerste recreatieve [[wandelpad]]. Na een periode van teruglopende interesse in de jaren vijftig en zestig kwam er begin jaren tachtig hernieuwde wandelbelangstelling. Het [[Nivon]] zette nieuwe wandelroutes uit. Met het [[Pieterpad]] van 1983 en het [[wandelroutenetwerk]] Oirschot van 2004 werden nieuwe wandelmogelijkheden aangeboden. Met een bewegwijzerd knooppuntensysteem kan een route naar eigen voorkeur worden samengesteld. Er zijn ook voor liefhebbers georganiseerde tochten.
 
== Wandelpaden ==
In Nederland bestaan netwerken van nationale en regionale [[wandelpad]]en, met elk hun eigen markering:
* [[KNBLO Jubileum wandelpad]]
* [[Nederlandse Wandelsport Bond|NWB-pad]]
* [[ANWB-wandelroute]]
* [[NS-wandeling]]
* [[GR-pad]] of langeafstandwandelpad (LAW)
* [[Streekpad]]
* [[Themapad]]
* [[Jacobspad]] (onderdeel [[Pelgrimsroute naar Santiago de Compostella]])
* [[Knapzakroute]] (Drenthe)
* [[Kuierroute]] (Overijssel)
* [[Klompenpad]] (Gelderland, Utrecht en Zuid-Holland)
 
== Wandelroutenetwerken ==
Een nieuwe generatie wandelroutes vormen de [[wandelroutenetwerk]]en, die naar voorbeeld van het [[fietsroutenetwerk]] zijn opgezet.
* [[Wandelnetwerk Twente]] (Twente)
* [[Wandelnetwerk|Wandelroutenetwerk]] (Zeeland, Noord-Brabant, Limburg, Vlaanderen)
* [[Waddenwandelen]] (Groningen, Friesland, Noord-Holland, inclusief de Waddeneilanden)
* [[Trage Wegen]] (Vlaanderen)
 
== Wandelmarsen ==
===Nederland===
[[Bestand:WANDELSEIZOEN BEGONNEN-PGM4011872.webm|{{largethumb}}|[[Polygoonjournaal|Bioscoopjournaal]] uit 1946. Circa 1000 deelnemeners lopen ter opening van het wandelseizoen een wandelwedstrijd van 25 km in de omgeving van [[Maastricht]], georganiseerd door de [[Wyck]]er wandelsportvereniging.]]
[[Bestand:WANDELMARSEN VOOR DE SCHOOLJEUGD-PGM4011568.webm|{{largethumb}}|[[Polygoonjournaal|Bioscoopjournaal]] uit 1939. Wandelende schoolkinderen op het platteland tijdens de afstandsmarsen voor de schooljeugd te [[Schiedam]].]]
* [[Elfstedenwandeltocht]] (een vijfdaagse wandeltocht die ongeveer langs de route van de vermaarde [[Elfstedentocht|schaatstocht]] gaat)
* [[Amsterdam - Leeuwarden]] (een klassieker over 150&nbsp;km te volbrengen binnen 29 uur)
* [[Nijmegen - Rotterdam]]
* [[Nijmeegse Vierdaagse]]
* [[Tocht om de Noord]] Wandelfestival
* [[Apeldoornse Vierdaagse]] (die traditioneel voorafgaat aan die van Nijmegen)
* [[Heuvelland Vierdaagse]]
* [[Kennedymars]]
* [[Wandel4daagse Alkmaar]]
* [[Drentse Wandelvierdaagse]]
* [[Meerdaags wandelevenement Venray]]
* [[Wandelvierdaagse het Gooi]]
* [[Avondvierdaagse]] in diverse gemeentes in Nederland
 
===België===
* [[Vierdaagse van de IJzer]]
* [[Tweedaagse van Vlaanderen]]
* [[Dodentocht Bornem]]
 
===Beloningen===
Voor het uitlopen van georganiseerde wandelmarsen diverse beloningssystemen. Het bekendste is het wandelboekje van de [[Koninklijke Wandel Bond Nederland]]. Na het voltooien van de wandeling worden kilometerstand en datum ingevuld en namens de wandelbond een stempel gezet. Na het lopen van voldoende kilometers kan een medaille worden verkregen.
 
Minder bekend is het beloningssysteem van [[Internationale federatie voor volkssport]] (IVV). Daarnaast hebben veel wandelverenigingen een eigen beloningssysteem. Het is toegestaan om meerdere of alle beloningssystemen in te zetten bij een wandeltocht.
 
== Varia ==
* Onderzoek uit 2006 wijst uit dat het looptempo van voetgangers in steden over de hele wereld de afgelopen jaren fors is toegenomen. Als belangrijke oorzaak wordt gezien de toegenomen drukte en [[stress]]. Van 32 onderzochte steden loopt men in [[Singapore]] het snelst en in [[Blantyre (stad)|Blantyre]] ([[Malawi]]) het langzaamst.<ref>{{en}} [https://web.archive.org/web/20140211073107/https://www.britishcouncil.org/paceoflife.pdf Persbericht], ''[[British Council]]'', 30 april 2007 (via [[Wayback Machine]])</ref>
* Neurowetenschapper [[Shane O'Mara]] bepleit in zijn boek ''In Praise of Walking. The new science of how we walk and why it’s good for us''<ref>Nederlandse vertaling 'Te voet. Hoe twee benen de mens verder brengen'.</ref> (2019) een herwaardering van het alledaagse wandelen, waarbij hij de gunstige mentale aspecten benadrukt.


== Zie ook ==
== Zie ook ==
*[[bergwandelen]]
* [[Bergwandelen]]
*[[nordic walking]]
* [[Nordic walking]]
*[[slaapwandelen]]
* [[Power-walking]]
*[[snelwandelen]]
* [[Snelwandelen]]
*[[lunchwandelen]]
* [[Lunchwandelen]]
*[[wandelclub]]
* [[Wandelclub]]
*[[Nijmeegse Vierdaagse]]
* [[Slaapwandelen]]
*[[Kennedymars]]
 
*[[wandelende tak]]
{{Appendix}}
{{Wikibooks|Vakantiereizen/Wandelvakantie|(Berg)wandelen}}
{{Commonscat|Hiking}}


[[Categorie:Amusement]]
[[Categorie:Wandelen| ]]
[[Categorie:Sport]]

Huidige versie van 6 mrt 2023 om 17:14

Bestand:Carl Spitzweg 036.jpg
Der Sonntagsspaziergang van Carl Spitzweg
Bestand:Wandeltocht 60 km hav van amsterdam naar den haag in tien uur-522018.ogv
Bioscoopjournaal uit 1922. Wandeltocht van 60 kilometer van Amsterdam naar Den Haag in tien uur, georganiseerd door de Haagsche Atletiek Vereniging (HAV).
Bestand:Wandeltocht hav brussel-den haag-512926.ogv
Bioscoopjournaal uit 1923. Aankomst in Den Haag van de deelnemers aan de 'HAV-wandeltocht Brussel-Den Haag'.
Bestand:VIERDE KALORAMAWANDELTOCHT-PGM4011564.webm
Bioscoopjournaal uit maart 1939. Deelnemers (o.a. militairen en verenigingen) tijdens de vierde Kaloramawandeltocht te Nijmegen.

Wandelen is te voet gaan, in het bijzonder (mede) voor het plezier of de sport (in andere gevallen spreekt men vaker van het neutrale lopen). Dat kan op meerdere manieren gebeuren. Van een wandelingetje in het park of bos waarbij het eindpunt samenvalt et het startpunt, tot meerdaagse tochten met een rugzak, waarbij grote afstanden worden afgelegd en wordt gekampeerd. Bij wandelen kan gebruikgemaakt worden van routebeschrijvingen en/of gemarkeerde wandelpaden.

De term hiking[1] wordt steeds gebruikelijker, waarbij wordt gedoeld op een langere wandeling op trails of in de bergen.

Meerdaagse wandelingen door ruig terrein worden wel trektochten genoemd. Expedities zijn zware wandelingen (vaak naar een top) zoals de Kilimanjaro of Elbrus[1] genoemd.

Geschiedenis

Wandelen (te voet gaan) was tot in de negentiende eeuw hét belangrijkste middel om je te verplaatsen. Eind negentiende begin twintigste eeuw kwam er aandacht voor het gezondheids- en recreatieve aspect. Daarbij speelden in Nederland de wandelverslagen van Jacobus Craandijk (1834-1912) een belangrijke rol. In 1909 organiseerde de KNBLO-NL de eerste wandelmarsen of wandelvierdaagsen. Met de ingebruikneming in 1914 van de ANWB Bondswandelweg Amsterdam-Arnhem volgde het eerste recreatieve wandelpad. Na een periode van teruglopende interesse in de jaren vijftig en zestig kwam er begin jaren tachtig hernieuwde wandelbelangstelling. Het Nivon zette nieuwe wandelroutes uit. Met het Pieterpad van 1983 en het wandelroutenetwerk Oirschot van 2004 werden nieuwe wandelmogelijkheden aangeboden. Met een bewegwijzerd knooppuntensysteem kan een route naar eigen voorkeur worden samengesteld. Er zijn ook voor liefhebbers georganiseerde tochten.

Wandelpaden

In Nederland bestaan netwerken van nationale en regionale wandelpaden, met elk hun eigen markering:

Wandelroutenetwerken

Een nieuwe generatie wandelroutes vormen de wandelroutenetwerken, die naar voorbeeld van het fietsroutenetwerk zijn opgezet.

Wandelmarsen

Nederland

Bestand:WANDELSEIZOEN BEGONNEN-PGM4011872.webm
Bioscoopjournaal uit 1946. Circa 1000 deelnemeners lopen ter opening van het wandelseizoen een wandelwedstrijd van 25 km in de omgeving van Maastricht, georganiseerd door de Wycker wandelsportvereniging.
Bestand:WANDELMARSEN VOOR DE SCHOOLJEUGD-PGM4011568.webm
Bioscoopjournaal uit 1939. Wandelende schoolkinderen op het platteland tijdens de afstandsmarsen voor de schooljeugd te Schiedam.

België

Beloningen

Voor het uitlopen van georganiseerde wandelmarsen diverse beloningssystemen. Het bekendste is het wandelboekje van de Koninklijke Wandel Bond Nederland. Na het voltooien van de wandeling worden kilometerstand en datum ingevuld en namens de wandelbond een stempel gezet. Na het lopen van voldoende kilometers kan een medaille worden verkregen.

Minder bekend is het beloningssysteem van Internationale federatie voor volkssport (IVV). Daarnaast hebben veel wandelverenigingen een eigen beloningssysteem. Het is toegestaan om meerdere of alle beloningssystemen in te zetten bij een wandeltocht.

Varia

  • Onderzoek uit 2006 wijst uit dat het looptempo van voetgangers in steden over de hele wereld de afgelopen jaren fors is toegenomen. Als belangrijke oorzaak wordt gezien de toegenomen drukte en stress. Van 32 onderzochte steden loopt men in Singapore het snelst en in Blantyre (Malawi) het langzaamst.[2]
  • Neurowetenschapper Shane O'Mara bepleit in zijn boek In Praise of Walking. The new science of how we walk and why it’s good for us[3] (2019) een herwaardering van het alledaagse wandelen, waarbij hij de gunstige mentale aspecten benadrukt.

Zie ook

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
  1. ↑ 1,0 1,1 kazpaul. Wat is hiken, wandelen of een trekking en wat is het verschil?. The Hike (2021-08-12) Geraadpleegd op 2021-12-29
  2. º (en) Persbericht, British Council, 30 april 2007 (via Wayback Machine)
  3. º Nederlandse vertaling 'Te voet. Hoe twee benen de mens verder brengen'.
rel=nofollow
rel=nofollow

Wikibooks  Wikibooks: (Berg)wandelen

Wikimedia Commons  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Hiking op Wikimedia Commons.

rel=nofollow
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Wandelen&oldid=345381"