Seksueel misbruik

Seksueel misbruik omvat alle seksuele handelingen die iemand gedwongen wordt uit te voeren, te ondergaan of getuige van te zijn, zoals:

• gedwongen worden iemand te bevredigen
• zich voor iemand moeten uitkleden
• aangeraakt worden
• gepenetreerd worden

Gedwongen worden betekent soms dat het slachtoffer lichamelijk overweldigd of bedreigd wordt, zoals bij een aanranding of verkrachting. Maar een situatie kan al dwingend worden ervaren wanneer het slachtoffer bang of afhankelijk is van de dader.

Nederlandse wetgeving

Wettelijk gezien onderscheidt men vier vormen van seksueel misbruik:

Verkrachting: een vorm van penetratie die plaatsvindt onder geweld, dwang, bedreiging of in situaties waarin het slachtoffer lichamelijk of geestelijk niet in staat is hiertegen in te gaan.

Poging tot verkrachting: een duidelijke poging tot seksuele agressie of verkrachting die gestopt werd door de tussenkomst van een derde of door de reactie van het slachtoffer.

Andere ongewenste intimiteiten: handelingen in de seksuele sfeer, anders dan de boven vermelde. Bijvoorbeeld: fysiek contact maken met de bedoeling een intiem lichaamsdeel van het slachtoffer aan te raken zonder dat die daarvoor toestemming gaf.

Misbruik in de huiselijke sfeer: misbruik tussen partners, ex-partners of familieleden, hieronder valt ook stalking.

Gevolgen van seksueel misbruik bij slachtoffer

Signalen

Volgende signalen kunnen het gevolg zijn van seksueel misbruik, doch moet men voorzichtig zijn met de interpretatie hiervan. Ook andere oorzaken kunnen aan de basis liggen.

• buikpijn zonder aanwijsbare reden
• geen eetlust of eetproblemen
• slaapproblemen
• vrees voor bepaalde mensen of plekken
• plotse stemmingswisselingen
• bedplassen na een zindelijke periode
• duimzuigen
• niet bij de leeftijd passend seksueel gedrag
• lichamelijke klachten waar een arts geen oorzaak vindt

Gevolgen op korte termijn

Deze kunnen langdurig blijven bestaan.

• drang tot zelfvernietiging of zelfbeschadiging
• gevoel in een bodemloze put te belanden
• regressie: bijvoorbeeld duimzuigen, opnieuw bedplassen
• concentratiestoornissen
• slechtere schoolprestaties
• schuldgevoel
• schaamtegevoel
• afkeer van het eigen lichaam
• gevoel van machteloosheid
• onzeker zijn
• zich niet veilig voelen
• angst voor ongeloof, onbegrip, bestraffing voor het misbruik
• angstig zijn
• dissociatie
• moeite met grenzen stellen, niet kunnen opkomen voor eigenbelang
• voortdurend voor anderen zorgen
• agitatie (geprikkeld zijn)
• psychosomatische klachten: bijvoorbeeld hoofdpijn, buikpijn

Gevolgen op lange termijn

• lage eigenwaarde (zichzelf niets waard vinden)
• weinig zelfrespect
• onderdrukking van eigen emoties en gevoelens: bijvoorbeeld zichzelf niet voelen, gevoel van aanhankelijkheid onderdrukken
• onderdrukking van eigen seksualiteit: bijvoorbeeld lichamelijke gevoelens onderdrukken
• seksualiteit loskoppelen van genegenheid en respect, waardoor men in de prostitutie kan vluchten
• afkeer van seksualiteit
• problemen met seksuele relaties
• neiging tot pedofilie bij incestrelatie van een kind
• herbelevingen, posttraumatische stressstoornis (PTSS)
• depressiviteit
• eenzaamheid
• het gevoel geïsoleerd te zijn of zichzelf isoleren
• risico om opnieuw slachtoffer te worden van seksueel misbruik, seksueel agressieve partners aantrekken
• risico van dadergedrag/ zelf dader te worden

Seksueel- en machtsmisbruik

Vaak is seksueel misbruik een voortvloeisel van machtsmisbruik.

Seksueel misbruik en het onderwijs

Seksueel misbruik komt op verschillende terreinen voor. In het onderwijs zijn door de wetgeving duidelijke regels vastgelegd over aangifte en melding van seksueel misbruik. Op 28 juli 1999 is een wetswijziging van kracht geworden waardoor seksueel misbruik op scholen beter bestreden kan worden. De doelstelling van deze wijziging is dat kinderen zich veilig moeten voelen op school. Ouders mogen er ook vanuit gaan dat over hun kinderen wordt gewaakt. Voor kinderen jonger dan 18 jaar geldt een meldplicht. Bij seksueel misbruik, door wie dan ook, is het personeel van de school wettelijk verplicht dit te melden bij het bevoegd gezag. Het bevoegd gezag is wettelijk verplicht tot aangifte bij de politie.

Seksueel misbruik en religie

Bij ondermeer de katholieke kerk bleek met name in 2009 en 2010 er wereldwijd veel gevallen waren van seksueel misbruik van kinderen . Dit werd tot aan de hoogste posities (kardinaal) verdoezeld oftewel doodgezwegen, vanwege dat méér waarde werd gehecht aan de goede naam van de kerk, dan het erkennen van het leed. Pas toen er geen houden meer aan was, werden zaken erkend en werden excuses gemaakt. Schijnheilig ? In ieder geval is naast erkennen en bekennen, het nemen van consequenties en verbeterende maatregelen een pre voor de meeste slachtoffers. Dat staat dan tegenover de vele levens die zijn verwoest en/of levenslang aangetast. Wat dat aan gaat zal dus progressief in plaats van conservatief gehandeld / opgetreden moeten worden.

Zie ook

• Incest

Referenties