Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Christelijke bedevaart: verschil tussen versies
(→Types: oude en nieuwe) |
(Bunyan) |
||
Regel 34: | Regel 34: | ||
De katholieke vredesbeweging Pax Christi is ontstaan als pelgrimsbeweging. | De katholieke vredesbeweging Pax Christi is ontstaan als pelgrimsbeweging. | ||
Geïnspireerd door pelgrimages die al voor de [[Tweede Wereldoorlog]] door katholieke jongeren te voet naar Chartres werden ondernomen, kwamen na de Tweede Wereldoorlog de voettochten voor vrede ook in Nederland in zwang. [[Pax Christi]] Internationaal ontstond tijdens een pelgrimage van Franse en Duitse jongeren naar Lourdes. Aansluitend op deze traditie organiseerde Pax Christi Nederland de afgelopen jaren, samen met de [[KRO]] 'adventstochten' voor de vrede en werden er met Kerstmis solidariteitspelgrimages ondernomen naar Bethlehem. | Geïnspireerd door pelgrimages die al voor de [[Tweede Wereldoorlog]] door katholieke jongeren te voet naar Chartres werden ondernomen, kwamen na de Tweede Wereldoorlog de voettochten voor vrede ook in Nederland in zwang. [[Pax Christi]] Internationaal ontstond tijdens een pelgrimage van Franse en Duitse jongeren naar Lourdes. Aansluitend op deze traditie organiseerde Pax Christi Nederland de afgelopen jaren, samen met de [[KRO]] 'adventstochten' voor de vrede en werden er met Kerstmis solidariteitspelgrimages ondernomen naar Bethlehem. | ||
==Metaforisch== | |||
De pelgrimage werd in de christelijke literatuur vaak gebruikt als een [[metafoor]] voor het menselijk leven. Het waarschijnlijk bekendste voorbeeld hiervan is ''The Pilgrim’s Progress'', door de Engelse puritein [[John Bunyan]], uit 1678. Reeds in 1682 verscheen een Nederlandse vertaling met de titel ''Eens Christens Reyse na de Eeuwigheyt''. Het werk werd vooral in de kring van de [[Nadere Reformatie]] veel gelezen.<ref name=santiago/> | |||
==Bedevaartplaatsen== | ==Bedevaartplaatsen== |
Versie van 21 mei 2015 22:02
Een bedevaart of pelgrimage in de christelijke traditie is een reis naar een christelijke heilige plaats of een plaats waar een heilige wordt vereerd.
Woord
De woord pelgrimage en pelgrim zijn afgeleid van het Latijnse peregrinatio. Dit is een samenstelling uit per (doorheen) en ager (akker of veld) en betekent dus „doorheen velden”.[1] In de Romeinse tijd betekende peregrinus een vreemdeling of buitenstaander; iemand zonder burgerrechten, iemand die zijn eigen land of vertrouwde omgeving verlaat en in ballingschap leeft.[1]
In vele talen is er maar één woord voor een pelgrimage of bedevaart, maar het Nederlands heeft er twee, evenals het Duits (Wallfahrt en Pilgerfahrt). Dat laat ruimte voor een licht nuanceverschil tussen beide woorden. Bij een bedevaart ligt het doel, een bedevaartsoord, vast. Dit wordt bij een pelgrimage minder beklemtoond: de nadruk ligt hier op het onderweg zijn, dat niet per se een vooropgezet reisdoel dient te hebben.[2]
In het christelijke tijdperk kreeg het woord de betekenis van iemand die vrijwillig in ballingschap ging, als een vorm van ascese en penitentie.[1] In de derde en vierde eeuw kozen monniken en kluizenaars ervoor om in Egypte en Syrië in de woestijnen een leven van onthechting te leiden.[1] Bekend hiervoor werd Antonius Abt, door wiens voorbeeld het monnikenideaal zich verspreidde.
Vanaf de zevende eeuw kreeg het woord een bijkomende betekenis als zijn geboorteland verlaten en rondzwerven om het christelijke geloof te verspreiden. Engelse en Ierse monniken trokken naar het Europese vasteland om het christendom bekend te maken. Bekend zijn onder anderen de heiligen Willibrordus, Bonifatius en Amandus.[1] Zij werden peregrini propter nomen Domini genoemd: vreemdelingen omwille van de naam van de Heer.[2]
Joodse voorbeeld
In het jodendom was het voor drie jaarlijkse feesten in de Thora voorgeschreven dat de mannen hiervoor naar Jeruzalem zouden reizen. Deze jaarlijkse feesten stonden bekend als de sjalosj regalim – de drie pelgrimsfeesten. Met de vernietiging van de tempel in het jaar 70 na Chr. kwam een einde aan deze reizen.
Types
Bedevaarten kunnen van karakter verschillen afhankelijk van de kerkelijke stroming en van de reden waarom men besluit op bedevaart te gaan.
Redenen voor bedevaart in het katholicisme
Veel gelovigen hopen op de bedevaartplaats een goddelijke zegen te krijgen, en (naar een oude rooms-katholieke traditie) een aflaat voor hun zonden, dat wil zeggen een vermindering of algehele kwijtschelding van hun straf – of de straf van een familielid – in het vagevuur.
Andere of bijkomende redenen
Aangezien bovenstaande redenen in het protestantisme wegvallen, zijn dit soort bedevaarten onder protestanten eerder ongebruikelijk. Sommige bedevaartgangers of pelgrims leggen een hele of gedeeltelijke bedevaart af om andere geestelijke redenen, namelijk om over God en het leven na te denken; om tot bezinning te komen; of om een poosje afstand te nemen van een hectisch dagelijks bestaan.[3] Weer anderen pelgrimeren als getuigenis van vrede en solidariteit met slachtoffers van onderdrukking en geweld. Sommige pelgrims leggen elk jaar een deel van de geplande route af.
Sommigen leggen de traditionele bedevaartwegen af, zonder zichzelf als bedevaarder of pelgrim te zien. Zij kunnen dit doen louter om het eens meegemaakt te hebben, om de bedevaartplaats bezocht te hebben, om andere mensen te ontmoeten of als sportieve wandeltocht.[3]
Geschiedenis
Christelijke pelgrimtochten werden aanvankelijk gemaakt naar plaatsen in verband met het leven en de dood van Jezus Christus. Bedevaarten werden in de vierde eeuw bevorderd door de kerkvaders, onder andere door Hiëronymus. Helena, de moeder van keizer Constantijn de Grote, ondernam een tocht naar het Heilige Land.
Vooral in de elfde en twaalfde eeuw werden omvangrijke bedevaarten gehouden. Volgens een zeer ruwe schatting woonden er toen vijftig miljoen mensen in Europa; daarvan ging elk jaar – eveneens ruw geschat – een half miljoen op bedevaart: één procent van de bevolking.
Drie plaatsen stonden en staan bijzonder hoog in aanzien: het Heilige Graf in Jeruzalem; het graf van Petrus in Rome; en het graf van de apostel Jacobus de Meerdere in Santiago de Compostela.
Pelgrimeren voor vrede in de wereld
De katholieke vredesbeweging Pax Christi is ontstaan als pelgrimsbeweging. Geïnspireerd door pelgrimages die al voor de Tweede Wereldoorlog door katholieke jongeren te voet naar Chartres werden ondernomen, kwamen na de Tweede Wereldoorlog de voettochten voor vrede ook in Nederland in zwang. Pax Christi Internationaal ontstond tijdens een pelgrimage van Franse en Duitse jongeren naar Lourdes. Aansluitend op deze traditie organiseerde Pax Christi Nederland de afgelopen jaren, samen met de KRO 'adventstochten' voor de vrede en werden er met Kerstmis solidariteitspelgrimages ondernomen naar Bethlehem.
Metaforisch
De pelgrimage werd in de christelijke literatuur vaak gebruikt als een metafoor voor het menselijk leven. Het waarschijnlijk bekendste voorbeeld hiervan is The Pilgrim’s Progress, door de Engelse puritein John Bunyan, uit 1678. Reeds in 1682 verscheen een Nederlandse vertaling met de titel Eens Christens Reyse na de Eeuwigheyt. Het werk werd vooral in de kring van de Nadere Reformatie veel gelezen.[2]
Bedevaartplaatsen
Sommige bedevaartplaatsen werden voor pelgrims interessant nadat er volgens ooggetuigenverslagen verschijningen hadden plaatsgevonden, meestal van Maria, een engel of een heilige. Andere plaatsen werden bekend vanwege een of meer gevallen van wonderlijke genezingen, of vanwege stigmata, een 'huilend' beeldje, of andere verschijnselen die mensen bovennatuurlijk voorkwamen. De Rooms-Katholieke Kerk kent een strikte procedure om de betrouwbaarheid en feitelijkheid van een getuigenis vast te stellen, voordat tot officiële erkenning van een dergelijk verschijnsel wordt overgegaan. Dit is bijvoorbeeld het geval voor het bedevaartsoord in Medjugorje (Bosnië en Herzegovina).
Nederland
Op de website van het Meertens Instituut[4] staan 661 bedevaartplaatsen in Nederland zeer uitgebreid beschreven. De Meertens website is gebaseerd op de vierdelige boekuitgave: Peter Jan Margry & Charles Caspers (red.), Bedevaartplaatsen in Nederland, Hilversum: Verloren, 1997-2004.
- Aarle-Rixtel – Zetel der Wijsheid
- Alkmaar – Heilig Bloed
- Amersfoort – Heilig Sacrament/Onze Lieve Vrouw van Amersfoort of ter Eem
- Amsterdam – Heilig Sacrament/Stille omgang
- Bergen op Zoom – Maria Ommegang
- Bolsward – Onze-Lieve-Vrouwe van Sevenwouden
- Barger-Oosterveld – Gerardus Majella
- Brielle – Martelaren van Gorcum
- Brunssum – Heilig Sacrament
- De Rips – OLV in 't Zand
- Dokkum – Bonifatius
- Egmond-Binnen – Adelbert
- Enschot – St. Job
- Esbeek – Cornelius
- Esdonk – Spijkerkapel
- Geijsteren – Willibrord
- Gulpen – OLV Maria Koningin
- Handel – Onze Lieve Vrouw van Handel
- Heerlen – Petrus Joseph Savelberg
- Heiloo – Onze Lieve Vrouwe ter Nood
- 's-Hertogenbosch – Zoete Moeder
- Holset – Genoveva
- IJsselstein – Onze Lieve Vrouw van Eiteren
- Katwijk aan de Maas – Onze Lieve Vrouwe van Lourdes
- Koolwijk – Heilige Anna
- Leeuwarden – Maria van Leeuwarden
- Loo – Onze Lieve Vrouwe van het Heilig Hart
- Maastricht – Sterre der Zee, de heilige Servatius en de zwarte Christus van Wijck
- Meerveldhoven – Onze-Lieve-Vrouwe ter Eik
- Middelburg – Onze Lieve Vrouwe van de Polder
- Molenschot – Heilige Anna
- Munstergeleen – Karel Houben
- Oirschot – Maria van de Heilige Eik
- Olburgen – Dorothea Visser
- Ommel – Onze Lieve Vrouw van Ommel
- Ossendrecht – Kaatje Dierkx
- Overasselt – Koortsboom
- Reek – Heilige Donatus van Münstereifel
- Renkum – Onze Lieve Vrouwe van Renkum
- Roermond – Onze Lieve Vrouwe van het Zand
- Schalkhaar – Onze Lieve Vrouwe van Frieswijck
- Sittard – Onze Lieve Vrouwe van het Heilig Hart
- Steenbergen – Sint-Ontkommer
- Steensel – Heilige Lucia
- Sweikhuizen – Odiliadevotie
- Thorn – Onze Lieve Vrouwe onder de Linden
- Tilburg – Peerke Donders, Frater Andreas, Pater Pio, Maria
- Volendam – Onze Lieve Vrouwe van het Water
- Waddinxveen – Onze Lieve Vrouwe van Waddinxveen
- Warfhuizen – Onze Lieve Vrouwe van de Besloten Tuin
- Weebosch – Gerardus Majella
- Westerhoven – Heilige Valentinus
- Wittem – Gerardus Majella
- Zeeland (Noord-Brabant) Sjabloon:Subet:-- Heilige paus Cornelius
- Zegge – Onze Lieve Vrouwe van Zegge
- Zenderen – Albertus van Trafani
België
- Banneux – Maagd der Armen
- Beauraing – Maria "Moeder met het gouden hart"
- Bon-Secours – basiliek
- Dadizele – meimaand; in september: noveen. Mariaverering, basiliek en rosarium (openluchtbidplaats met Grotto)
- Donk (Maldegem) – Zeven Smarten van Maria
- Evergem – Sint-Christoffel (augustus)
- Ertvelde (Evergem) – Onze Lieve Vrouw van Stoepe (september)
- Gistel: Abdij Ten Putte – Godelieve
- Halle (Vlaams-Brabant) – Onze-Lieve-Vrouw van Halle (Zwarte Madonna)
- Hasselt – Virga Jesse – Pater Valentinus
- Kalfort – Onze-Lieve-Vrouw ten Traan
- Kerselare – meimaand en noveen
- Kleit – Mariagrot van Maldegem-Kleit
- Kortrijk – Broeder Isidoor
- Lommel – Mariapark
- Moregem – meimaand en noveen
- Oostakker (Gent) – Oostakker-Lourdes
- Scherpenheuvel – Maria
- Sint-Jan-in-Eremo – Sint-Jan (24 juni)
- Sint-Lambrechts-Woluwe (Kapel van Lenneke Mare) – bedevaart op de tweede zondag na Pasen
- Zoutleeuw – "Kapel Onze-Lieve Vrouw van de Osseweg" uit 1538
Duitsland
Frankrijk
- Chartres
- Le Puy-en-Velay
- Lisieux – Theresia van Lisieux
- Lourdes – Sint-Bernadette
- Parijs (Rue du Bac) – Onze Lieve Vrouw van de Wonderdadige Medaille
- Rocamadour – Zwarte Madonna
- Sainte-Anne-d'Auray
- La Salette
- Taizé
- Vézelay
Italië
Portugal
Slovenië
- Brezje (aartsbisdom Ljubljana): Nationaal Mariaheiligdom "Maria Hulp der Christenen"
- Sveta Gora bij Solkan (bisdom Koper): Mariaheiligdom
- Maribor: Z. Anton Martin Slomšek
- Ptujska Gora bij Ptuj: Maria Allermachtigste Beschermvrouwe
- Sveti Primož bij Kamnik: H. Primus
- Lovrenc na Pohorju: H. Maria
- Šmarna Gora: H. Maria
Sloveense bedevaartplaatsen buiten Slovenië
- Valbruna (Sloveens: Ovčja vas): Mariaheiligdom Svete Višarje
- Maria Saal (Sloveens: Gospa sveta): Apostel der Slovenen, de heilige Modestus van Karinthië
- Aquilea: Apostel der Slovenen, de heilige Hermagoras
Spanje
- Loyola in Baskenland (Ignatius)
- Montserrat
- O Cebreiro
- Roncesvalles
- Santiago de Compostela
Bronnen en weblinks
- http://www.rkk.nl/katholicisme/encyclopedie/p/pelgrimeren
- http://www.nieuwsbronnen.com/tenbunderen/bedevaarten/
Verwijzingen
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 http://www.nieuwsbronnen.com/tenbunderen/bedevaarten/
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Prof. dr. Peter Nissen, 2013, https://www.santiago.nl/grenzen-overschrijden/12618
- ↑ 3,0 3,1 Prof. dr. Peter Nissen, Van oude en nieuwe pelgrims, https://www.santiago.nl/van-oude-en-nieuwe-pelgrims/12619
- º Het Meertens Instituut
Je bent uitgenodigd om deze pagina te helpen verbeteren. — Meer informatie