Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie en digitaal erfgoed, wenst u prettige feestdagen en een gelukkig 2025

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Simon Spoor: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(Permalink: //nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Simon_Spoor&oldid=27038050)
 
(cat)
 
(4 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
'''Simon Hendrik Spoor''' ([[Amsterdam]], [[12 januari]] [[1902]] - [[Batavia (Nederlands-Indië)|Batavia]], [[25 mei]] [[1949]]) was een Nederlands [[generaal]] en commandant van het [[Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger|Nederlands-Indische leger]].
{{Infobox militair persoon
| naam = Simon Spoor
| periode = 12 januari 1902 – 25 mei 1949
| afbeelding = Spoor_Generaal_2.jpg
| onderschrift = Simon Spoor
| geboorteplaats = [[Amsterdam]]
| plaatsvanoverlijden = [[Batavia (Nederlands-Indië)|Batavia]]
| partij = [[Bestand:Flag of the Netherlands.svg|20px]] [[Koninkrijk der Nederlanden]]
| onderdeel = [[Infanterie]] van het [[Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger|Indische leger]]
| dienstjaren = [[1923]]-[[1949]]
| rang = [[Generaal]]
| leiding = [[Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger|KNIL]], [[Koninklijke Landmacht|KL]] en [[Mariniersbrigade in Nederlands-Indië|Mariniersbrigade]] in [[Nederlands-Indië]]
| veldslagen =
| onderscheidingen = Onder meer [[Commandeur (ridderorde)|Commandeur]] in de [[Militaire Willems-Orde]]
| overtuiging =
| portaal = KNIL
}}
[[Bestand:Generaal Spoor graf.jpg|{{largethumb}}|Graf van generaal Spoor]]
'''Simon Hendrik Spoor''' ([[Amsterdam]], [[12 januari]] [[1902]] – [[Batavia (Nederlands-Indië)|Batavia]], [[25 mei]] [[1949]]) was een Nederlands [[generaal]] en legercommandant in [[Nederlands-Indië]].
 
Spoor stamt uit het [[Spoor (geslacht)|geslacht Spoor]], en was een zoon van [[Andreas Petrus Spoor]], dirigent van het Concertgebouworkest. Hij volgde de middelbare school in Den Haag, en ging daarna naar de kadettenschool te Alkmaar. Vervolgens studeerde hij aan de [[Koninklijke Militaire Academie]] te Breda.


==Loopbaan==
==Loopbaan==
Spoor werd in 1923 benoemd tot [[tweede luitenant]] en vervolgde zijn loopbaan in het Indische leger. Hij bracht twee maal langere tijd in Nederland door; eerst om de [[Hogere Krijgsschool]] te doorlopen en vervolgens werd hij aangesteld als leraar aan de [[Koninklijke Militaire Academie]] in [[Breda]]. Spoor was in de [[militaire rang|rang]] van [[kapitein (rang)|kapitein]] verbonden aan de [[generale staf]] in [[Nederlands-Indië]] toen deze Nederlandse [[Kolonie (staatkundig)|kolonie]] bij de [[Tweede Wereldoorlog]] betrokken raakte en door [[Japan]] op 10 januari 1942 werd aangevallen. Spoor ontsnapte ternauwernood samen met collega kapitein [[Gerard Leonard Reinderhoff|Reinderhoff]], eveneens bij de generale staf, in het laatste vliegtuig van het vliegveld [[Luchthaven Husein Sastranegara|Andir]] in de nacht van 8 op 9 maart 1942, terwijl de Japanse strijdkrachten het vliegveld reeds waren genaderd en de overgave van [[Nederlands-Indië]] vlak erna zou worden getekend. Beiden mochten uitwijken naar [[Australië (land)|Australië]] op uitdrukkelijk bevel van de toenmalige legercommandant generaal [[Hein ter Poorten|ter Poorten]]. Aangekomen in Australië, werden zij toegevoegd aan de kort daarvoor opgerichte [[Netherlands Forces Intelligence Service|NEFIS]]. Spoor werd hoofd van sectie I van deze dienst en in 1944 werd hij vervolgens benoemd tot directeur van de gehele NEFIS.  
Spoor werd in 1923 benoemd tot [[tweede luitenant]] bij de infanterie van het [[Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger]] (KNIL). Vanaf 1924 was hij op Borneo gedetacheerd. Hij bracht twee maal langere tijd in Nederland door; eerst om de [[Hogere Krijgsschool]] te doorlopen en vervolgens werd hij aangesteld als leraar aan de [[Koninklijke Militaire Academie]] in [[Breda (stad)|Breda]]. Spoor was in de [[militaire rang|rang]] van [[kapitein (rang)|kapitein]] verbonden aan de [[generale staf]] in [[Nederlands-Indië]] toen deze Nederlandse [[kolonie (staatkundig)|kolonie]] bij de [[Tweede Wereldoorlog]] betrokken raakte en door [[Japan]] op 10 januari 1942 werd aangevallen. Spoor ontsnapte ternauwernood samen met collega kapitein [[Gerard Leonard Reinderhoff|Reinderhoff]], eveneens bij de generale staf, in het laatste vliegtuig van het vliegveld [[Luchthaven Husein Sastranegara|Andir]] in de nacht van 8 op 9 maart 1942, terwijl de Japanse strijdkrachten het vliegveld reeds waren genaderd en de overgave van [[Nederlands-Indië]] vlak erna zou worden getekend. Beiden mochten uitwijken naar [[Australië (land)|Australië]] op uitdrukkelijk bevel van de toenmalige legercommandant generaal [[Hein ter Poorten|ter Poorten]]. Aangekomen in Australië, werden zij toegevoegd aan de kort daarvoor opgerichte [[Netherlands Forces Intelligence Service|NEFIS]]. Spoor werd hoofd van sectie I van deze dienst en in 1944 werd hij vervolgens benoemd tot directeur van de gehele NEFIS.


===Legercommandant in Nederlands-Indie===
===Legercommandant in Nederlands-Indie===
De benoeming van Spoor tot legercommandant in [[Nederlands-Indië]] in de rang van [[generaal-majoor]], tijdelijk [[luitenant-generaal]], volgde in januari 1946. Deze promotie was opmerkelijk omdat hij in dienstjaren feitelijk nog niet toe was een [[Lijst van militaire rangen van de Nederlandse Krijgsmacht|opperofficiersrang]] te bekleden. Spoor viel echter niet alleen op door zijn militaire capaciteiten, maar ook zijn politieke handigheid vielen in de smaak bij de regering in [[Den Haag]]. Als legercommandant gaf Spoor leiding aan de operaties tegen de Indonesische nationalisten (de [[Tentara Nasional Indonesia|TNI]] en ongeregelde strijdgroepen), van welke operaties de zogenaamde [[politionele acties]] in 1947 en 1948 de bekendste zijn.  Spoor stond aan het hoofd van de grootste legermacht die Nederland ooit buiten het grondgebied in Europa op de been heeft gebracht: circa 120.000 man in 1947 en circa 140.000 man in 1948.  
Na de [[Tweede Wereldoorlog]] werd het commando in Nederlands-Indië opgesplitst over de verschillende legeronderdelen. Spoor werd in januari 1946 benoemd tot legercommandant in [[Nederlands-Indië]] in de rang van [[generaal-majoor]], tijdelijk [[luitenant-generaal]]. Deze promotie was opmerkelijk omdat hij er gezien zijn beperkt aantal dienstjaren feitelijk nog niet toe was een [[Lijst van militaire rangen van de Nederlandse Krijgsmacht|opperofficiersrang]] te bekleden. Hij was echter opgevallen; niet alleen zijn militaire capaciteiten, maar ook zijn politieke handigheid viel in de smaak bij de regering in [[Den Haag]]. Operationeel gezien viel Spoor tot het najaar van 1946 onder het geallieerde [[South East Asia Command]] van [[Louis Mountbatten]].


De enorme problemen die in [[Nederlands-Indië]] ontstonden na de geallieerde overwinning op Japan, in 1945, bezorgden de Nederlandse autoriteiten veel zorgen. Met de benoeming van Spoor hoopte men dat deze zeer slagvaardige officier snel de rust en orde op de eilanden zou kunnen herstellen. Echter, de vertragingen (zo niet tegenwerkingen) die de Nederlandse autoriteiten moesten ondergaan van onder meer de [[Engeland|Engelse]] en Australische regeringen (waardoor maandenlang geen Nederlandse militaire eenheden mochten landen op Java) verergerde de situatie aanzienlijk. In die cruciale maanden konden de verschillende Indonesische [[nationalisme|nationalistische]] groeperingen (waaronder [[communisme|communistische]] alsook [[islam|islamitische]]) een greep naar de macht doen. Onderling was men echter ook verdeeld, en naast deze min of meer officiële groeperingen, waren er ook [[struikroverij|roversbendes]] actief die [[moord|dood]] en verderf zaaiden onder vooral de net uit de Japanse concentratiekampen vrij gekomen Europeanen en [[Indo-Europeanen]]. Sommige van de Indonesische groeperingen hadden tijdens de tweede wereld oorlog samengewerkt met de Japanners onder het leiderschap van [[Soekarno]]. Toen Spoor legercommandant werd was de situatie al zeer ernstig verslechterd, en dreigde [[regeringsloosheid|anarchie]] de gehele [[Indonesië|Indische archipel]] in vlammen te doen opgaan. Moord, [[verkrachting]]en, [[beroving|roof]] en [[plundering|plunder]] waren aan de orde van de dag. In deze brisante situatie moest Spoor orde zien te krijgen.
Als legercommandant gaf Spoor leiding aan de operaties tegen de Indonesische nationalisten (de [[Tentara Nasional Indonesia|TNI]] en ongeregelde strijdgroepen). Van deze operaties zijn de zogenaamde [[politionele acties]] in 1947 en 1948 de bekendste. Spoor stond aan het hoofd van de grootste legermacht die Nederland ooit buiten het grondgebied in Europa op de been heeft gebracht: circa 120.000 man in 1947 en circa 140.000 man in 1948, bestaande uit [[Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger|KNIL]], [[Koninklijke Landmacht|KL]] en [[Mariniersbrigade in Nederlands-Indië|Mariniersbrigade]].
 
De enorme problemen die in [[Nederlands-Indië]] ontstonden na de geallieerde overwinning op Japan, in 1945, bezorgden de Nederlandse autoriteiten veel zorgen. Men hoopte dat Spoor, die werd beschouwd als een zeer slagvaardig officier, snel de rust en orde op de eilanden zou kunnen herstellen. Doordat de [[Verenigd Koninkrijk|Britse]] en Australische regeringen maandenlang verhinderden dat Nederlandse militaire eenheden konden landen op Java, verergerde de situatie aanzienlijk. In die cruciale maanden deden verschillende Indonesische [[nationalisme|nationalistische]] groeperingen, waaronder [[communisme|communistische]] en [[islam|islamitische, een greep naar de macht. Onderling waren deze groeperingen ook verdeeld, en daarnaast waren ook [[struikroverij|roversbendes]] actief die [[moord|dood]] en verderf zaaiden onder vooral de net uit de Japanse concentratiekampen vrij gekomen Europeanen en [[Indo-Europeanen]]. Sommige van de Indonesische groeperingen hadden tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] samengewerkt met de Japanners onder het leiderschap van [[Soekarno]]. Toen Spoor legercommandant werd was de situatie al zeer ernstig verslechterd, en dreigde [[regeringsloosheid|anarchie]] in de gehele [[Indonesië|Indische archipel]]. Moord, [[verkrachting]]en, [[beroving]]en en [[plundering]]en waren aan de orde van de dag. In deze brisante situatie, de [[Bersiap|Bersiap-periode]], moest Spoor de orde zien te herstellen.


===Overlijden===
===Overlijden===
Op 20 mei 1949 gebruikte Spoor het middagmaal in het restaurant van de jachtclub in [[Tanjung Priok]], ter viering van zijn bevordering tot volwaardig [[Generaal]] (vier sterren). Drie dagen later kreeg hij ernstige hartklachten waaraan hij na twee dagen op 47-jarige leeftijd overleed. De disgenoot van Spoor, zijn [[Adjudant (functie)|adjudant]] [[Kapitein (rang)|ritmeester]] Smulders was na de lunch ook ernstig ziek geworden. Smulders lag vier dagen in coma. De overige gasten van de jachtclub, die exact hetzelfde hadden gegeten, mankeerden na het eten echter niets. Een accidentele, bacteriële [[voedselvergiftiging]] werd daarom uitgesloten. Op het lichaam van Spoor werd geen sectie verricht. Volgens geruchten zou de dood van Spoor samenhangen met de "[[Rob Aernout|Zaak vaandrig Aernout]]", een corruptieonderzoek naar de top van het Indische leger, waarin Spoor opdracht had gegeven naar Aernout diepgravend onderzoek te doen. Sluitend bewijs hiervoor is niet geleverd. De meest aannemelijke doodsoorzaak van Spoor is zijn enorme werkdruk. Spoor had in zijn laatste jaren regelmatig klachten gehad, waaronder een mentale ineenstorting of burn-out in 1943 in Australië, en had regelmatig melding gedaan van zware hoofdpijnen. Ook leed hij aan een structurele overbelasting van zijn functie die zich verhevigde na zijn terugkomst op Java. Na de grote inspanningen gedurende de tweede wereldoorlog had Spoor geen mogelijkheid gehad met verlof te gaan, mede door zijn benoeming tot legercommandant, die zijn werkdruk alleen maar deed toenemen. Ten tijde van het overlijden van Spoor tekende zich reeds een spoedig einde van de Nederlandse aanwezigheid in Indonesië af.
Op 20 mei 1949 gebruikte Spoor het middagmaal in het restaurant van de jachtclub in [[Tanjung Priok]], ter viering van zijn bevordering tot [[Generaal]] (vier sterren). Drie dagen later kreeg hij ernstige hartklachten waaraan hij na twee dagen op 47-jarige leeftijd overleed. De disgenoot van Spoor, zijn [[Adjudant (functie)|adjudant]] [[Kapitein (rang)|ritmeester]] Smulders was na de lunch ook ernstig ziek geworden. Smulders lag vier dagen in coma. De overige gasten van de jachtclub, die exact hetzelfde hadden gegeten, mankeerden na het eten echter niets. Een accidentele, bacteriële [[voedselvergiftiging]] werd daarom uitgesloten. Op het lichaam van Spoor werd geen sectie verricht. Volgens geruchten zou de dood van Spoor samenhangen met de [[Rob Aernout|Zaak vaandrig Aernout]], een corruptieonderzoek naar de top van het Indische leger, waarin Spoor opdracht had gegeven naar Aernout diepgravend onderzoek te doen. Sluitend bewijs hiervoor is niet geleverd. De meest aannemelijke doodsoorzaak van Spoor is zijn enorme werkdruk. Spoor had in zijn laatste jaren regelmatig klachten gehad, waaronder een mentale ineenstorting of ''[[burn-out]]'' in 1943 in Australië, en had regelmatig melding gedaan van zware hoofdpijnen. Ook leed hij aan een structurele overbelasting van zijn functie die zich verhevigde na zijn terugkomst op Java. Na de grote inspanningen gedurende de tweede wereldoorlog had Spoor geen mogelijkheid gehad met verlof te gaan, mede door zijn benoeming tot legercommandant, die zijn werkdruk alleen maar deed toenemen. Ten tijde van het overlijden van Spoor tekende zich reeds een spoedig einde van de Nederlandse aanwezigheid in Indonesië af.


===Eerbetoon===
===Eerbetoon===
Generaal Spoor ontving meerdere onderscheidingen en tevredenheidsbetuigingen; hij werd postuum benoemd tot Commandeur in de [[Militaire Willems-Orde]] (in juni 1949 verleend), was Ridder in de [[Orde van de Nederlandse Leeuw]], Commandeur in de [[Orde van Oranje-Nassau]] met de zwaarden, bezat de [[Bronzen Leeuw]] en de [[Medal of Freedom]]. In april 2009 schonk zijn weduwe Mans Spoor-Dijkema de medailles aan museum [[Bronbeek]]. Zijn uniform werd daar al tentoongesteld. In [[Ermelo (Nederland)|Ermelo]] bevindt zich de Generaal Spoorkazerne waar het 45 Pantserinfanterie[[bataljon]] [[Regiment]] [[Infanterie]] Oranje Gelderland (RIOG) en het 400 Geneeskundig Bataljon gelegerd zijn.
Generaal Spoor ontving meerdere onderscheidingen en tevredenheidsbetuigingen; hij werd postuum benoemd tot Commandeur in de [[Militaire Willems-Orde]] (in juni 1949 verleend), was Ridder in de [[Orde van de Nederlandse Leeuw]], Commandeur in de [[Orde van Oranje-Nassau]] met de zwaarden, bezat de [[Bronzen Leeuw]] en de [[Medal of Freedom]]. In april 2009 schonk zijn weduwe Mans Spoor-Dijkema de medailles aan museum [[Bronbeek]]. Zijn uniform werd daar al tentoongesteld. In [[Ermelo (Nederland)|Ermelo]] bevindt zich de [[Generaal Spoorkazerne]] waar het 45 Pantserinfanterie[[bataljon]] [[Regiment]] [[Infanterie]] Oranje Gelderland (RIOG) en het 400 Geneeskundig Bataljon gelegerd zijn.


{{bron|bronvermelding=
{{Appendix|2=
*{{Citeer boek
* {{Citeer boek
| Achternaam = de Moor  
| Achternaam = de Moor
| Voornaam = Jaap
| Voornaam = Jaap
| Auteurlink =  
| Auteurlink =  
| Medeauteurs =  
| Medeauteurs =  
| Datum = mei 2011
| Datum = mei 2011
| Titel = Generaal Spoor - Triomf en tragiek van een legercommandant
| Titel = Generaal Spoor Triomf en tragiek van een legercommandant
| Uitgever = Boom
| Uitgever = Boom
| Plaats = Amsterdam
| Plaats = Amsterdam
Regel 29: Regel 51:
| bezochtdatum =  
| bezochtdatum =  
| Bladzijdes = 488 blz
| Bladzijdes = 488 blz
| Taal = Nederlands
| Taal = nl
| URL =  
| URL =  
| URLdatum =  
| URLdatum =  
}}
}}
*[http://www.geschiedenis24.nl/ovt/afleveringen/2011/OVT-08-05-2011/Generaal-Spoor.html Interview Jaap de Moor] over zijn biografie van Spoor, [[OVT]], 8 mei 2011.  
* [http://www.geschiedenis24.nl/ovt/afleveringen/2011/OVT-08-05-2011/Generaal-Spoor.html Interview Jaap de Moor] over zijn biografie van Spoor, [[OVT]], 8 mei 2011.
*{{Citeer boek
* {{Citeer boek
| Achternaam = Schilling  
| Achternaam = Schilling
| Voornaam = Ton
| Voornaam = Ton
| Auteurlink =  
| Auteurlink =  
Regel 47: Regel 69:
| bezochtdatum =  
| bezochtdatum =  
| Bladzijdes = 165 blz
| Bladzijdes = 165 blz
| Taal = Nederlands
| Taal = nl
| URL =  
| URL =  
| URLdatum =  
| URLdatum =  
}}
}}
*{{Citeer boek
* {{Citeer boek
| Achternaam = Spoor-Dijkema  
| Achternaam = Spoor-Dijkema
| Voornaam = Mans
| Voornaam = Mans
| Auteurlink =  
| Auteurlink =  
| Medeauteurs =  
| Medeauteurs =  
| Datum = oktober 2004
| Datum = oktober 2004
| Titel = Achteraf kakelen de kippen. Herinneringen aan Generaal KNIL S.H. Spoor, legercommandant in Nederlands-Indie 30 januari 1946 - 25 mei 1949, opgetekend door zijn weduwe
| Titel = Achteraf kakelen de kippen. Herinneringen aan Generaal KNIL S. H. Spoor, legercommandant in Nederlands-Indie 30 januari 1946 25 mei 1949, opgetekend door zijn weduwe
| Uitgever = Bataafsche Leeuw
| Uitgever = Bataafsche Leeuw
| Plaats = Amsterdam
| Plaats = Amsterdam
Regel 68: Regel 90:
| URLdatum =  
| URLdatum =  
}}
}}
*[http://www.hetdepot.com/GeneraalSpoor.html Het Depot, Simon Spoor]
* [http://www.hetdepot.com/GeneraalSpoor.html Het Depot, Simon Spoor]
*[http://www.inghist.nl/Onderzoek/Projecten/BWN/lemmata/Index/bwn1/spoor Instituut voor Nederlandse Geschiedenis]
* [http://www.inghist.nl/Onderzoek/Projecten/BWN/lemmata/Index/bwn1/spoor Instituut voor Nederlandse Geschiedenis]
*[http://www.defensie.nl/actueel/nieuws/2009/04/16/46130305/eretekenen_generaal_spoor_naar_bronbeek Zijn onderscheidingen aan Bronbeek gegeven]
* [http://www.defensie.nl/actueel/nieuws/2009/04/16/46130305/eretekenen_generaal_spoor_naar_bronbeek Zijn onderscheidingen aan Bronbeek gegeven]
*[http://www.tvblik.nl/andere-tijden/het-optimisme-van-generaal-spoor Andere Tijden, 14 mei 2011: 'Het optimisme van generaal Spoor' (video)]
* [http://www.tvblik.nl/andere-tijden/het-optimisme-van-generaal-spoor Andere Tijden, 14 mei 2011: ’Het optimisme van generaal Spoor’ (video)]
{{Wikidata|q503948)}}
}}
}}
{{StartOpvolging}}
{{StartOpvolging}}
{{OpvolgingCombi
{{OpvolgingCombi
| lijst = [[Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger#Commandanten van het Nederlands-Indische leger|Commandant van het KNIL]] <br>1946 - 1949
| lijst = [[Lijst van commandanten van het KNIL|Commandant van het KNIL]] <br />1946 1949
| vorige = [[Ludolph Hendrik van Oyen|L.H. van Oyen]]
| vorige = [[Ludolph Hendrik van Oyen|L. H. van Oyen]]
| volgende = [[Dirk Cornelis Buurman van Vreeden|D.C.Buurman van Vreeden]]
| volgende = [[Dirk Cornelis Buurman van Vreeden|D. C. Buurman van Vreeden]]
}}
}}
{{EindOpvolging}}
{{EindOpvolging}}
{{Navigatie Medal of Freedom}}


{{DEFAULTSORT:Spoor}}
{{DEFAULTSORT:Spoor}}
[[Categorie:Nederlands generaal]]
[[Categorie: Nederlands generaal]]
[[Categorie:Nederlands militair]]
[[Categorie: Militair in het KNIL]]
[[Categorie:Persoon in Nederlands-Indië]]
[[Categorie: Commandeur in de Militaire Willems-Orde]]
[[Categorie:Commandeur in de Militaire Willems-Orde]]
[[Categorie: Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw]]
[[Categorie:Dekolonisatie van Indonesië]]
[[Categorie: Dekolonisatie van Indonesië]]
[[Categorie: Geboren in Amsterdam]]
[[Categorie: Geboren in 1902]]
[[Categorie: Geboren op 12 januari]]
[[Categorie: Overleden in Jakarta]]
[[Categorie: Overleden in 1949]]
[[Categorie: Overleden op 25 mei]]

Huidige versie van 2 jun 2014 om 19:15

rel=nofollow
Bestand:Generaal Spoor graf.jpg
Graf van generaal Spoor

Simon Hendrik Spoor (Amsterdam, 12 januari 1902Batavia, 25 mei 1949) was een Nederlands generaal en legercommandant in Nederlands-Indië.

Spoor stamt uit het geslacht Spoor, en was een zoon van Andreas Petrus Spoor, dirigent van het Concertgebouworkest. Hij volgde de middelbare school in Den Haag, en ging daarna naar de kadettenschool te Alkmaar. Vervolgens studeerde hij aan de Koninklijke Militaire Academie te Breda.

Loopbaan

Spoor werd in 1923 benoemd tot tweede luitenant bij de infanterie van het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (KNIL). Vanaf 1924 was hij op Borneo gedetacheerd. Hij bracht twee maal langere tijd in Nederland door; eerst om de Hogere Krijgsschool te doorlopen en vervolgens werd hij aangesteld als leraar aan de Koninklijke Militaire Academie in Breda. Spoor was in de rang van kapitein verbonden aan de generale staf in Nederlands-Indië toen deze Nederlandse kolonie bij de Tweede Wereldoorlog betrokken raakte en door Japan op 10 januari 1942 werd aangevallen. Spoor ontsnapte ternauwernood samen met collega kapitein Reinderhoff, eveneens bij de generale staf, in het laatste vliegtuig van het vliegveld Andir in de nacht van 8 op 9 maart 1942, terwijl de Japanse strijdkrachten het vliegveld reeds waren genaderd en de overgave van Nederlands-Indië vlak erna zou worden getekend. Beiden mochten uitwijken naar Australië op uitdrukkelijk bevel van de toenmalige legercommandant generaal ter Poorten. Aangekomen in Australië, werden zij toegevoegd aan de kort daarvoor opgerichte NEFIS. Spoor werd hoofd van sectie I van deze dienst en in 1944 werd hij vervolgens benoemd tot directeur van de gehele NEFIS.

Legercommandant in Nederlands-Indie

Na de Tweede Wereldoorlog werd het commando in Nederlands-Indië opgesplitst over de verschillende legeronderdelen. Spoor werd in januari 1946 benoemd tot legercommandant in Nederlands-Indië in de rang van generaal-majoor, tijdelijk luitenant-generaal. Deze promotie was opmerkelijk omdat hij er gezien zijn beperkt aantal dienstjaren feitelijk nog niet toe was een opperofficiersrang te bekleden. Hij was echter opgevallen; niet alleen zijn militaire capaciteiten, maar ook zijn politieke handigheid viel in de smaak bij de regering in Den Haag. Operationeel gezien viel Spoor tot het najaar van 1946 onder het geallieerde South East Asia Command van Louis Mountbatten.

Als legercommandant gaf Spoor leiding aan de operaties tegen de Indonesische nationalisten (de TNI en ongeregelde strijdgroepen). Van deze operaties zijn de zogenaamde politionele acties in 1947 en 1948 de bekendste. Spoor stond aan het hoofd van de grootste legermacht die Nederland ooit buiten het grondgebied in Europa op de been heeft gebracht: circa 120.000 man in 1947 en circa 140.000 man in 1948, bestaande uit KNIL, KL en Mariniersbrigade.

De enorme problemen die in Nederlands-Indië ontstonden na de geallieerde overwinning op Japan, in 1945, bezorgden de Nederlandse autoriteiten veel zorgen. Men hoopte dat Spoor, die werd beschouwd als een zeer slagvaardig officier, snel de rust en orde op de eilanden zou kunnen herstellen. Doordat de Britse en Australische regeringen maandenlang verhinderden dat Nederlandse militaire eenheden konden landen op Java, verergerde de situatie aanzienlijk. In die cruciale maanden deden verschillende Indonesische nationalistische groeperingen, waaronder communistische en [[islam|islamitische, een greep naar de macht. Onderling waren deze groeperingen ook verdeeld, en daarnaast waren ook roversbendes actief die dood en verderf zaaiden onder vooral de net uit de Japanse concentratiekampen vrij gekomen Europeanen en Indo-Europeanen. Sommige van de Indonesische groeperingen hadden tijdens de Tweede Wereldoorlog samengewerkt met de Japanners onder het leiderschap van Soekarno. Toen Spoor legercommandant werd was de situatie al zeer ernstig verslechterd, en dreigde anarchie in de gehele Indische archipel. Moord, verkrachtingen, berovingen en plunderingen waren aan de orde van de dag. In deze brisante situatie, de Bersiap-periode, moest Spoor de orde zien te herstellen.

Overlijden

Op 20 mei 1949 gebruikte Spoor het middagmaal in het restaurant van de jachtclub in Tanjung Priok, ter viering van zijn bevordering tot Generaal (vier sterren). Drie dagen later kreeg hij ernstige hartklachten waaraan hij na twee dagen op 47-jarige leeftijd overleed. De disgenoot van Spoor, zijn adjudant ritmeester Smulders was na de lunch ook ernstig ziek geworden. Smulders lag vier dagen in coma. De overige gasten van de jachtclub, die exact hetzelfde hadden gegeten, mankeerden na het eten echter niets. Een accidentele, bacteriële voedselvergiftiging werd daarom uitgesloten. Op het lichaam van Spoor werd geen sectie verricht. Volgens geruchten zou de dood van Spoor samenhangen met de „Zaak vaandrig Aernout”, een corruptieonderzoek naar de top van het Indische leger, waarin Spoor opdracht had gegeven naar Aernout diepgravend onderzoek te doen. Sluitend bewijs hiervoor is niet geleverd. De meest aannemelijke doodsoorzaak van Spoor is zijn enorme werkdruk. Spoor had in zijn laatste jaren regelmatig klachten gehad, waaronder een mentale ineenstorting of burn-out in 1943 in Australië, en had regelmatig melding gedaan van zware hoofdpijnen. Ook leed hij aan een structurele overbelasting van zijn functie die zich verhevigde na zijn terugkomst op Java. Na de grote inspanningen gedurende de tweede wereldoorlog had Spoor geen mogelijkheid gehad met verlof te gaan, mede door zijn benoeming tot legercommandant, die zijn werkdruk alleen maar deed toenemen. Ten tijde van het overlijden van Spoor tekende zich reeds een spoedig einde van de Nederlandse aanwezigheid in Indonesië af.

Eerbetoon

Generaal Spoor ontving meerdere onderscheidingen en tevredenheidsbetuigingen; hij werd postuum benoemd tot Commandeur in de Militaire Willems-Orde (in juni 1949 verleend), was Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw, Commandeur in de Orde van Oranje-Nassau met de zwaarden, bezat de Bronzen Leeuw en de Medal of Freedom. In april 2009 schonk zijn weduwe Mans Spoor-Dijkema de medailles aan museum Bronbeek. Zijn uniform werd daar al tentoongesteld. In Ermelo bevindt zich de Generaal Spoorkazerne waar het 45 Pantserinfanteriebataljon Regiment Infanterie Oranje Gelderland (RIOG) en het 400 Geneeskundig Bataljon gelegerd zijn.

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties

q503948) op Wikidata  Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)

rel=nofollow
rel=nofollow
Voorganger:
L. H. van Oyen
Commandant van het KNIL
1946 – 1949
Opvolger:
D. C. Buurman van Vreeden