Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Veendam: verschil tussen versies
(http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Veendam_(plaats)&oldid=25488517) |
kGeen bewerkingssamenvatting |
||
| (7 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 4: | Regel 4: | ||
De plaats is ontstaan vanaf [[1655]] als [[veenkolonie]]. De voor deze streken zo karakteristieke lintbebouwing heeft in Veendam een aangepaste vorm. In het centrum van de stad vormden de beide diepen, het Ooster- en het Westerdiep, een vorkvorm omdat hier oorspronkelijk het [[rivier]]tje de [[Munte (Groningen)|Munte]] stroomde. | De plaats is ontstaan vanaf [[1655]] als [[veenkolonie]]. De voor deze streken zo karakteristieke lintbebouwing heeft in Veendam een aangepaste vorm. In het centrum van de stad vormden de beide diepen, het Ooster- en het Westerdiep, een vorkvorm omdat hier oorspronkelijk het [[rivier]]tje de [[Munte (Groningen)|Munte]] stroomde. | ||
[[Bestand:Veendam, Kerkstraat.jpg|thumb|500px|Veendam, Kerkstraat]] | |||
== Geschiedenis == | == Geschiedenis == | ||
=== Kerkdorpen === | === Kerkdorpen === | ||
In 1655 wordt het kerspel (= kerkdorp) boven [[Muntendam]] afgescheiden van Zuidbroek en Muntendam. Het nieuwe kerkdorp komt Veendam en Wildervank te heten. In 1687 wordt de [[kerk van Veendam]] gebouwd. In 1702 worden Veendam en Wildervank zelfstandige kerspels. Veendam gaat bij die gelegenheid strijken met het wapen, dat zijn betekenis eerder aan de geschiedenis van Wildervank ontleent dan aan die van Veendam. Door de gemeentelijke herindeling komt de gemeente Wildervank op 1 januari 1969 te vervallen. Gelijktijdig worden delen van Wildervank gesplitst tot de nieuwe gemeenten Veendam en Stadskanaal. | In 1655 wordt het kerspel (= kerkdorp) boven [[Muntendam]] afgescheiden van Zuidbroek en Muntendam. Het nieuwe kerkdorp komt Veendam en Wildervank te heten. In 1687 wordt de [[kerk van Veendam]] gebouwd. In 1702 worden Veendam en Wildervank zelfstandige kerspels. Veendam gaat bij die gelegenheid strijken met het wapen, dat zijn betekenis eerder aan de geschiedenis van Wildervank ontleent dan aan die van Veendam. Door de [[gemeentelijke herindeling]] komt de gemeente Wildervank op 1 januari 1969 te vervallen. Gelijktijdig worden delen van Wildervank gesplitst tot de nieuwe gemeenten Veendam en Stadskanaal. | ||
=== Veenkoloniën en bebouwingsstructuur === | === Veenkoloniën en bebouwingsstructuur === | ||
| Regel 19: | Regel 20: | ||
=== Inwoners en museum === | === Inwoners en museum === | ||
In de loop van de 20e eeuw groeide het aantal inwoners van Veendam naar ruim 20.000 inwoners.<ref name="CBS GOM"/> De geschiedenis van Veendam is onderwerp van het [[Veenkoloniaal Museum]]<ref>[http://www.veenkoloniaalmuseum.nl Veenkoloniaal museum]</ref>, gelegen in het centrum van het dorp. | In de loop van de 20e eeuw groeide het aantal inwoners van Veendam naar ruim 20.000 inwoners.<ref name="CBS GOM">[http://www.cbs.nl/NR/rdonlyres/6129A398-A51F-4135-8BD3-EF360D044AED/0/Veendam.pdf CBS Gemeente op Maat 2008]</ref> | ||
De geschiedenis van Veendam is onderwerp van het [[Veenkoloniaal Museum]]<ref>[http://www.veenkoloniaalmuseum.nl Veenkoloniaal museum]</ref>, gelegen in het centrum van het dorp. | |||
De gemeente Veendam telt in 2011 zo'n 28.500 inwoners. | De gemeente Veendam telt in 2011 zo'n 28.500 inwoners. | ||
| Regel 45: | Regel 47: | ||
== Openbaar Vervoer == | == Openbaar Vervoer == | ||
Veendam had in het verleden een [[spoorwegstation]] aan de lijn [[station Zuidbroek|Zuidbroek]] - [[station Ter Apel|Ter Apel]] van de [[Noordoosterlocaalspoorweg-Maatschappij]] (NOLS). Dit [[station Veendam|station]] werd in 1953 gesloten voor [[reizigerstrein]]en, maar de lijn bleef in gebruik voor [[goederentrein]]en. Sinds 1 mei 2011 is er weer een treinverbinding voor personen van Veendam via Zuidbroek naar [[station Groningen|Groningen]]. Elk half uur vertrekt een trein van [[Arriva Personenvervoer Nederland]], die alle stations onderweg aandoet. Daarvoor is een nieuw [[kopspoor]] met [[perron (platform)|perron]] in Veendam aangelegd. Er zijn plannen om de trein in een verre toekomst door te trekken naar [[Stadskanaal (plaats)|Stadskanaal]] op de route van de [[toeristische spoorweg]] [[Stichting Stadskanaal Rail]] (STAR). | Veendam had in het verleden een [[spoorwegstation]] aan de lijn [[station Zuidbroek|Zuidbroek]] - [[station Ter Apel|Ter Apel]] van de [[Noordoosterlocaalspoorweg-Maatschappij]] (NOLS). Dit [[station Veendam|station]] werd in 1953 gesloten voor [[reizigerstrein]]en, maar de lijn bleef in gebruik voor [[goederentrein]]en. Sinds 1 mei 2011 is er weer een treinverbinding voor personen van Veendam via Zuidbroek naar [[station Groningen|Groningen]]. Elk half uur vertrekt een trein van [[Arriva Personenvervoer Nederland]], die alle stations onderweg aandoet. Daarvoor is een nieuw [[kopspoor]] met [[perron (platform)|perron]] in Veendam aangelegd. Er zijn plannen om de trein in een verre toekomst door te trekken naar [[Stadskanaal (plaats)|Stadskanaal]] op de route van de [[toeristische spoorweg]] [[Stichting Stadskanaal Rail]] (STAR). | ||
| Regel 61: | Regel 62: | ||
* [[Zoutdiapier]] | * [[Zoutdiapier]] | ||
== Externe | == Externe linken == | ||
*[http://www.veendam.nl/ Veendam.nl] | *[http://www.veendam.nl/ Veendam.nl] | ||
*[http://www.dbnl.org/tekst/sten009monu04_01/sten009monu04_01_0129.php Monumenten in Groningen, Veendam] | |||
*[[Reliwiki]] - [http://reliwiki.nl/index.php?title=Categorie:Gemeente_Veendam Categorie:Gemeente Veendam] | |||
* Ngw.nl [http://www.ngw.nl/heraldrywiki/index.php?title=Veendam Gemeentewapen Veendam] | |||
=== Kaarten === | |||
*[http://www.atlas1868.nl/gr/veendam.html 1868, Veendam] | |||
*[[Image:Edge-firefox.png|25px]] GeoHack, [http://toolserver.org/~geohack/geohack.php?pagename=Veendam¶ms=53.1016_N_6.8764_E_type:city Veendam op de kaarten en satellietbeelden] | |||
=== Media === | |||
*[http://www.archieven.nl/zoeken?miview=gal1&mivast=0&mizig=115&miadt=5&milang=nl&mizk_alle=Veendam Foto's in de Groninger Archieven] | |||
*[http://www.archieven.nl/zoeken?miview=gal1&mivast=0&mizig=52&miadt=5&milang=nl&mizk_alle=Veendam Prentbriefkaarten (postcards) in de Groninger Archieven] | |||
{{Commonscat|Veendam}} | |||
{{coördinaten|53_6_22_N_6_52_19_E_type:city_scale:50000_region:NL|53° 6' NB, 6° 52' OL}} | {{coördinaten|53_6_22_N_6_52_19_E_type:city_scale:50000_region:NL|53° 6' NB, 6° 52' OL}} | ||
{{Bron|bronvermelding= | {{Bron|bronvermelding= | ||
{{references}} | {{references}} | ||
}} | {{Wikidata|Q14212973}}}} | ||
{{Navigatie gemeente Veendam}} | {{Navigatie gemeente Veendam}} | ||
Huidige versie van 28 jun 2016 om 17:01
Veendam is de hoofdplaats van de gelijknamige gemeente Veendam in de provincie Groningen, gelegen aan rijksweg N33, de weg van de Eemshaven naar Assen. Veendam wordt ook wel Parkstad genoemd.
In de 19e eeuw ontwikkelde Veendam zich tot het centrum van de Groninger Veenkoloniën.
De plaats is ontstaan vanaf 1655 als veenkolonie. De voor deze streken zo karakteristieke lintbebouwing heeft in Veendam een aangepaste vorm. In het centrum van de stad vormden de beide diepen, het Ooster- en het Westerdiep, een vorkvorm omdat hier oorspronkelijk het riviertje de Munte stroomde.
Geschiedenis
Kerkdorpen
In 1655 wordt het kerspel (= kerkdorp) boven Muntendam afgescheiden van Zuidbroek en Muntendam. Het nieuwe kerkdorp komt Veendam en Wildervank te heten. In 1687 wordt de kerk van Veendam gebouwd. In 1702 worden Veendam en Wildervank zelfstandige kerspels. Veendam gaat bij die gelegenheid strijken met het wapen, dat zijn betekenis eerder aan de geschiedenis van Wildervank ontleent dan aan die van Veendam. Door de gemeentelijke herindeling komt de gemeente Wildervank op 1 januari 1969 te vervallen. Gelijktijdig worden delen van Wildervank gesplitst tot de nieuwe gemeenten Veendam en Stadskanaal.
Veenkoloniën en bebouwingsstructuur
Veendam heeft in het gebied van de Groninger Veenkoloniën altijd een bijzondere plaats ingenomen. De geschiedenis is 350 jaar geleden begonnen met turfafgravingen. Veendam heeft voor een deel de typische veenkoloniale lintstructuur, behalve in de buurt van het centrum. Die structuur is veroorzaakt door de aanwezigheid van het riviertje de Oude AE, waardoor het parallel lopende Ooster- en Westerdiep in noordelijke richting van elkaar moesten wijken. Hieraan dankt Veendam de vorkstructuur, waartussen komvorming kon ontstaan. Daardoor kreeg Veendam een echt centrum in plaats van een langgerekt bebouwingslint. Het centrum wordt gekenmerkt door ruimte, groen en waterpartijen (Parkstad Veendam). Dit bijzondere karakter heeft van oudsher aantrekkingskracht uitgeoefend op de bewoners.
Kustvaart en agrarische industrie
Uit de oorspronkelijke turfvaart ontstond in de loop der tijden een zo belangrijke kustvaart, dat Lloyds verzekeringen haar eerste kantoor op het vaste land van Europa oprichtte in Veendam. Na de vervening werd de grond gebruikt voor landbouw. Uit die landbouw kwam een belangrijke agrarische industrie voort. De huidige aardappelmeel- en derivatenindustrie is daarvan afgeleid. In de tweede helft van de 19e eeuw verliezen de scheepvaart en de scheepsbouw zoveel betekenis dat werd overgeschakeld op o.a. metaalverwerkende industrie.
Industriële gemeente
De gemeente Veendam is een industriële gemeente, waarbij een belangrijk deel van de industrie georiënteerd is op de landbouwproductenverwerkende bedrijven. We treffen talloze bedrijven aan die zich rond dit thema hebben ontwikkeld tot veelal internationale concerns. Zo worden in Veendam vele duizenden containers per jaar overgeslagen op één van de grootste inland-containerterminals van Nederland. De provincie Groningen heeft Veendam een regionale functie toebedeeld voor kantoorvestigingen.
Inwoners en museum
In de loop van de 20e eeuw groeide het aantal inwoners van Veendam naar ruim 20.000 inwoners.[1] De geschiedenis van Veendam is onderwerp van het Veenkoloniaal Museum[2], gelegen in het centrum van het dorp. De gemeente Veendam telt in 2011 zo'n 28.500 inwoners.
Scholengemeenschap
Dankzij het initiatief van Anthony Winkler Prins was Veendam de eerste plattelandsgemeente met een vijfjarige Hogere Burgerschool. Op 20 april 1864 kreeg de gemeente groen licht vanuit Den Haag om de HBS te mogen bouwen. Twee jaar later, op 3 september, opende de school haar deuren. In 1911 kreeg de HBS een nieuw onderkomen, het huidige Veenkoloniaal Museum. In 1967 ging een aantal Veendammer scholen, waaronder het Winkler Prins Lyceum, fuseren. De Winkler Prins groeide uit tot één van de grootste scholengemeenschappen.
Evenementen
- Veendammer muzieknacht (meerdere keren per jaar) [3]
- Toetterrit (april) [4]
- Motortoertocht (april)
- Bloemetjesmarkt (mei)
- Midzomernachtfeest (juni)
- Zomerfair (juni)
- Vakantiemarkten (juli/augustus - bouwvak)
- Turfdagen (september)
- Pruiverij (september)
- Straatmuzikantenfestival (september)
- Uitmarkt (september)
- Open Monumentendag (september)
- Kerstmarkt (december)
- Kerk en jeugddiensten bijvoorbeeld bij De Ontmoeting en De Hoeksteen (Elke zondag en 1 keer in de 2 weken op een vrijdag)
Oosterdiep
In 2006 gingen stemmen op om het gedempte Oosterdiep weer open te graven. Hiermee zou de sfeer van vroeger moeten terugkeren. Op 4 juli en 5 juli 2006 werd hiervoor een burgerraadpleging georganiseerd. 148 bewoners deden aan deze raadpleging mee en brachten hun stem uit op één van de drie voorgelegde varianten.[5]
Openbaar Vervoer
Veendam had in het verleden een spoorwegstation aan de lijn Zuidbroek - Ter Apel van de Noordoosterlocaalspoorweg-Maatschappij (NOLS). Dit station werd in 1953 gesloten voor reizigerstreinen, maar de lijn bleef in gebruik voor goederentreinen. Sinds 1 mei 2011 is er weer een treinverbinding voor personen van Veendam via Zuidbroek naar Groningen. Elk half uur vertrekt een trein van Arriva Personenvervoer Nederland, die alle stations onderweg aandoet. Daarvoor is een nieuw kopspoor met perron in Veendam aangelegd. Er zijn plannen om de trein in een verre toekomst door te trekken naar Stadskanaal op de route van de toeristische spoorweg Stichting Stadskanaal Rail (STAR).
In een voormalige bedrijfsloods naast het treinstation in Veendam zal een nieuw busstation verrijzen voor de streekbussen van Qbuzz. De verwachting is dat dit in de loop van 2011 gereed zal zijn.
Vliegveld
Veendam heeft een eigen zweefvliegveld, NNZC genaamd (Noord Nederlandse Zweefvlieg Club). [6]
Zwembad
Het Kristalbad was een groot openluchtzwembad dat zeer geliefd was in de regio. Het werd eind jaren 80 afgebroken om plaats te maken voor een parkeerplaats van de voetbalvereniging BV Veendam. Het huidige zwembad in de gemeente heet Tropiqua en is een overdekt subtropisch zwembad.
Zie ook
Externe linken
- Veendam.nl
- Monumenten in Groningen, Veendam
- Reliwiki - Categorie:Gemeente Veendam
- Ngw.nl Gemeentewapen Veendam
Kaarten
Media
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Veendam op Wikimedia Commons.
Bronvermelding
 | Plaatsen in de gemeente Veendam |  |
|---|
|
Dorpen: Bareveld · Borgercompagnie (deels) · Ommelanderwijk · Tripscompagnie (deels) · Veendam · Wildervank |