Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Frans Daels: verschil tussen versies
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Frans_Daels&oldid=54538312) |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| (2 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 18: | Regel 18: | ||
| portaal = | | portaal = | ||
}} | }} | ||
'''Frans Daels''' ([[Antwerpen (stad)|Antwerpen]], [[7 januari]] [[1882]] – [[Gent]], [[22 december]] [[1974]]) was een Vlaams arts en politicus. | '''Frans Daels''' (voluit '''Franciscus Maria Leopoldus Daels''', [[Antwerpen (stad)|Antwerpen]], [[7 januari]] [[1882]] – [[Gent]], [[22 december]] [[1974]]) was een Vlaams arts en politicus. | ||
Daels studeerde geneeskunde aan de [[Katholieke Universiteit Leuven]] en de [[Gentse universiteit]] | ==Leven== | ||
Frans Daels werd geboren in Antwerpen als zoon van de apotheker Petrus Daels en Maria Verellen. Thuis werd Frans gesproken. Na de klassieke [[humaniora]] aan het [[Sint-Jan Berchmanscollege (Antwerpen)|Sint-Jan Berchmanscollege te Antwerpen]] (’het jezuïetencollege’) studeerde hij geneeskunde aan de [[Katholieke Universiteit Leuven]] en de [[Gentse universiteit]]. Van 1920 tot 1944 was hij in Gent hoogleraar [[verloskunde]] en [[gynaecologie]]. Later stond hij ook bekend als een kankerspecialist. Hij verrichtte, vooral tijdens zijn verblijf in Zwitserland, baanbrekend onderzoek in verband met kanker.<ref name=Gunst>Petra Gunst, [http://www.ugentmemorie.be/personen/daels-frans-1882-1974 ''Daels, Frans (1882-1974)''], UGentMemorie</ref> | |||
==Vlaamse beweging | ==Vlaamse beweging en collaboratie== | ||
Bij het uitbreken van de [[Eerste Wereldoorlog]] meldde hij zich vrijwillig voor de legerdienst als legerarts en officier. Hij was vier jaar aan het IJzerfront en was er getuige van de gebrekkige communicatie tussen Franstalige officieren en Vlaamse soldaten die vaak uit de lagere bevolkingsklassen afkomstig waren, wat ertoe leidde dat veel jonge Vlamingen, onnodig het leven lieten aan het front. Vanuit zijn sociale bewogenheid werd hij hierdoor een radicale flamingant. | |||
Na de [[Duitse aanval op België in 1940|Duitse inval in België]] werd Daels in september 1940 lid van de Raad van Leiding, een adviesraad van het [[Vlaams Nationaal Verbond]]. | In die tijd speelde hij een vooraanstaande rol in de clandestiene [[Frontbeweging]]. Zo richtte hij het [[Secretariaat der Katholieke Vlaamse Hoogstudenten]] (SKVH) op en was hij medestichter van Heldenhulde. Hij was ook actief in de kraamafdeling in Veurne, gaf colleges aan studenten geneeskunde en zetelde in meerdere examencommissies. | ||
Ook na de Eerste Wereldoorlog bleef Daels actief in de [[Vlaamse Beweging]]. Hij ijverde onder meer voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit, organiseerde de Vlaamse Wetenschappelijke Congressen en stichtte de Vereniging voor Wetenschappen. Daarnaast was hij voorzitter van het [[IJzerbedevaartcomité]] van 1925 tot 1943. Hij kreeg er de bijnaam „het Geweten van Vlaanderen.” | |||
Na de [[Duitse aanval op België in 1940|Duitse inval in België]] werd Daels in september 1940 lid van de Raad van Leiding, een adviesraad van het [[Vlaams Nationaal Verbond]]. Omdat Daels gezien werd als vertegenwoordiger van de pacifistische traditie binnen de Vlaamse Beweging, was het sensationeel nieuws toen in juli 1941 werd aangekondigd dat hij de verantwoordelijkheid op zich zou nemen om een eigen klinische organisatie te leiden bij het Vlaams Legioen, de vrijwilligerseenheid van Vlamingen aan het oostfront. Als blijkt dat het Vlaams Legioen in de Waffen-SS strijdt, trekt Daels zich terug en scherpt hij zijn kritische houding tegenover het VNV aan. Hij beweerde achteraf dat ''Volk en Staat'' zijn naam misbruikt had, maar volgens anderen moet hij toestemming gegeven hebben om zijn foto te publiceren in het nieuws dat hij naar het Oostfront zou vertrekken, maar was hij dit nooit echt van plan. In 1942 neemt hij ontslag als lid van de Raad van Leiding en in 1943 als gewoon lid.<ref name=Gunst/><ref>Bruno De Wever, {{NEVB|Daels, Frans}}.</ref> Bij de bevrijding van België in 1944 vluchtte hij met de hulp van verschillende kerkelijke instanties naar [[Zwitserland]]. In 1946 werd Daels wegens [[collaboratie]] bij verstek ter dood veroordeeld. Hierop werden de familiebezittingen in beslag genomen, waaronder gronden en een villa in Knokke. In 1959 mocht Daels naar België terugkeren. | |||
==Zonen== | ==Zonen== | ||
Hij was de vader van [[Paul Daels]] (1921-1988) die voorzitter was van het [[IJzerbedevaartcomité]]. Een andere zoon was de gynaecoloog [[José Daels]] (1914-2010). Hij was onder meer voorzitter van het [[Vlaams Kruis]] en voorzitter van het college van medisch adviseurs van gynaecologen van [[Kind en Gezin]]. | Hij was de vader van [[Paul Daels]] (1921-1988) die voorzitter was van het [[IJzerbedevaartcomité]]. Een andere zoon was de gynaecoloog [[José Daels]] (1914-2010). Hij was onder meer voorzitter van het [[Vlaams Kruis]] en voorzitter van het college van medisch adviseurs van gynaecologen van [[Kind en Gezin]]. | ||
==Bibliografie== | |||
* ''Over de opvoeding der vrouw en hare rol in de samenleving'', Antwerpen, De Sikkel, 1909. | |||
* ''Voor moeder en zuigeling'', Leuven/Leiden, De Vlaamsche Boekenhalle, 1913. | |||
* [https://lib.ugent.be/viewer/archive.ugent.be%3ACF43BEF0-0BD1-11E6-A86E-D37DD43445F2#?cv=2&c=&m=&s=&xywh=-492%2C0%2C5223%2C3361 ''Volksfierheid. Bladzijden uit den oorlog door een krijgsdokter. Van op den IJzer''] Imprimerie des Orphelins, 1914. (Universiteitsbibliotheek Gent) | |||
* [https://lib.ugent.be/viewer/archive.ugent.be%3ABAD96058-C0F0-11E1-B2A4-2286AAF23FF7#?cv=&c=&m=&s=&xywh=-1783%2C-184%2C5704%2C3672 ''Pour nos hommes''], De Carne, 1916. (Universiteitsbibliotheek Gent) | |||
* [https://lib.ugent.be/viewer/archive.ugent.be%3A3CA176BC-C019-11E1-8B1D-FABDAAF23FF7#?cv=&c=&m=&s=&xywh=-1762%2C-185%2C5736%2C3692 ''Voor onze vrouwen''], Ghysbaert-Deleye, 1916. (Universiteitsbibliotheek Gent) | |||
* ''Het Bakersboek'', Leuven, Vlaamse Boekenhalle, 1919. | |||
* ''Beginselen der Praktische Verloskunde. Eerste deel: Normale zwangerschap, baring en kraambed'', Leuven, De Vlaamsche Boekenhalle, 1920. | |||
* ''Beginselen der Praktische Verloskunde. Tweede deel: Abnormale zwangerschap, baring en kraambed'', ibid., 1922. | |||
* ''Voor mijn volk in nood I'', Kortrijk, Vermaut, 1922. | |||
* ''Voor mijn volk in nood II'', Gent, ’t Spyker, 1923. | |||
* ''Heelkundige verpleging en kraamverpleging''. Antwerpen, De Sikkel, 1936. | |||
* ''Beginselen van de praktische verloskunde, bewerkt voor vroedvrouwen'', Antwerpen, De Sikkel, 1937. | |||
* ''Uit Vlaanderens Kultuurstrijd'', Antwerpen, De Sikkel, 1939. | |||
* ''Le problème du cancer'', Genève, L’Effort humain, 1950. | |||
* ''Mens sana'', Hasselt, Heideland, 1964. | |||
* ''Levenswijsheid'', Wilrijk, Oranje, 1967. | |||
Hij publiceerde tientallen medische artikelen in binnen- en buitenlandse tijdschriften, vele daarvan over [[radiotherapie]] van [[Gynaecologie|gynaecologische]] [[Oncologie|tumoren]]. | |||
{{StartOpvolging}} | {{StartOpvolging}} | ||
{{OpvolgingCombi | {{OpvolgingCombi | ||
| lijst = [[Voorzitter]] van het [[IJzerbedevaartcomité]]<br />1921 | | lijst = [[Voorzitter]] van het [[IJzerbedevaartcomité]]<br />1921 – 1944 | ||
| vorige = | | vorige = — | ||
| volgende = [[Jan-Frans Fransen]] | | volgende = [[Jan-Frans Fransen]] | ||
}} | }} | ||
{{EindOpvolging}} | {{EindOpvolging}} | ||
{{Appendix}} | {{Appendix}} | ||
{{authority control|TYPE=p|ISAAR=au::4810|ODIS=PS_27383|Wikidata=Q2794691}} | |||
{{DEFAULTSORT:Daels, Frans}} | {{DEFAULTSORT:Daels, Frans}} | ||
[[Categorie:Belgisch medicus]] | [[Categorie:Belgisch medicus]] | ||
[[Categorie:Bestuurder van het IJzerbedevaartcomité]] | [[Categorie:Bestuurder van het IJzerbedevaartcomité]] | ||
[[Categorie:Belgisch collaborateur in de Tweede Wereldoorlog]] | [[Categorie:Belgisch collaborateur in de Tweede Wereldoorlog]] | ||
[[Categorie:Gynaecoloog]] | |||
[[Categorie:Oncoloog]] | |||
[[Categorie:Geboren in 1882]] | [[Categorie:Geboren in 1882]] | ||
[[Categorie:Overleden in 1974]] | [[Categorie:Overleden in 1974]] | ||
Huidige versie van 10 jul 2023 om 23:30
| Frans Daels | ||
| Geboren | 7 januari 1882, Antwerpen | |
| Overleden | 22 december 1974, Gent | |
| Nationaliteit | .png){kind=small} België
| |
| Beroep | arts, politicus | |
Frans Daels (voluit Franciscus Maria Leopoldus Daels, Antwerpen, 7 januari 1882 – Gent, 22 december 1974) was een Vlaams arts en politicus.
Leven
Frans Daels werd geboren in Antwerpen als zoon van de apotheker Petrus Daels en Maria Verellen. Thuis werd Frans gesproken. Na de klassieke humaniora aan het Sint-Jan Berchmanscollege te Antwerpen (’het jezuïetencollege’) studeerde hij geneeskunde aan de Katholieke Universiteit Leuven en de Gentse universiteit. Van 1920 tot 1944 was hij in Gent hoogleraar verloskunde en gynaecologie. Later stond hij ook bekend als een kankerspecialist. Hij verrichtte, vooral tijdens zijn verblijf in Zwitserland, baanbrekend onderzoek in verband met kanker.[1]
Vlaamse beweging en collaboratie
Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog meldde hij zich vrijwillig voor de legerdienst als legerarts en officier. Hij was vier jaar aan het IJzerfront en was er getuige van de gebrekkige communicatie tussen Franstalige officieren en Vlaamse soldaten die vaak uit de lagere bevolkingsklassen afkomstig waren, wat ertoe leidde dat veel jonge Vlamingen, onnodig het leven lieten aan het front. Vanuit zijn sociale bewogenheid werd hij hierdoor een radicale flamingant.
In die tijd speelde hij een vooraanstaande rol in de clandestiene Frontbeweging. Zo richtte hij het Secretariaat der Katholieke Vlaamse Hoogstudenten (SKVH) op en was hij medestichter van Heldenhulde. Hij was ook actief in de kraamafdeling in Veurne, gaf colleges aan studenten geneeskunde en zetelde in meerdere examencommissies.
Ook na de Eerste Wereldoorlog bleef Daels actief in de Vlaamse Beweging. Hij ijverde onder meer voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit, organiseerde de Vlaamse Wetenschappelijke Congressen en stichtte de Vereniging voor Wetenschappen. Daarnaast was hij voorzitter van het IJzerbedevaartcomité van 1925 tot 1943. Hij kreeg er de bijnaam „het Geweten van Vlaanderen.”
Na de Duitse inval in België werd Daels in september 1940 lid van de Raad van Leiding, een adviesraad van het Vlaams Nationaal Verbond. Omdat Daels gezien werd als vertegenwoordiger van de pacifistische traditie binnen de Vlaamse Beweging, was het sensationeel nieuws toen in juli 1941 werd aangekondigd dat hij de verantwoordelijkheid op zich zou nemen om een eigen klinische organisatie te leiden bij het Vlaams Legioen, de vrijwilligerseenheid van Vlamingen aan het oostfront. Als blijkt dat het Vlaams Legioen in de Waffen-SS strijdt, trekt Daels zich terug en scherpt hij zijn kritische houding tegenover het VNV aan. Hij beweerde achteraf dat Volk en Staat zijn naam misbruikt had, maar volgens anderen moet hij toestemming gegeven hebben om zijn foto te publiceren in het nieuws dat hij naar het Oostfront zou vertrekken, maar was hij dit nooit echt van plan. In 1942 neemt hij ontslag als lid van de Raad van Leiding en in 1943 als gewoon lid.[1][2] Bij de bevrijding van België in 1944 vluchtte hij met de hulp van verschillende kerkelijke instanties naar Zwitserland. In 1946 werd Daels wegens collaboratie bij verstek ter dood veroordeeld. Hierop werden de familiebezittingen in beslag genomen, waaronder gronden en een villa in Knokke. In 1959 mocht Daels naar België terugkeren.
Zonen
Hij was de vader van Paul Daels (1921-1988) die voorzitter was van het IJzerbedevaartcomité. Een andere zoon was de gynaecoloog José Daels (1914-2010). Hij was onder meer voorzitter van het Vlaams Kruis en voorzitter van het college van medisch adviseurs van gynaecologen van Kind en Gezin.
Bibliografie
- Over de opvoeding der vrouw en hare rol in de samenleving, Antwerpen, De Sikkel, 1909.
- Voor moeder en zuigeling, Leuven/Leiden, De Vlaamsche Boekenhalle, 1913.
- Volksfierheid. Bladzijden uit den oorlog door een krijgsdokter. Van op den IJzer Imprimerie des Orphelins, 1914. (Universiteitsbibliotheek Gent)
- Pour nos hommes, De Carne, 1916. (Universiteitsbibliotheek Gent)
- Voor onze vrouwen, Ghysbaert-Deleye, 1916. (Universiteitsbibliotheek Gent)
- Het Bakersboek, Leuven, Vlaamse Boekenhalle, 1919.
- Beginselen der Praktische Verloskunde. Eerste deel: Normale zwangerschap, baring en kraambed, Leuven, De Vlaamsche Boekenhalle, 1920.
- Beginselen der Praktische Verloskunde. Tweede deel: Abnormale zwangerschap, baring en kraambed, ibid., 1922.
- Voor mijn volk in nood I, Kortrijk, Vermaut, 1922.
- Voor mijn volk in nood II, Gent, ’t Spyker, 1923.
- Heelkundige verpleging en kraamverpleging. Antwerpen, De Sikkel, 1936.
- Beginselen van de praktische verloskunde, bewerkt voor vroedvrouwen, Antwerpen, De Sikkel, 1937.
- Uit Vlaanderens Kultuurstrijd, Antwerpen, De Sikkel, 1939.
- Le problème du cancer, Genève, L’Effort humain, 1950.
- Mens sana, Hasselt, Heideland, 1964.
- Levenswijsheid, Wilrijk, Oranje, 1967.
Hij publiceerde tientallen medische artikelen in binnen- en buitenlandse tijdschriften, vele daarvan over radiotherapie van gynaecologische tumoren.
| Voorganger: — |
Voorzitter van het IJzerbedevaartcomité 1921 – 1944 |
Opvolger: Jan-Frans Fransen |
Bronnen, noten en/of referenties
|
