Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Moederbord: verschil tussen versies
(Een moederbord oftewel ''systeembord'' oftewel ''mainboard'' oftewel ''mobo'' is een printplaat met elektronica. ([http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Moederbord&oldid=17323430])) |
(http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Moederbord&oldid=29055218) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
Een '''moederbord''' | [[Bestand:Abit-kt7-large.jpg|thumb|300px|Moederbord in ATX-formaat, ABIT KT7]] | ||
Een '''moederbord''' in een [[personal computer]] (ook wel: ''systeembord'', ''mainboard'', ''mobo'') is een [[printplaat]] met [[elektronica]] waarop andere (insteek-)printplaten kunnen worden gemonteerd. Vandaar de naam. In de loop der jaren is steeds meer functionaliteit in het moederbord ondergebracht. Rond [[1989]] bevatte het moederbord voornamelijk de [[processor (computer)|processor]], het [[Werkgeheugen (computer)|werkgeheugen]] en [[interrupt]]voorzieningen, alle overige functies werden met insteekkaarten verzorgd. Anno [[2011]] treft men op een moederbord vaak een complete pc aan, inclusief [[geluidskaart|geluids-]] en [[netwerkkaart]], en in een aantal gevallen ook de [[videokaart]]. Hierdoor kunnen systemen goedkoper en compacter gebouwd worden. | |||
Enkele onderdelen die men op een modern moederbord vindt | == Onderdelen == | ||
* | Enkele onderdelen die men op een modern moederbord vindt: | ||
* | * De [[Processor (computer)|processor]], ofwel de centrale verwerkingseenheid (''CVE'', Engels: ''CPU'', Central Processing Unit). | ||
* | * Het [[BIOS]] (Basic Input/Output System): in [[Electrically Erasable Programmable Read Only Memory|EEPROM]] opgeslagen programmatuur voor het opstarten van het systeem, waarbij het systeem ook een aantal zelftests ([[POST]]) uitvoert. In veel gevallen is er ook een optie aanwezig om instellingen van het BIOS te wijzigen, bijvoorbeeld om bepaalde geïntegreerde functies uit te schakelen wanneer deze niet worden gebruikt. | ||
* [[ | * De [[chipset]], in de vorm van de [[northbridge]] en [[southbridge]]. Op de northbridge zit de processor aangesloten en, indien aanwezig, ook de PCI-E-sloten (deze kunnen ook gedeeltelijk op de southbridge zitten), en op de southbridge alle ''langzame'' onderdelen zoals de [[Peripheral Component Interconnect|PCI]]-bus, USB-poorten en soms PCI-E sloten. | ||
* [[Werkgeheugen (computer)|Werkgeheugen]] ([[Random Access Memory|RAM]], Random Access Memory) in de vorm van [[Double Data Rate-Synchronous Dynamic Random Access Memory|DDR-SDRAM]], [[Synchronous Dynamic Random Access Memory|SDRAM]] of, bij oudere moederborden, [[Dual Inline Memory Module|DIMM]]'s, [[Rambus Inline Memory Module|RIMM]]'s en [[Single Inline Memory Module|SIMM]]'s. | |||
* [[connector (elektrotechniek)|Connectoren]] voor uitbreidingskaarten zoals [[Accelerated Graphics Port|AGP]], [[Peripheral Component Interconnect|PCI]], [[PCI-E]], [[PCI-X]], [[Industry Standard Architecture|ISA]], [[ATI Multi Rendering|AMR]] | * [[connector (elektrotechniek)|Connectoren]] voor uitbreidingskaarten zoals [[Accelerated Graphics Port|AGP]], [[Peripheral Component Interconnect|PCI]], [[PCI-E]], [[PCI-X]], [[Industry Standard Architecture|ISA]], [[ATI Multi Rendering|AMR]] | ||
* | * Tegenwoordig standaard geïntegreerd: [[geluidskaart]], [[netwerkkaart]] | ||
* Op sommige moederborden, met name Micro-ATX, geïntegreerd: [[videokaart]] | |||
== Modellen | == Modellen == | ||
Systeemborden zijn verkrijgbaar in verschillende modellen en formaten: AT, [[ATX]], Mini-ATX en [[MicroATX]]. Ook werden er BTX-moederborden verkocht, maar vanwege de incompatibiliteit met ATX werd BTX geen succes. BTX was een vormfactor waarbij de componenten heel anders geschikt stonden om optimaal te kunnen afkoelen. | |||
Tegenwoordig zijn er drie grote processormerken waarop de CPU-Sockets zijn gebaseerd: [[Advanced Micro Devices|AMD]], [[Intel]] en [[VIA Technologies|VIA]]. Zo zijn er voor Intel de [[Socket]]s 3, 5, 7 (ook voor AMD), Slot I, Slot II, PGA-370 (ook VIA), 478, [[Xeon]] en LGA- | Tegenwoordig zijn er drie grote processormerken waarop de CPU-Sockets zijn gebaseerd: [[Advanced Micro Devices|AMD]], [[Intel]] en [[VIA Technologies|VIA]]. Zo zijn er voor Intel de [[Socket]]s 3, 5, 7 (ook voor AMD), Slot I, Slot II, PGA-370 (ook VIA), 478, [[Xeon]], LGA-775, de LGA-1156 voor de Core i5 en Core i7 (800-serie), de LGA-1366 voor de Core i7 (900-serie) en de LGA-1155 voor de 2e generatie van Core i3, i5 en i7. | ||
Voor AMD zijn er de [[ | Voor AMD zijn er de [[socket]]s: 7 (ook Intel), super socket 7, Slot A, Socket A (ook wel T-462 genoemd), 754, 939, AM2, AM2+, AM3, AM3+ socket 940 en socket F. | ||
VIA fabriceert tegenwoordig ook zelf moederborden met eigen processoren geïntegreerd, VIA Epia genaamd. VIA fabriceert onder andere de volgende processoren: VIA C3, VIA Eden, VIA Antaur | VIA fabriceert tegenwoordig ook zelf moederborden met eigen processoren geïntegreerd, VIA Epia genaamd. VIA fabriceert onder andere de volgende processoren: VIA C3, VIA Eden, VIA Antaur. Vroeger fabriceerde VIA ook de VIA Cyrix, die vooral voor oudere moederborden met socket 3, 5, 7 en 370 geschikt waren. | ||
Het moederbord kan | Het moederbord kan, zoals veel elektronica, niet tegen [[statische elektriciteit]]. Het is niet aan te raden met een hand een blank metalen deel van het moederbord of van een elektronische [[Elektronische component|component]] aan te raken tijdens werkzaamheden. Het wordt aangeraden je van tevoren statisch te ontladen. Beter is echter het gebruik van een antistatische mat en een geleidend polsbandje verbonden met een goede [[Aarde (elektriciteit)|aardleiding]]. | ||
[[Categorie: | {{Commonscat|Computer motherboards}} | ||
[[Categorie:Hardware]] | |||
Huidige versie van 20 jan 2012 om 14:35
Een moederbord in een personal computer (ook wel: systeembord, mainboard, mobo) is een printplaat met elektronica waarop andere (insteek-)printplaten kunnen worden gemonteerd. Vandaar de naam. In de loop der jaren is steeds meer functionaliteit in het moederbord ondergebracht. Rond 1989 bevatte het moederbord voornamelijk de processor, het werkgeheugen en interruptvoorzieningen, alle overige functies werden met insteekkaarten verzorgd. Anno 2011 treft men op een moederbord vaak een complete pc aan, inclusief geluids- en netwerkkaart, en in een aantal gevallen ook de videokaart. Hierdoor kunnen systemen goedkoper en compacter gebouwd worden.
Onderdelen
Enkele onderdelen die men op een modern moederbord vindt:
- De processor, ofwel de centrale verwerkingseenheid (CVE, Engels: CPU, Central Processing Unit).
- Het BIOS (Basic Input/Output System): in EEPROM opgeslagen programmatuur voor het opstarten van het systeem, waarbij het systeem ook een aantal zelftests (POST) uitvoert. In veel gevallen is er ook een optie aanwezig om instellingen van het BIOS te wijzigen, bijvoorbeeld om bepaalde geïntegreerde functies uit te schakelen wanneer deze niet worden gebruikt.
- De chipset, in de vorm van de northbridge en southbridge. Op de northbridge zit de processor aangesloten en, indien aanwezig, ook de PCI-E-sloten (deze kunnen ook gedeeltelijk op de southbridge zitten), en op de southbridge alle langzame onderdelen zoals de PCI-bus, USB-poorten en soms PCI-E sloten.
- Werkgeheugen (RAM, Random Access Memory) in de vorm van DDR-SDRAM, SDRAM of, bij oudere moederborden, DIMM's, RIMM's en SIMM's.
- Connectoren voor uitbreidingskaarten zoals AGP, PCI, PCI-E, PCI-X, ISA, AMR
- Tegenwoordig standaard geïntegreerd: geluidskaart, netwerkkaart
- Op sommige moederborden, met name Micro-ATX, geïntegreerd: videokaart
Modellen
Systeemborden zijn verkrijgbaar in verschillende modellen en formaten: AT, ATX, Mini-ATX en MicroATX. Ook werden er BTX-moederborden verkocht, maar vanwege de incompatibiliteit met ATX werd BTX geen succes. BTX was een vormfactor waarbij de componenten heel anders geschikt stonden om optimaal te kunnen afkoelen.
Tegenwoordig zijn er drie grote processormerken waarop de CPU-Sockets zijn gebaseerd: AMD, Intel en VIA. Zo zijn er voor Intel de Sockets 3, 5, 7 (ook voor AMD), Slot I, Slot II, PGA-370 (ook VIA), 478, Xeon, LGA-775, de LGA-1156 voor de Core i5 en Core i7 (800-serie), de LGA-1366 voor de Core i7 (900-serie) en de LGA-1155 voor de 2e generatie van Core i3, i5 en i7.
Voor AMD zijn er de sockets: 7 (ook Intel), super socket 7, Slot A, Socket A (ook wel T-462 genoemd), 754, 939, AM2, AM2+, AM3, AM3+ socket 940 en socket F.
VIA fabriceert tegenwoordig ook zelf moederborden met eigen processoren geïntegreerd, VIA Epia genaamd. VIA fabriceert onder andere de volgende processoren: VIA C3, VIA Eden, VIA Antaur. Vroeger fabriceerde VIA ook de VIA Cyrix, die vooral voor oudere moederborden met socket 3, 5, 7 en 370 geschikt waren.
Het moederbord kan, zoals veel elektronica, niet tegen statische elektriciteit. Het is niet aan te raden met een hand een blank metalen deel van het moederbord of van een elektronische component aan te raken tijdens werkzaamheden. Het wordt aangeraden je van tevoren statisch te ontladen. Beter is echter het gebruik van een antistatische mat en een geleidend polsbandje verbonden met een goede aardleiding.
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Computer motherboards op Wikimedia Commons.