Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Rutger Jan Schimmelpenninck (1855-1935): verschil tussen versies
Geen bewerkingssamenvatting |
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rutger_Jan_Schimmelpenninck_(1855-1935)&oldid=45455232 MarcoSwart 3 dec 2015) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
[[ | [[Bestand:Schimmelpenninck,-RutgerJan.jpg|thumb|Rutger Jan Schimmelpenninck]] | ||
'''Rutger Jan graaf Schimmelpenninck''' ([[Amsterdam]], [[20 november]] [[1855]] - [[Zeist]], [[23 juni]] [[1935]]) was een | '''Rutger Jan graaf Schimmelpenninck''' ([[Amsterdam]], [[20 november]] [[1855]] - [[Zeist]], [[23 juni]] [[1935]]) was een Nederlandse militair die onder meer gedetacheerd was bij het [[Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger]]. Hij werd hij als [[Ridderorde (onderscheiding)|ridder]] opgenomen in de [[Militaire Willems-Orde]] wegens buitengewone dapperheid tijdens een actie tegen de "radja van Tenom", de heerser over het tegenwoordige [[Teunom]] in [[Atjeh]], om de gegijzelde schipbreukelingen van de ''Nisero'' vrij te krijgen. Schimmelpenninck beëindigde zijn carrière als [[luitenant-generaal]] titulair. | ||
==Familie== | ==Familie== | ||
Schimmelpenninck was de zoon van [[Rutger Jan Schimmelpenninck van Nijenhuis]] (1821-1893) en diens echtgenote Henriette W.E. Melvil (1827-1876). Hij trouwde in 1892 met jkvr. Adriana Johanna Pauw van Wieldrecht (1865-1940) uit welk huwelijk geen kinderen werden geboren. Hij was een broer van [[Francis David Schimmelpenninck]] (1854-1924). | Schimmelpenninck was de zoon van [[Rutger Jan Schimmelpenninck van Nijenhuis]] (1821-1893) en diens echtgenote Henriette W.E. Melvil (1827-1876). Hij trouwde in 1892 met jkvr. Adriana Johanna Pauw van Wieldrecht (1865-1940) uit welk huwelijk geen kinderen werden geboren.<ref>[http://www.hetutrechtsarchief.nl/collectie/archiefbank/archieftoegangen/zoekresultaat?mivast=39&miadt=39&miaet=54&micode=463-573-03&minr=24711270&miview=ldt ''akte Overlijden Rutger Jan Schimmelpenninck, 23-06-1935'' op website: HetUtrechtsArchief.nl]; ''geraadpleegd 2015-12-02'']</ref> Hij was een broer van [[Francis David Schimmelpenninck]] (1854-1924). | ||
== | == Opleiding == | ||
Schimmelpenninck bezocht de [[Hogereburgerschool|HBS]] te [[Den Haag]] en kwam in 1875 op de [[Koninklijke Militaire Academie]] te [[Breda (stad)|Breda]]; hij werd op 28 juni 1877 benoemd tot [[tweede luitenant]] der infanterie, in 1881 voor de duur van vijf jaar gedetacheerd bij het Nederlands-Indische leger en vertrok op 11 februari 1882 met de ''Koningin Emma'' naar [[Batavia (Nederlands-Indië)|Batavia]] met een detachement suppletietroepen, waar hij op 29 maart daaropvolgend aankwam | Schimmelpenninck bezocht de [[Hogereburgerschool|HBS]] te [[Den Haag]] en kwam in 1875 op de [[Koninklijke Militaire Academie]] te [[Breda (stad)|Breda]]; hij werd op 28 juni 1877 benoemd tot [[tweede luitenant]] der infanterie, in 1881 voor de duur van vijf jaar gedetacheerd bij het Nederlands-Indische leger en vertrok op 11 februari 1882 met de ''Koningin Emma'' naar [[Batavia (Nederlands-Indië)|Batavia]] met een detachement suppletietroepen, waar hij op 29 maart daaropvolgend aankwam. | ||
== | ==Verrichtingen in Nederlands-Indië == | ||
Hij bracht zijn gedetacheerde jaren in Indië meest op Atjeh door, werd in 1882 bevorderd tot [[eerste luitenant]] en nam in 1884 deel aan de expeditie naar Teunom. Na de stranding van het Engelse schip de Nisero op 8 november 1883 gijzelde de heerser van Teunom de bemanning van dit schip om hier financieel en politiek voordeel mee te behalen. Luitenant Schimmelpenninck nam deel aan de militaire operatie die van 4 tot 16 januari 1884 tegen deze heerser werd uitgevoerd en die uiteindelijk meer het karakter van strafexpeditie dan een reddingsoperatie had.<ref>{{Aut|Veer, P. van 't}} ''De Atjeh-oorlog'' (1969) De Arbeiderspers, Amsterdam; p. 148 e.v</ref><ref>{{Aut|Hooyer, G.B.}} ''De krijgsgeschiedenis van Nederlandsch-Indië van 1811 tot 1894'' Deel 3 (1895) Van Cleef, Den Haag; p. 464 e.v.</ref><ref>[http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010291181:mpeg21:a0008 {{Aut|Javasche Courant}} geciteerd in: ''De Locomotief'' jrg. 33 nr. 71 (21 maart 1884)] p. 2 kol. 3</ref> | |||
Toen hij op 8 januari na een geslaagde omtrekkende beweging onder leiding van [[Kapitein (rang)|kapitein]] [[jonkheer|jhr.]] [[Emile Henri Florent Leyssius|Leyssius]] aan het hoofd van zijn peloton als eerste de marktplaats van Teunom wou binnentrekken, vielen de Atjehers hem vanuit een loopgraaf met [[klewang]]s aan. Als de [[Molukker|Molukse]] [[fuselier]] Patty hem niet onmiddellijk te hulp was gekomen, had hij het er niet levend afgebracht. In een fel gevecht van man tegen man sneuvelden 14 Atjehers en raakten Schimmelpenninck en drie van zijn soldaten gewond. Een regeringstelegram van 22 januari 1884, dat in de Tweede Kamer werd voorgelezen vermeldde onder meer eerste luitenant Schimmelpenninck, die twee klewanghouwen opliep, wegens buitengewone dapperheid.<ref>{{Aut|Hooyer, G.B.}} ''De krijgsgeschiedenis van Nederlandsch-Indië van 1811 tot 1894'' Deel 3 (1895) Van Cleef, Den Haag; p. 467</ref><ref>[http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010291171:mpeg21:a0011 {{Aut|Haagsch Dagblad}} geciteerd in: ''De Locomotief'' jrg. 33 nr. 61 (10 maart 1884)]; p. 2 kol. 2</ref><ref>[http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010291176:mpeg21:a0102 {{Aut|Schimmelpenninck, R.J.}} ingezonden: "Tenom Expeditie" in: ''De Locomotief'' jrg. 33 nr. 66 (15 maart 1884)]; p. 9 kol. 2</ref><ref>[http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010291181:mpeg21:a0008 {{Aut|Javasche Courant}} geciteerd in: ''De Locomotief'' jrg. 33 nr. 71 (21 maart 1884)] p. 2 kol. 3</ref><ref>[http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010588745:mpeg21:a0010 ''Leeuwarder courant'' jrg. 72 nr. 20 (24 januari 1884)]; p. 2 kol. 3</ref> | |||
=== | Schimmelpenninck werd voor zijn verrichtingen tijdens deze expeditie, samen met onder meer fuselier Patty bij [[Koninklijk Besluit]] van 27 januari 1884 nummer 18 benoemd tot ridder 4e klasse in de [[Militaire Willemsorde]] en kreeg daar [[telegraaf|telegrafisch]] bericht van.<ref>[https://www.defensie.nl/onderwerpen/onderscheidingen/inhoud/dapperheidsonderscheidingen/databank-dapperheidsonderscheidingen/1884/01/27/schimmelpenninck-r-j-graaf ''Militaire Willems-Orde: Schimmelpenninck, R.J. graaf'' op website: defensie.nl]; ''geraadpleegd 2015-12-02''</ref><ref>[https://www.defensie.nl/onderwerpen/onderscheidingen/inhoud/dapperheidsonderscheidingen/databank-dapperheidsonderscheidingen/1884/01/27/patty-h-p ''Militaire Willems-Orde: Patty, H.P.'' op website: defensie.nl]; ''geraadpleegd 2015-12-02'';</ref><ref>[http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010291136:mpeg21:a0044 ''De Locomotief'' jrg. 33 nr. 26 (30 januari 1884)]; p. 6 kol. 6</ref> Hij werd op 2 februari 1885 ingedeeld bij het zesde [[bataljon]]. | ||
Schimmelpenninck was onder meer ridder in de Militaire | |||
== Loopbaan in Nederland == | |||
Op 16 januari 1887 werd hij weer in Nederland ingedeeld bij het achtste regiment infanterie en later dat jaar benoemd tot [[ordonnans]]officier van koning [[Willem III der Nederlanden|Willem III]], na diens dood in gelijke functie gehandhaafd bij H.M. de [[Emma van Waldeck-Pyrmont|Koningin Emma]]. | |||
In 1895 keerde Schimmelpenninck van de hofhouding terug naar het leger, waarbij hij werd bevorderd tot [[Kapitein (rang)|kapitein]], in 1903 volgde zijn benoeming tot [[majoor]], in 1906 tot [[luitenant-kolonel]], in 1910 tot [[kolonel]] en in 1914 werd hij gepensioneerd met de [[militaire rang|rang]] van [[generaal-majoor]] en benoemd tot [[Adjudant (functie)|adjudant]] van H.M. [[Wilhelmina der Nederlanden|koningin Wilhelmina]]. Hij werd daarnaast benoemd tot ridder in de [[Orde van de Nederlandse Leeuw]]. Tijdens de [[mobilisatie]] gedurende de [[Eerste Wereldoorlog]] bood Schimmelpenninck weer zijn diensten aan aan het [[Departement van Oorlog|Ministerie van Oorlog]], trad op 10 augustus 1914 weer in dienst en werd benoemd tot adjudant in gewone dienst van de Koningin. Hij werd op 11 juli 1917 eervol ontslagen en kreeg de titulaire rang van luitenant-generaal (1918). | |||
== Onderscheidingen == | |||
Schimmelpenninck was onder meer ridder in de Militaire Willemsorde, Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw, Ridder in de [[Orde van Oranje-Nassau]], [[Commandeur (ridderorde)|Commandeur]] in de [[Huisorde van Oranje]], Commandeur in de [[Leopoldsorde (België)|Leopoldsorde]], Commandeur in het [[Legioen van Eer]], Commandeur tweede klasse in de [[Orde van Hendrik de Leeuw]], Ridder in de [[Kroonorde (Pruisen)|Kroonorde van Pruisen]], Ridder der tweede klasse van de [[Orde van de Rode Adelaar]], Ridder in de [[Orde van Sint-Stanislaus]], Ridder derde klasse der [[Orde van de Kroon van Siam|Siamese Kroonorde]], Ridder in de [[Kroonorde (Pruisen)|Pruisische Kroonorde]] en Ridder in de [[Huisorde van de Wendische Kroon]], bezat het [[Erekruis van het gehele Vorstelijke Huis van Lippe]] tweede klasse, het [[Ereteken voor Belangrijke Krijgsbedrijven]] met de Atjeh-gesp en het [[Onderscheidingsteken voor Langdurige Dienst als officier]] met het cijfer XXXV. | |||
== Overlijden == | |||
Schimmelpenninck overleed in 1935 en werd begraven op de Oude Begraafplaats te Zeist, waarbij de Koningin zich liet vertegenwoordigen door luitenant-generaal H.C.J. ter Beek. Andere personen die aanwezig waren waren onder meer [[Schelto van Heemstra (1879-1960)|baron van Heemstra]], particulier secretaris van de Koningin, [[Dumonceau|H. Dumonceau]], [[Ceremoniemeester|opperceremoniemeester]] en [[Grootmeester (ridderorde)|grootmeester]] van het [[Koninklijk Huis (Nederland)|Huis der Koningin]], jonkheer [[Boreel (geslacht)|V.E.A. Boreel van Oldenaller]], [[Hofmaarschalk|opperhofmaarschalk]] van de Koningin, generaal [[Van Heemstra|baron van Heemstra]] namens de dragers der Nederlandse Militaire Willems-Orde, generaal Doorn de Jonge en generaal Michielsen. | |||
{{Link portaal|KNIL}} | {{Link portaal|KNIL}} | ||
{{Appendix|2= | {{Appendix|2= | ||
{{References}} | {{References}} | ||
*1935. ''R.J. graaf Schimmelpenninck overleden.'' [[Algemeen Handelsblad]] (24-06-1935) | * 1935. ''R.J. graaf Schimmelpenninck overleden.'' [[Algemeen Handelsblad]] (24-06-1935) | ||
*1935. ''Luitenant-generaal R.J. Schimmelpenninck overleden.'' [[Het Vaderland]] (24-06-1935) | * 1935. ''Luitenant-generaal R.J. Schimmelpenninck overleden.'' [[Het Vaderland]] (24-06-1935) | ||
*1935. ''Begrafenis graaf Schimmelpenninck.'' Algemeen Handelsblad (27-06-1935) | * 1935. ''Begrafenis graaf Schimmelpenninck.'' Algemeen Handelsblad (27-06-1935) | ||
*1935. ''Begrafenis graaf Schimmelpenninck.'' Algemeen Handelsblad (28-06-1935) | * 1935. ''Begrafenis graaf Schimmelpenninck.'' Algemeen Handelsblad (28-06-1935) | ||
*1940. [[George Carl Emil Köffler|G.C.E. Köffler]]. ''De Militaire Willemsorde 1815-1940''. Algemene Landsdrukkerij. Den Haag.}} | * 1940. [[George Carl Emil Köffler|G.C.E. Köffler]]. ''De Militaire Willemsorde 1815-1940''. Algemene Landsdrukkerij. Den Haag. | ||
{{Wikidata|}}}} | |||
{{DEFAULTSORT:Schimmelpenninck, Rutger Jan 1855}} | {{DEFAULTSORT:Schimmelpenninck, Rutger Jan 1855}} | ||
[[Categorie:Nederlands generaal]] | [[Categorie:Nederlands generaal]] | ||
Huidige versie van 10 dec 2015 om 21:58
Rutger Jan graaf Schimmelpenninck (Amsterdam, 20 november 1855 - Zeist, 23 juni 1935) was een Nederlandse militair die onder meer gedetacheerd was bij het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger. Hij werd hij als ridder opgenomen in de Militaire Willems-Orde wegens buitengewone dapperheid tijdens een actie tegen de "radja van Tenom", de heerser over het tegenwoordige Teunom in Atjeh, om de gegijzelde schipbreukelingen van de Nisero vrij te krijgen. Schimmelpenninck beëindigde zijn carrière als luitenant-generaal titulair.
Familie
Schimmelpenninck was de zoon van Rutger Jan Schimmelpenninck van Nijenhuis (1821-1893) en diens echtgenote Henriette W.E. Melvil (1827-1876). Hij trouwde in 1892 met jkvr. Adriana Johanna Pauw van Wieldrecht (1865-1940) uit welk huwelijk geen kinderen werden geboren.[1] Hij was een broer van Francis David Schimmelpenninck (1854-1924).
Opleiding
Schimmelpenninck bezocht de HBS te Den Haag en kwam in 1875 op de Koninklijke Militaire Academie te Breda; hij werd op 28 juni 1877 benoemd tot tweede luitenant der infanterie, in 1881 voor de duur van vijf jaar gedetacheerd bij het Nederlands-Indische leger en vertrok op 11 februari 1882 met de Koningin Emma naar Batavia met een detachement suppletietroepen, waar hij op 29 maart daaropvolgend aankwam.
Verrichtingen in Nederlands-Indië
Hij bracht zijn gedetacheerde jaren in Indië meest op Atjeh door, werd in 1882 bevorderd tot eerste luitenant en nam in 1884 deel aan de expeditie naar Teunom. Na de stranding van het Engelse schip de Nisero op 8 november 1883 gijzelde de heerser van Teunom de bemanning van dit schip om hier financieel en politiek voordeel mee te behalen. Luitenant Schimmelpenninck nam deel aan de militaire operatie die van 4 tot 16 januari 1884 tegen deze heerser werd uitgevoerd en die uiteindelijk meer het karakter van strafexpeditie dan een reddingsoperatie had.[2][3][4]
Toen hij op 8 januari na een geslaagde omtrekkende beweging onder leiding van kapitein jhr. Leyssius aan het hoofd van zijn peloton als eerste de marktplaats van Teunom wou binnentrekken, vielen de Atjehers hem vanuit een loopgraaf met klewangs aan. Als de Molukse fuselier Patty hem niet onmiddellijk te hulp was gekomen, had hij het er niet levend afgebracht. In een fel gevecht van man tegen man sneuvelden 14 Atjehers en raakten Schimmelpenninck en drie van zijn soldaten gewond. Een regeringstelegram van 22 januari 1884, dat in de Tweede Kamer werd voorgelezen vermeldde onder meer eerste luitenant Schimmelpenninck, die twee klewanghouwen opliep, wegens buitengewone dapperheid.[5][6][7][8][9]
Schimmelpenninck werd voor zijn verrichtingen tijdens deze expeditie, samen met onder meer fuselier Patty bij Koninklijk Besluit van 27 januari 1884 nummer 18 benoemd tot ridder 4e klasse in de Militaire Willemsorde en kreeg daar telegrafisch bericht van.[10][11][12] Hij werd op 2 februari 1885 ingedeeld bij het zesde bataljon.
Loopbaan in Nederland
Op 16 januari 1887 werd hij weer in Nederland ingedeeld bij het achtste regiment infanterie en later dat jaar benoemd tot ordonnansofficier van koning Willem III, na diens dood in gelijke functie gehandhaafd bij H.M. de Koningin Emma. In 1895 keerde Schimmelpenninck van de hofhouding terug naar het leger, waarbij hij werd bevorderd tot kapitein, in 1903 volgde zijn benoeming tot majoor, in 1906 tot luitenant-kolonel, in 1910 tot kolonel en in 1914 werd hij gepensioneerd met de rang van generaal-majoor en benoemd tot adjudant van H.M. koningin Wilhelmina. Hij werd daarnaast benoemd tot ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Tijdens de mobilisatie gedurende de Eerste Wereldoorlog bood Schimmelpenninck weer zijn diensten aan aan het Ministerie van Oorlog, trad op 10 augustus 1914 weer in dienst en werd benoemd tot adjudant in gewone dienst van de Koningin. Hij werd op 11 juli 1917 eervol ontslagen en kreeg de titulaire rang van luitenant-generaal (1918).
Onderscheidingen
Schimmelpenninck was onder meer ridder in de Militaire Willemsorde, Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw, Ridder in de Orde van Oranje-Nassau, Commandeur in de Huisorde van Oranje, Commandeur in de Leopoldsorde, Commandeur in het Legioen van Eer, Commandeur tweede klasse in de Orde van Hendrik de Leeuw, Ridder in de Kroonorde van Pruisen, Ridder der tweede klasse van de Orde van de Rode Adelaar, Ridder in de Orde van Sint-Stanislaus, Ridder derde klasse der Siamese Kroonorde, Ridder in de Pruisische Kroonorde en Ridder in de Huisorde van de Wendische Kroon, bezat het Erekruis van het gehele Vorstelijke Huis van Lippe tweede klasse, het Ereteken voor Belangrijke Krijgsbedrijven met de Atjeh-gesp en het Onderscheidingsteken voor Langdurige Dienst als officier met het cijfer XXXV.
Overlijden
Schimmelpenninck overleed in 1935 en werd begraven op de Oude Begraafplaats te Zeist, waarbij de Koningin zich liet vertegenwoordigen door luitenant-generaal H.C.J. ter Beek. Andere personen die aanwezig waren waren onder meer baron van Heemstra, particulier secretaris van de Koningin, H. Dumonceau, opperceremoniemeester en grootmeester van het Huis der Koningin, jonkheer V.E.A. Boreel van Oldenaller, opperhofmaarschalk van de Koningin, generaal baron van Heemstra namens de dragers der Nederlandse Militaire Willems-Orde, generaal Doorn de Jonge en generaal Michielsen.
|
Portaal KNIL |
Bronnen, noten en/of referenties
|
