Ahura Mazda

Ahura Mazda, Ahoera Mazda of Ohrmazd was de naam van de belangrijkste godheid in het zoroastrisme. Het betekent o.a. ook De ongeschapen Schepper oftewel een synoniem voor God.

Ahura Mazda, of Wijze Heer, vertegenwoordigt de goddelijke kracht van het goede en werd aanvankelijk beschouwd als de alomvattende hemelruimte. Tot ca. 1200 v.Chr. in de tijd van de grote hervormer Zoroaster (Zarathoestra) vereerden de Iraniërs een aantal verschillende godheden. Zoroaster ontkende hun bestaan en erkende enkel Ahura Mazda als de ware scheppergod.

Hij staat voor licht en waarheid, en woont in de hemel met zijn zeven Anesja Spentar, de onsterfelijke heiligen. Ahura Mazda moet het opnemen tegen Angra Mainyu, ook bekend als Ahriman, de boze geest, de Heer van de Leugens die in de hel onder de aarde woont en zijn duivels eropuit zendt om de mensen te kwellen. Ahura Mazda schiep de Ameza Spentas en de Yazatas en is de schepper van de eerste sterveling Gayomard, van het vee, het vuur, de aarde, de lucht, water en de planten.

Zoroaster dacht dat Ahura Mazda het licht zichtbaar maakte, zodat de god vaak als de zon werd afgebeeld. In de grafkamer van de Perzische vorst Darius I is Ahura Mazda afgebeeld als een gevleugelde zonneschijf, een beeld dat is gebaseerd op Egyptische symboliek.

Soms werden zon en maan als de ogen van Ahura Mazda gezien. Hij kon duidelijk onderscheid maken tussen goed en kwaad door het vuur als zuiverende kracht te gebruiken. Hij kon het vuur, symbool van waarheid, bij zijn volgelingen bijbrengen.

In de tempels van de godheid werd door de vuurpriester altijd een vlam brandend gehouden als symbool van zijn aanwezigheid.

Onder de Achemeniden die van 558 tot 330 v.Chr. regeerden, werd Ahura aangenomen als patroon van het koningshuis. Hij werd afgebeeld in de vorm van een paar grote vleugels. Deze zou de inspiratie hebben opgeleverd voor afbeeldingen van bijvoorbeeld de engel Gabriël.

Gedurende de eeuwen na Zoroaster ontstond een tegenbeweging, het zurvanisme, waar men zowel Ahura Mazda als Angra Mainya beschouwde als nakomelingen van Zurvan Akarana (letterlijk Eindeloze Tijdruimte). Dit liet toe het probleem te omzeilen van het scheppen van het kwaad door de scheppergod, of dit althans te hebben toegelaten. Aan het einde der tijden, zo zei men, zou Ohrmazd regeren en alles doen voor zijn plezier.

Het woord ahura of asura betekende in het proto-Indisch ’demon’ terwijl sura een goed hemelwezen was. Bij de Perzen wisselde de betekenis van de woorden. Aangezien Ahura Mazda als hoogste god werd aanvaard, werden de vele deva’s (godheden) beschouwd als valse goden en kreeg dit woord de betekenis ’demon’.

Rudra en Nasatya zijn in het zoroastrisme handlangers van Angira Mainyu, de hoofdvijand van Ahura Mazda. Volgens de Zend Avesta zijn Indra, Sauru en Naonihaitya boze geesten die probeerden Zarathoestra te doden. In het hindoeïsme zijn dit nog de namen van goden.

Verwijzingen