Goed en kwaad

Goed en kwaad verwijst in religie en ethiek naar een tegenstelling tussen wat als verkeerd, inacceptabel of moreel fout wordt gezien en dat wat een juiste en dus goede handeling is. Daarnaast is het in animisme en andere religies ook een attribuut dat geacht deel uit te maken van dingen en entiteiten.

"Goed" is een breed concept, maar meestal gaat over een associatie met het leven, naastenliefde, continuïteit, geluk, liefde en welvaart. Het kwaad wordt dan eenvoudig gedefinieerd als het tegenovergestelde van het goede. Het gaat hier om een persoonlijk oordeel of een maatschappelijke norm, en het goede kan in religieuze context ook betrekking hebben op een absolute waarde die de mens als na te streven transcendente norm wordt voorgehouden.

Religies en mythen

Het thema goed en kwaad komt in vele religies terug. In het geval van een oude godsvererende religie wordt de oude godsvorm vaak gebruikt voor de vorm van het kwaad door de nieuwe. Zo wordt de oude religie gedemoniseerd.

Filosofie

Binnen sommige (filosofische) stromingen, zie bijvoorbeeld Arthur Schopenhauer en Immanuel Kant, wordt gesteld dat het 'absolute' goede en kwade niet kan worden vastgesteld, omdat het subjectief zou zijn; het wordt steeds beïnvloed door het beoogde doel en de achterliggende overtuigingen. Net als alle andere duale termen, is het denken in 'goed en kwaad' een onderdeel van het causale denken - zo wordt gesteld.

Naast dit 'causale denken' is er een andere wijze van denken (misschien ook wel niet-denken), zie ook mystiek, waarbij het relativeren, het loslaten van het doel alsook de benoeming van wat goed en kwaad is, een mogelijkheid is. In veel religies en ideologieën zijn hier elementen van terug te vinden, bijvoorbeeld in termen van acceptatie, genade, vergeving en begrip. Omdat deze wijze van denken vervolgens binnengehaald wordt in het systeem van het causale denken - immers, het causale denken heeft een grote betekenis, doordat bijvoorbeeld ook de wetenschap voor een groot deel gedragen wordt door het causale - heeft het goede en kwade nog steeds - ook binnen religies en ideologieën - betekenis.

Andere

Ook in politieke propaganda wordt vaak de eigen groep als 'goed' geprofileerd, en andere groepen als 'slecht'. Het thema goed en kwaad is van alle tijden en blijft mensen aanspreken. Zo speelt de strijd tussen goed en kwaad vaak een rol in literatuur en film, volkslegenden, mythen en sprookjes. Uiteindelijk wordt daarin vaak 'het kwaad' vernietigd. De boze stiefmoeder sterft, de held of heldin overwint.

Zie ook

• Boom van de kennis van goed en kwaad

Externe Links

• Het Kwaad: een hoofdstuk over goed en kwaad - Dhammapada (Boeddhisme).
• (en) WP Good and evil

Literatuur

• Faber, Paul, Frans Fontaine, Annemiek Spronk (red.), Het Kwaad; All about Evil. Amsterdam: KIT Publishers, 2004.
• Safranski, Rüdiger, Het kwaad. Amsterdam: Olympus, 2003 (2e dr.)