Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie en digitaal erfgoed, wenst u prettige feestdagen en een gelukkig 2025

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Hollands (schaakopening): verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hollands_(schaakopening)&oldid=9117879 voor eerdere bewerkers zie aldaar)
 
Geen bewerkingssamenvatting
 
(4 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
{{schaakdiagram|=
{{Zie_Schaakveld}}{{schaakdiagram|=
| tright
| tright
|
|
Regel 12: Regel 12:
  1 |wr|wn|wb|wq|wk|wb|wn|wr|=
  1 |wr|wn|wb|wq|wk|wb|wn|wr|=
     a  b  c  d  e  f  g  h
     a  b  c  d  e  f  g  h
|Hollandse opening 1.d4 f5  
|Hollandse verdediging 1.d4 f5  
|}}
|}}
Binnen het [[schaken]] is de '''Hollandse verdediging''' een [[opening (schaken)|opening]] die gekenmerkt wordt door de eerste zetten 1. d2-d4, f7-f5; ze werd voor het eerst in [[1789]] toegepast door [[Elias Stein]]. Elias Stein ([[1748]] - [[1812]]) was afkomstig uit de [[Elzas]], maar vestigde zich in [[Den Haag]]. Deze verdediging werd door hem aanbevolen ([[1789]]) als het beste antwoord op 1.d4 in zijn boek ''Nouvel essai sur le jeu des échecs, avec des réflexions militaires relatives à ce jeu''.  
De '''Hollandse verdediging''' is een [[schaakopening]] die ontstaat na de beginzetten 1. d2-d4 f7-f5.<ref>[[Mark Taimanov]] ([[1988]]), "Holländisch bis Bird-Eröffnung", Sportverlag, Berlijn, ISBN 3-328-00251-0</ref> Zetverwisselingen, zoals 1. d2-d4 e7-e6 2. c2-c4 f7-f5, of via 1. c2-c4 van wit, komen regelmatig voor. Door het opspelen van de f-pion begint zwart meteen een strijd om de controle van het centrum. Net als het [[Siciliaans )schaakopening)|Siciliaans]] (1. e2-e4 c7-c5) leidt het [[Holland]]s tot a-symmetrisch spel waarbij beide partijen attent moeten voortzetten om voldoende greep op het spel te houden. In tegenstelling tot in het Siciliaans heeft het Hollands echter in aanvang een gesloten karakter. Het witte spel is meestal gericht op het doorzetten van e2(-e3)-e4, wat de stelling alsnog opent. Dat kan ook meteen, maar dan als [[gambiet (schaken)|gambiet]].


De opening heette aanvankelijk de Stein-opening en later de Hollandse verdediging. In de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw werd deze verdediging vrij vaak gespeeld, maar de laatste vijftig jaar staat ze op een laag pitje. Zwart speelt na 1.d4 f5 en wil daarmee  controle op het veld e4 uitoefenen en later met behulp van de d-pion veld e5 bezetten. Het accent van het spel komt dan toch op de [[vleugel (schaken)|koningsvleugel]] te liggen.
In de [[schaakliteratuur]] wordt het Hollands voor het eerst aanbevolen door de uit de [[Elzas]] afkomstige maar in [[Den Haag]] wonende [[Elias Stein]].<ref>Stein E ([[1789]]), "Nouvel essai sur le jeu des échecs, avec des réflexions militaires relatives à ce jeu"</ref>


De Hollandse verdediging werd met name in de eerste helft van de [[20e eeuw]] regelmatig gespeeld. Bekende spelers die met zwart deze opening wel kozen zijn [[Paul Morphy]], [[Alexander Aljechin]] en [[Bent Larsen]]. In de match om het [[wereldkampioenschap (schaken)|wereldkampioenschap]] [[Michail Botvinnik]] en [[David Bronstein]] in [[1951]] was de opening bij beide spelers een favoriete keuze. Het Hollands komt men sindsdien in de [[schaaktoernooi|toernooipraktijk]] niettemin weinig meer tegen.


{| border="0" cellspacing="2" cellpadding="0" WIDTH="100%"
==Varianten==
|-----
In de Hollandse verdediging zijn vooral drie duidelijk verschillende opbouwen van zwart te onderscheiden:
| Hollands || 1.d4 f5 (''diagram'')
* de 'stonewall', waarbij zwart met ...d7-d5 een blokkade opwerpt;
|-----
* het Iljin-Genevsky-systeem, waarbij zwart op ...e7-e5 aanstuurt;
|-----
* het [[Leningrad]]er systeem, waarbij zwart de koningsloper [[fianchetto|fianchetteert]].
| Spielmanngambiet || 1.d4 f5 2.Pc3 Pf6 3.g4
Wit speelt doorgaans de eigen koningsloper naar g2, om de opmars van de e-pion voor te bereiden. Het [[paard (schaken)|paard]] ter [[koning (schaken)|koningszijde]] gaat soms naar h3 om de [[loper (schaken)|loper]] het zicht op e4 niet te ontnemen. Andere mogelijkheden voor wit zijn het spelen van de dameloper naar g5 en het Staunton-gambiet, genoemd naar de [[Engeland|Engelse]] [[schaakmeester|meester]] [[Howard Staunton]], waarbij with met 2. e2-e4 door het offeren van de e-pion tracht een sterk [[initiatief (schaken)|initiatief]] te verkrijgen.  
|-----
| Manhatten/Alapin || 1.d4 f5 2.Dd3
|-----
|-----
| Pretzelgambiet || 1.d4 f5 2.Dd3 e6 3.g4
|-----
|-----
| Kortsnoj || 1.d4 f5 2.h3
|-----
|-----
| Krejcik || 1.d4 f5 2.g4
|-----
| Lg5-variant || 1.d4 f5 2.Lg5
|-----
| Blackburn || 1.d4 f5 2.g3 Pf6 3.Lg2 e6 4.Ph3
|-----
| Leningrad
| 1.d4 f5 2.g3 g6 3.Lg2 Lg7 4.Pf3 c6 5.0-0 Ph6
|-----
| Karlsbad || 1.d4 f5 2.g3 g6 3.Lg2 Lg7 4.Ph3
|-----
| Stauntongambiet || 1.d4 f5 2.e4
|-----
| Baloghverd || 1.d4 f5 2.e4 d6
|-----
| Tartakower || 1.d4 f5 2.e4 fe 3.Pc3 Pf6 4.g4
|-----
| hoofdvariant || 1.d4 f5 2.e4 fe 3.Pc3 Pf6 4.Lg5
|-----
| Aljechin
| 1.d4 f5 2.e4 fe 3.Pc3 Pf6 4.Lg5 g6 5.h4
|-----
| Lasker
| 1.d4 f5 2.e4 fe 3.Pc3 Pf6 4.Lg5 g6 5.f3
|-----
| Chigorin> || 1.d4 f5 2.e4 fe 3.Pc3 Pf6 4.Lg5 c6
|-----
| Nimzowitsch || 1.d4 f5 2.e4 fe 3.Pc3 Pf6 4.Lg5 b6
|-----
| Bladelvariant || 1.d4 f5 2.c4 g6 3.Pc3 Ph6
|-----
| Rubinstein || 1.d4 f5 2.c4 e6 3.Pc3
|-----
| def.Staunton || 1.d4 f5 2.c4 e6 3.e4
|-----
| Hortsysteem
| 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 d6 4.Lg2 c6 5.Pc3 Dc7
|-----
| Leningrad || 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 g6
|-----
| hoofdvariant
| 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 g6 4.Lg2 Lg7 5.Pf3
|-----
| Nimzo-Hollands || 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 e6 4.Lg2 Lb4
|-----
| Aljechin
| 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 e6 4.Lg2 Lb4 5.Lb4 5.Ld2 Le7
|-----
| Stone-Wall
| 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 e6 4.Lg2 Le7 5.Pf3 0-0 6.0-0 d5
|-----
| Botwinnik
| 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 e6 4.Lg2 Le7 5.Pf3 0-0 6.0-0 d5 7.b3
|-----
| klassiek
| 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 e6 4.Lg2 Le7 5.Pf3 0-0 6.0-0 d6
|-----
| Ilyin-Genev
| 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 e6 4.Lg2 Le7 5.Pf3 0-0 6.0-0 d6 7.Pc3
|}


=== Statistiek ===
In de classificatie van de [[Encyclopaedia of Chess Openings]] loopt het Hollands van A80 tot en  met A99.
 
{{Schaakstatistiek|
datum = november [[2005]] |
naam = Hollands |
totaalaantalpartijen = 7.315.773 |
aantalpartijen = 139.279 |
percentagepartijen = 1,90 |
percentagewitwint = 43 |
percentagezwartwint = 32 |
percentageremise = 25 |
ankerdatum = aug 2003 |
percentageankerdatum = 2,12 |
}}


{| class="prettytable"
|-
! '''Hollands''' !! '''1.d4 f5'''
|-
| A80 || 1.d4 f5
|-
| A81 || 1.d4 f5 2.g3
|-
| A82 || 1.d4 f5 2.e4 (Staunton-gambiet)
|-
| A83 || 1.d4 f5 2.e4 fxe4 3.Pc3 Pf6 4.Lg5 (Staunton-gambiet)
|-
| A84 || 1.d4 f5 2.c4
|-
| A85 || 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.Pc3 ([[Akiba Rubinstein|Rubinstein]])
|-
| A86 || 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3
|-
| A87 || 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 g6 4.Lg2 Lg7 5.Pf3 (Leningrader)
|-
| A88 || 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 g6 4.Lg2 Lg7 5.Pf3 0-0 6.0-0 d6 7.Pc3 c6 (Leningrader)
|-
| A89 || 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 g6 4.Lg2 Lg7 5.Pf3 0-0 6.0-0 d6 7.Pc3 Pc6 (Leningrader)
|-
| A90 || 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 e6 4.Lg2
|-
| A91 || 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 e6 4.Lg2 Le7
|-
| A92 || 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 e6 4.Lg2 Le7 5.Pf3 0-0
|-
| A93 || 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 e6 4.Lg2 Le7 5.Pf3 0-0 6.0-0 d5 7.b3 (Botvinnik)
|-
| A94 || 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 e6 4.Lg2 Le7 5.Pf3 0-0 6.0-0 d5 7.b3 c6 8.La3 (Stonewall)
|-
| A95 || 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 e6 4.Lg2 Le7 5.Pf3 0-0 6.0-0 d5 7.Pc3 c6 (Stonewall)
|-
| A96 || 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 e6 4.Lg2 Le7 5.Pf3 0-0 6.0-0 d6
|-
| A97 || 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 e6 4.Lg2 Le7 5.Pf3 0-0 6.0-0 d6 7.Pc3 De8 (Ilyin-Genevsky)
|-
| A98 || 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 e6 4.Lg2 Le7 5.Pf3 0-0 6.0-0 d6 7.Pc3 De8 8.Dc2 (Ilyin-Genevsky)
|-
| A99 || 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 e6 4.Lg2 Le7 5.Pf3 0-0 6.0-0 d6 7.Pc3 De8 8.b3 (Ilyin-Genevsky)
|}


== Zie ook ==
{{refs}}
* [[schaken]]
* [[alfabetische lijst van veel gespeelde schaakopeningen]]
* [[Schaakopening - Percentages]]


[[Categorie:Schaken|Hollands]]
[[Categorie:Schaakopening]]
[[en:Dutch defence]]

Huidige versie van 29 okt 2008 om 20:15

Dit artikel valt onder beheer van Dorp:Schaakveld.
a8 br b8 bn c8 bb d8 bq e8 bk f8 bb g8 bn h8 br
a7 bp b7 bp c7 bp d7 bp e7 bp f7 g7 bp h7 bp
a6 b6 c6 d6 e6 f6 g6 h6
a5 b5 c5 d5 e5 f5 bp g5 h5
a4 b4 c4 d4 wp e4 f4 g4 h4
a3 b3 c3 d3 e3 f3 g3 h3
a2 wp b2 wp c2 wp d2 e2 wp f2 wp g2 wp h2 wp
a1 wr b1 wn c1 wb d1 wq e1 wk f1 wb g1 wn h1 wr
Hollandse verdediging 1.d4 f5

De Hollandse verdediging is een schaakopening die ontstaat na de beginzetten 1. d2-d4 f7-f5.[1] Zetverwisselingen, zoals 1. d2-d4 e7-e6 2. c2-c4 f7-f5, of via 1. c2-c4 van wit, komen regelmatig voor. Door het opspelen van de f-pion begint zwart meteen een strijd om de controle van het centrum. Net als het Siciliaans (1. e2-e4 c7-c5) leidt het Hollands tot a-symmetrisch spel waarbij beide partijen attent moeten voortzetten om voldoende greep op het spel te houden. In tegenstelling tot in het Siciliaans heeft het Hollands echter in aanvang een gesloten karakter. Het witte spel is meestal gericht op het doorzetten van e2(-e3)-e4, wat de stelling alsnog opent. Dat kan ook meteen, maar dan als gambiet.

In de schaakliteratuur wordt het Hollands voor het eerst aanbevolen door de uit de Elzas afkomstige maar in Den Haag wonende Elias Stein.[2]

De Hollandse verdediging werd met name in de eerste helft van de 20e eeuw regelmatig gespeeld. Bekende spelers die met zwart deze opening wel kozen zijn Paul Morphy, Alexander Aljechin en Bent Larsen. In de match om het wereldkampioenschap Michail Botvinnik en David Bronstein in 1951 was de opening bij beide spelers een favoriete keuze. Het Hollands komt men sindsdien in de toernooipraktijk niettemin weinig meer tegen.

Varianten

In de Hollandse verdediging zijn vooral drie duidelijk verschillende opbouwen van zwart te onderscheiden:

  • de 'stonewall', waarbij zwart met ...d7-d5 een blokkade opwerpt;
  • het Iljin-Genevsky-systeem, waarbij zwart op ...e7-e5 aanstuurt;
  • het Leningrader systeem, waarbij zwart de koningsloper fianchetteert.

Wit speelt doorgaans de eigen koningsloper naar g2, om de opmars van de e-pion voor te bereiden. Het paard ter koningszijde gaat soms naar h3 om de loper het zicht op e4 niet te ontnemen. Andere mogelijkheden voor wit zijn het spelen van de dameloper naar g5 en het Staunton-gambiet, genoemd naar de Engelse meester Howard Staunton, waarbij with met 2. e2-e4 door het offeren van de e-pion tracht een sterk initiatief te verkrijgen.

In de classificatie van de Encyclopaedia of Chess Openings loopt het Hollands van A80 tot en met A99.

Hollands 1.d4 f5
A80 1.d4 f5
A81 1.d4 f5 2.g3
A82 1.d4 f5 2.e4 (Staunton-gambiet)
A83 1.d4 f5 2.e4 fxe4 3.Pc3 Pf6 4.Lg5 (Staunton-gambiet)
A84 1.d4 f5 2.c4
A85 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.Pc3 (Rubinstein)
A86 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3
A87 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 g6 4.Lg2 Lg7 5.Pf3 (Leningrader)
A88 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 g6 4.Lg2 Lg7 5.Pf3 0-0 6.0-0 d6 7.Pc3 c6 (Leningrader)
A89 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 g6 4.Lg2 Lg7 5.Pf3 0-0 6.0-0 d6 7.Pc3 Pc6 (Leningrader)
A90 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 e6 4.Lg2
A91 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 e6 4.Lg2 Le7
A92 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 e6 4.Lg2 Le7 5.Pf3 0-0
A93 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 e6 4.Lg2 Le7 5.Pf3 0-0 6.0-0 d5 7.b3 (Botvinnik)
A94 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 e6 4.Lg2 Le7 5.Pf3 0-0 6.0-0 d5 7.b3 c6 8.La3 (Stonewall)
A95 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 e6 4.Lg2 Le7 5.Pf3 0-0 6.0-0 d5 7.Pc3 c6 (Stonewall)
A96 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 e6 4.Lg2 Le7 5.Pf3 0-0 6.0-0 d6
A97 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 e6 4.Lg2 Le7 5.Pf3 0-0 6.0-0 d6 7.Pc3 De8 (Ilyin-Genevsky)
A98 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 e6 4.Lg2 Le7 5.Pf3 0-0 6.0-0 d6 7.Pc3 De8 8.Dc2 (Ilyin-Genevsky)
A99 1.d4 f5 2.c4 Pf6 3.g3 e6 4.Lg2 Le7 5.Pf3 0-0 6.0-0 d6 7.Pc3 De8 8.b3 (Ilyin-Genevsky)

Referenties

Referenties:
  1. º Mark Taimanov (1988), "Holländisch bis Bird-Eröffnung", Sportverlag, Berlijn, ISBN 3-328-00251-0
  2. º Stein E (1789), "Nouvel essai sur le jeu des échecs, avec des réflexions militaires relatives à ce jeu"
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Hollands_(schaakopening)&oldid=15546"