Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Johanneskerk (Britsum): verschil tussen versies
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Johanneskerk_(Britsum)&oldid=53103099 30 jan 2019 Condor3d 21 nov 2011) |
k (edit, ] weg bij ondertekst afbeelding) |
||
| (2 tussenliggende versies door een andere gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 17: | Regel 17: | ||
| onderschrift2 = Interieur met orgel | | onderschrift2 = Interieur met orgel | ||
}} | }} | ||
De '''Johanneskerk''' is een [[kerkgebouw]] in [[Britsum]] in de Nederlandse provincie [[Friesland]]. | De '''Johanneskerk'''<ref>{{Citeer web|url=https://kerken.frl/kerken/sint-johanneskerk/?fbclid=IwAR2ISXeOHskepwYRsI6du35H5NiTivwB3b_dRoSAQvznJPSMdNLtuygdv8g|titel=Sint Johannes Kerk|bezochtdatum=25 januari 2021|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=|uitgever=|taal=}}</ref> is een [[kerkgebouw]] in [[Britsum]] in de Nederlandse provincie [[Friesland]], gewijd aan de [[apostel Johannes]]. | ||
==Beschrijving== | ==Beschrijving== | ||
De Johanneskerk staat op een [[terp]]. De [[beuk (architectuur)|eenbeukige]] kerk heeft een [[schip (bouwkunst)|schip]] uit de 13e eeuw en een ingebouwde toren aan de westzijde ([[westwerk]]) uit de 12e eeuw. De kerk heeft aan de buitenzijde een vijfzijdig gesloten [[priesterkoor|koor]]. In 1875 werd de gehele kerk ommetseld. | De Johanneskerk staat op een [[terp]]. De [[beuk (architectuur)|eenbeukige]] kerk heeft een [[schip (bouwkunst)|schip]] uit de 13e eeuw en een ingebouwde toren aan de westzijde ([[westwerk]]) uit de 12e eeuw en is van oorsprong een katholieke kerk. De kerk heeft aan de buitenzijde een vijfzijdig gesloten [[priesterkoor|koor]]. In 1875 werd de gehele kerk ommetseld met Groninger rode steen. Bovendien werden de eenbeukige trekbalken aangebracht ter versteviging van de muren. | ||
De toren heeft een [[ingesnoerde torenspits]] en is in 1896 gemoderniseerd naar nieuw klassiek stijl. Binnen in de toren het zogenaamde westwerk, is een ingebouwde torenkapel, gebruikt o.a. voor de kinderdoop. De twee klokken<ref>{{Citeer web|url=https://www.youtube.com/watch?v=Gz8wxAZ9OIk&feature=emb_title|titel=Kerkklokken Britsum|bezochtdatum=9 november 2020|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=|uitgever=|taal=}}</ref> zijn een luidklok (1507) van Johannes en een luidklok (1664) gegoten door [[Jurjen Balthasar]]. Na de [[tweede wereldoorlog]] werden de geroofde klokken teruggevonden in 1946 in [[Wilhelmshaven]] en zijn weer teruggebracht naar Britsum<ref>{{Citeer web|url=http://www.documentatiestichting.nl/britsum/#:~:text=De%20twee%20klokken%20zijn%20van,Het%20orgel%20is%20van%201862.|titel=Historie Britsum|bezochtdatum=9 november 2020|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=|uitgever=|taal=}}</ref>. Het torenuurwerk is zeventiende-eeuws. | |||
< | Het interieur wordt gedekt door vier [[romanogotiek|romanogotische]] [[tufsteen|tufstenen]] [[koepelgewelf|koepelgewelven]]. Tijdens de restauratie van 1998-'99 werden muurschilderingen ontdekt. Deze schilderingen zijn aangebracht met fresco techniek. Zij verhalen in vijf scenes de Lijdensweg van Christus te weten, het laatste avondmaal, de gevangenneming, Christus voor Pilatus, de kruisdraging en de kruisiging. | ||
De zeskantige eiken preekstoel bevindt zich aan de zuidmuur van de kerk en dateert uit derde kwart 17de eeuw. | |||
Er staan twee overhuifde [[herenbank]]en voor de families [[Van Burmania]] en Van Wyckel, deze dateren respectievelijk uit circa 1670 en 1700. | |||
Jhr. Gemme Laes van Burmania en zijn tweede vrouw Foek van Eysinga - de bezitters van Jornsmastate, schonken het zilveren Bijbelbeslag van de kanselbijbel uit 1667. Deze [[Bijbel (christendom)|bijbel]] werd in 2001 ontvreemd maar naderhand 15 jaren later weer ontdekt en teruggegeven aan [[Stichting Alde Fryske Tsjerken]].<ref>{{Citeer web|url=https://www.omropfryslan.nl/nieuws/658027-zeldzame-gestolen-bijbel-na-vijftien-jaar-terug-britsum|titel=Bijbel weer terug naar Britsum|bezochtdatum=9 november 2020|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=|uitgever=|taal=}}</ref><ref>{{Citeer web|url=https://www.rd.nl/kerk-religie/gestolen-kanselbijbel-kerk-britsum-na-vijftien-jaar-terug-bij-eigenaar-1.1119893|titel=Gestolen Kanselbijbel terug naar eigenaar|bezochtdatum=9 november 2020|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=|uitgever=|taal=}}</ref> De kanselbijbel is momenteel in bruikleen aan het [[Fries museum]] gegeven, waar hij tentoongesteld is.<ref>{{Citeer web|url=https://www.friesmuseum.nl/collectie/een-greep-uit-de-collectie/kanselbijbel-van-britsum|titel=Kanselbijbel in Fries Museum|bezochtdatum=9 november 2020|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=|uitgever=|taal=}}</ref> | |||
In de kerk bevinden zich enkele grafkelders uit 1639 van de familie: Burmania, Eijsenga en Hinckenborg, deze laatste waren de voorouders van [[Menno van Coehoorn]]. | |||
Op de zerkenvloer zijn een aantal namen aangebracht, waaronder die van predikant Ds. Benjamin Bekius<ref>{{Citeer web|url=http://www.biografischportaal.nl/persoon/73947023|titel=Benjamin Bekius|bezochtdatum=2 januari 2021|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=|uitgever=|taal=}}</ref>, die in deze kerk voorganger was.<ref>[https://www.rd.nl/kerk-religie/kerk-in-britsum-staat-op-e-terp-1.436945 Kerk Britsum] Reformatorisch Dagblad, 16-12-2014</ref> | |||
In 2014 is Otto Bekius (De Bilt, 22 mei 1925 – Victoria (Brits-Columbia / Canada), 21 augustus 2014) bijgezet in een graf op de Begraafplaats voor de kerk.<ref>{{Citeer web|url=https://www.omropfryslan.nl/nieuws/371942-bekius-bijgezet-britsum|titel=Otto Bekius bijgezet in Britsum|bezochtdatum= Omropfryslan, 2 januari 2021|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=|uitgever=|taal=}}</ref><ref>{{Citeer web|url=https://www.lc.nl/archief/Urn-verzetsstrijder-terug-naar-roots-20888625.html?harvest_referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F|titel=Urn verzetsstrijder terug naar roots|bezochtdatum= Leeuwaarder Courant, 2 januari 2021|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=|uitgever=|taal=}}</ref> Hij was een verzetsstrijder<ref>{{Citeer web|url=https://www.tracesofwar.nl/persons/63058/Bekius-Otto-Roy.htm|titel=Otto Bekius ´Roy´|bezochtdatum= Tracesofwar, 2 januari 2021|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=|uitgever=|taal=}}</ref> die tijdens de tweede wereldoorlog opereerde in Rotterdam en rechtststreeks een nazaat van dominee Benjamin Bekius. In zijn testament was bepaald dat er geld gedoneerd zou worden aan de Stichting Alde Fryske Tsjerken, voor het behoud van de Johanneskerk (Britsum)<ref>{{Citeer web|url=https://aldefrysketsjerken.nl/p/Laatste+nieuws/saft%7Cfe38896c-4e45-49d2-b242-509115a01b42/all/|titel=Stichting Alde Fryske Tsjerken heeft een donatie ontvangen uit de nalatenschap van Otto Bekius|bezochtdatum=2 januari 2021|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=|uitgever=|taal=}}</ref>. | |||
Naast het geldbedrag ontving de Stichting Alde Fryske Tsjerken ook nog een exemplaar van het boek François Bekius<ref>{{Citeer web|url=http://www.biografischportaal.nl/persoon/70944079|titel=Francois Bekius|bezochtdatum=2 januari 2021|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=|uitgever=|taal=}}</ref>, de duivel-dominee uit de Friesche wouden<ref>{{Citeer web|url=https://www.rd.nl/artikel/232025-duiveldominee-uit-de-wouden|titel=Duiveldominee uit de Friesche wouden|bezochtdatum=2 januari 2021|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=|uitgever=|taal=}}</ref>, dat G.P. Cannegieter in 1941 schreef over deze bekende voorvader van Otto Bekius. Deze ligt tentoongesteld in de Johanneskerk. | |||
Bij leven heeft Otto Bekius een gedenkteken laten maken (zie onderstaande afbeelding) met het verzoek om na zijn dood ook zijn naam op dit gedenkteken te plaatsen. Het gedenkteken hangt tot op heden in de kerk te Britsum. | |||
Het orgel uit 1862 is gemaakt door [[Willem Hardorff]] uit Leeuwarden, deze is volledig gerestaureerd in 2018.<ref>{{Citeer web|url=https://www.rd.nl/muziek/orgel-britsum-teruggebracht-in-oorspronkelijke-staat-1.1568721|titel=Orgel Britsum teruggebracht in oorspronkelijke staat|bezochtdatum=9 november 2020|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=|uitgever=|taal=}}</ref> | |||
De kerk is een [[rijksmonument]] en is eigendom van Stichting Alde Fryske Tsjerken.<ref>[https://aldefrysketsjerken.nl/index.php?saftid=saft|1421c6c2-2c24-4322-9bbc-4281e07d9b06 Johanneskerk] op aldefrysketsjerken.nl</ref> De Johannes kerk ligt tevens aan een pelgrimspad, het zogeheten [[Jabikspaad]]<ref>{{Citeer web|url=https://www.jabikspaad.nl/Home|titel=Jabikspaad|bezochtdatum=9 november 2020|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=|uitgever=|taal=}}</ref> die zich door de provincie Friesland uitstrekt. Aan het einde van de uitzending ´Mijn Pelgrimspad van Jelsum naar Britsum<ref>{{Citeer web|url=https://www.npostart.nl/mijn-pelgrimspad/04-04-2019/KN_1705377|titel=Pelgrimspad|bezochtdatum=9 november 2020|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=|uitgever=|taal=}}</ref> , is een impressie te zien van de kerk buiten en binnen. | |||
<gallery widths="150px" heights="150px"> | |||
Bestand:Grafsteen, Otto Bekius.jpg|Grafsteen Otto Bekius | |||
Bestand:Plakkaat , In Memoriam .jpg|Gedenkteken in Memoriam Familie Bekius | |||
</gallery> | </gallery> | ||
| Regel 32: | Regel 52: | ||
* [[Kerken in Friesland]] | * [[Kerken in Friesland]] | ||
{{Appendix|2= | |||
* Stenvert, Ronald [et al.] (2000) ''Fryslân. Monumenten in Nederland, deel 6.'' Zeist: Rijksdienst voor de Monumentenzorg / Zwolle: Waanders. {{ISBN|90 400 9476 4}} | |||
* Bulletin KNOB jaargang (2000), nummer 1/2 ''Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige Bond'', ISSN/0166-0470 | |||
{{Commonscat|Johanneskerk (Britsum)}} | {{Commonscat|Johanneskerk (Britsum)}} | ||
'''Referenties''' | |||
{{References}} | {{References}} | ||
}} | }} | ||
{{Coor title dms|53|15|15|N|5|47|9|E|region:NL_type:building}} | {{Coor title dms|53|15|15|N|5|47|9|E|region:NL_type:building}} | ||
Huidige versie van 14 sep 2023 om 07:25
| Johanneskerk | ||
| Greate Buorren 1 | ||
| Greate Buorren 1 | ||
| Plaats | Britsum | |
| Gebouwd in | 13e eeuw | |
| Restauratie(s) | 1993, 1999 | |
| Monumentale status | Rijksmonument | |
| Monumentnummer | 24525 | |
| Interieur | ||
| Orgel | Willem Hardorff | |
| Interieur met orgel | ||
| Interieur met orgel | ||
De Johanneskerk[1] is een kerkgebouw in Britsum in de Nederlandse provincie Friesland, gewijd aan de apostel Johannes.
Beschrijving
De Johanneskerk staat op een terp. De eenbeukige kerk heeft een schip uit de 13e eeuw en een ingebouwde toren aan de westzijde (westwerk) uit de 12e eeuw en is van oorsprong een katholieke kerk. De kerk heeft aan de buitenzijde een vijfzijdig gesloten koor. In 1875 werd de gehele kerk ommetseld met Groninger rode steen. Bovendien werden de eenbeukige trekbalken aangebracht ter versteviging van de muren.
De toren heeft een ingesnoerde torenspits en is in 1896 gemoderniseerd naar nieuw klassiek stijl. Binnen in de toren het zogenaamde westwerk, is een ingebouwde torenkapel, gebruikt o.a. voor de kinderdoop. De twee klokken[2] zijn een luidklok (1507) van Johannes en een luidklok (1664) gegoten door Jurjen Balthasar. Na de tweede wereldoorlog werden de geroofde klokken teruggevonden in 1946 in Wilhelmshaven en zijn weer teruggebracht naar Britsum[3]. Het torenuurwerk is zeventiende-eeuws.
Het interieur wordt gedekt door vier romanogotische tufstenen koepelgewelven. Tijdens de restauratie van 1998-'99 werden muurschilderingen ontdekt. Deze schilderingen zijn aangebracht met fresco techniek. Zij verhalen in vijf scenes de Lijdensweg van Christus te weten, het laatste avondmaal, de gevangenneming, Christus voor Pilatus, de kruisdraging en de kruisiging.
De zeskantige eiken preekstoel bevindt zich aan de zuidmuur van de kerk en dateert uit derde kwart 17de eeuw.
Er staan twee overhuifde herenbanken voor de families Van Burmania en Van Wyckel, deze dateren respectievelijk uit circa 1670 en 1700.
Jhr. Gemme Laes van Burmania en zijn tweede vrouw Foek van Eysinga - de bezitters van Jornsmastate, schonken het zilveren Bijbelbeslag van de kanselbijbel uit 1667. Deze bijbel werd in 2001 ontvreemd maar naderhand 15 jaren later weer ontdekt en teruggegeven aan Stichting Alde Fryske Tsjerken.[4][5] De kanselbijbel is momenteel in bruikleen aan het Fries museum gegeven, waar hij tentoongesteld is.[6]
In de kerk bevinden zich enkele grafkelders uit 1639 van de familie: Burmania, Eijsenga en Hinckenborg, deze laatste waren de voorouders van Menno van Coehoorn. Op de zerkenvloer zijn een aantal namen aangebracht, waaronder die van predikant Ds. Benjamin Bekius[7], die in deze kerk voorganger was.[8]
In 2014 is Otto Bekius (De Bilt, 22 mei 1925 – Victoria (Brits-Columbia / Canada), 21 augustus 2014) bijgezet in een graf op de Begraafplaats voor de kerk.[9][10] Hij was een verzetsstrijder[11] die tijdens de tweede wereldoorlog opereerde in Rotterdam en rechtststreeks een nazaat van dominee Benjamin Bekius. In zijn testament was bepaald dat er geld gedoneerd zou worden aan de Stichting Alde Fryske Tsjerken, voor het behoud van de Johanneskerk (Britsum)[12]. Naast het geldbedrag ontving de Stichting Alde Fryske Tsjerken ook nog een exemplaar van het boek François Bekius[13], de duivel-dominee uit de Friesche wouden[14], dat G.P. Cannegieter in 1941 schreef over deze bekende voorvader van Otto Bekius. Deze ligt tentoongesteld in de Johanneskerk.
Bij leven heeft Otto Bekius een gedenkteken laten maken (zie onderstaande afbeelding) met het verzoek om na zijn dood ook zijn naam op dit gedenkteken te plaatsen. Het gedenkteken hangt tot op heden in de kerk te Britsum.
Het orgel uit 1862 is gemaakt door Willem Hardorff uit Leeuwarden, deze is volledig gerestaureerd in 2018.[15]
De kerk is een rijksmonument en is eigendom van Stichting Alde Fryske Tsjerken.[16] De Johannes kerk ligt tevens aan een pelgrimspad, het zogeheten Jabikspaad[17] die zich door de provincie Friesland uitstrekt. Aan het einde van de uitzending ´Mijn Pelgrimspad van Jelsum naar Britsum[18] , is een impressie te zien van de kerk buiten en binnen.
-
Grafsteen Otto Bekius
-
Gedenkteken in Memoriam Familie Bekius
Zie ook
Bronnen, noten en/of referenties
Referenties
|
.jpg){kind=link}
