Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Gemeente Varsseveld (1812-1817): verschil tussen versies
(Aanpassing en aanvulling) |
|||
| Regel 34: | Regel 34: | ||
== Voorgeschiedenis tot 1810 == | == Voorgeschiedenis tot 1810 == | ||
[[Bestand:Wisch heerlijkheid 1757.jpg|thumb|links|300px|Bannerij Wisch: deel van grotere kaart: Nieuwe kaart van’t kwartier Zutphen (1757)]] | [[Bestand:Wisch heerlijkheid 1757.jpg|thumb|links|300px|Bannerij Wisch: deel van grotere kaart: Nieuwe kaart van’t kwartier Zutphen (1757)]] | ||
De [[Heerlijkheid Wisch|bannerheerlijkheid Wisch]] (Terborg) en het kerspel Varsseveld/Silvolde waren van oudsher twee gescheiden gebiedsdelen. De bannerheerlijkheid was een leengoed van de [[Hertog van Gelre|hertogen van Gelre]]. Varsseveld en Silvolde waren leengoederen van de heer van Blankenberg.<ref>{{Citeer web|url=https://www.geldersarchief.nl/bronnen/archieven?mivast=37&mizig=210&miadt=37&miaet=1&micode=0443&minr=4405322&miview=inv2|titel=Godefridus, heer van Heynsberg en Blankenberg, oorkondt, dat hij Henricus de Wisge beleend heeft met de villae Versenvelt en Silvonden. Datum anno Domini millesimo trecentesimo quintodecimo, feria quarta post diem annunciationis beate Virginis glorio|bezochtdatum=2021-12-23|auteur=A. H. Martens van Sevenhoven|werk=www.geldersarchief.nl|taal=}}</ref> Beide delen werden sinds ca. 1330 in personele unie bestuurd door de heren van Wisch. Maar er waren meer verschillen: het overwegend katholieke [[Terborg]] had een zekere allure als residentiestadje. De bevolking van [[Varsseveld]], met de buurtschappen Westendorp, Heelweg en Sinderen, was geheel protestant en bestond hoofdzakelijk uit boeren en middenstanders. Dat Varsseveld en Terborg steeds een zekere mate van afstand hebben bewaard valt hierdoor goed te verklaren. | De [[Heerlijkheid Wisch|bannerheerlijkheid Wisch]] (Terborg) en het kerspel [[Varsseveld]]/[[Silvolde]] waren van oudsher twee gescheiden gebiedsdelen. De bannerheerlijkheid was een leengoed van de [[Hertog van Gelre|hertogen van Gelre]]. Varsseveld en Silvolde waren leengoederen van de heer van Blankenberg.<ref>{{Citeer web|url=https://www.geldersarchief.nl/bronnen/archieven?mivast=37&mizig=210&miadt=37&miaet=1&micode=0443&minr=4405322&miview=inv2|titel=Godefridus, heer van Heynsberg en Blankenberg, oorkondt, dat hij Henricus de Wisge beleend heeft met de villae Versenvelt en Silvonden. Datum anno Domini millesimo trecentesimo quintodecimo, feria quarta post diem annunciationis beate Virginis glorio|bezochtdatum=2021-12-23|auteur=A. H. Martens van Sevenhoven|werk=www.geldersarchief.nl|taal=}}</ref> Beide delen werden sinds ca. 1330 in personele unie bestuurd door de heren van Wisch. Maar er waren meer verschillen: het overwegend katholieke [[Terborg]] had een zekere allure als residentiestadje. De bevolking van [[Varsseveld]], met de buurtschappen Westendorp, Heelweg en Sinderen, was geheel protestant en bestond hoofdzakelijk uit boeren en middenstanders. Dat Varsseveld en Terborg steeds een zekere mate van afstand hebben bewaard valt hierdoor goed te verklaren. | ||
De inval van de Fransen in 1795 had aanvankelijk geen gevolgen voor het bestuur van de heerlijkheid Wisch. Het bleef in handen van de gelijknamige heren en van hun drost en richter mr. Jan Arnold Nering Bögel. | De inval van de Fransen in 1795 had aanvankelijk geen gevolgen voor het bestuur van de heerlijkheid Wisch. Het bleef in handen van de gelijknamige heren en van hun drost en richter mr. Jan Arnold Nering Bögel. | ||
| Regel 51: | Regel 51: | ||
* Sectie G - het Lanker | * Sectie G - het Lanker | ||
* Sectie H - Heelweg ten Westen | * Sectie H - Heelweg ten Westen | ||
{{Clearboth}} | {{Clearboth}} | ||
== Opheffing van de gemeente == | == Opheffing van de gemeente == | ||
[[Bestand:Kaart der gemeente Wisch, met vermelding van huis- en boerderijnamen.jpg|miniatuur|Kaart der gemeente Wisch, met vermelding van huis- en boerderijnamen (1850)]] | [[Bestand:Kaart der gemeente Wisch, met vermelding van huis- en boerderijnamen.jpg|miniatuur|Kaart der gemeente Wisch, met vermelding van huis- en boerderijnamen (1850)]] | ||
Huidige versie van 17 jan 2022 om 22:56
Voormalige gemeente in Nederland 
| |||
  | |||
| |||
| Provincie |  Gelderland
| ||
| Gemeente | Oude IJsselstreek | ||
| Coördinaten | 51°056′N 6°027′E | ||
| Voormalige gemeente | 1 januari 1812 - 1 januari 1818[1] | ||
| Ontstaan uit | Heerlijkheid Wisch | ||
| Opgegaan in | Wisch (1818) Oude IJsselstreek (2005) | ||
| Amsterdamse code | 10318 | ||
| |||
De gemeente Varsseveld in de Gelderse Achterhoek bestond van 1 januari 1812 tot 1 januari 1818.
Op 1 januari 1812 werd de voormalige Heerlijkheid Wisch opgedeeld in de gemeenten Varsseveld en Terborg.[1] Op 1 januari 1818 werden deze gemeenten samengevoegd tot het schoutambt Wisch, dat vanaf 1825 werd voortgezet als de gemeente Wisch.[2]
Gemeente Varsseveld heeft twee burgemeesters gekend: Abraham Hesselink in de tijdvakken 1812-1814 en 1816-1817, en Jan Becking in het tussenliggende tijdvak (1814-1815).
Voorgeschiedenis tot 1810
De bannerheerlijkheid Wisch (Terborg) en het kerspel Varsseveld/Silvolde waren van oudsher twee gescheiden gebiedsdelen. De bannerheerlijkheid was een leengoed van de hertogen van Gelre. Varsseveld en Silvolde waren leengoederen van de heer van Blankenberg.[3] Beide delen werden sinds ca. 1330 in personele unie bestuurd door de heren van Wisch. Maar er waren meer verschillen: het overwegend katholieke Terborg had een zekere allure als residentiestadje. De bevolking van Varsseveld, met de buurtschappen Westendorp, Heelweg en Sinderen, was geheel protestant en bestond hoofdzakelijk uit boeren en middenstanders. Dat Varsseveld en Terborg steeds een zekere mate van afstand hebben bewaard valt hierdoor goed te verklaren.
De inval van de Fransen in 1795 had aanvankelijk geen gevolgen voor het bestuur van de heerlijkheid Wisch. Het bleef in handen van de gelijknamige heren en van hun drost en richter mr. Jan Arnold Nering Bögel.
Oprichting gemeente
Bij decreet van 9 juli 1810 werd het Koninkrijk Holland door Napoleon ingelijfd bij Frankrijk. Hierdoor werd ook het bestuur op Franse leest geschoeid. In 1810 werd de heerlijkheid Wisch vervangen door de burgerlijke gemeente (mairie) Terborg.[bron?] Met ingang van 1 januari 1812 werd het kerspel Varsseveld, met haar buurtschappen, hiervan afgescheiden en tot zelfstandige mairie verheven.
Kadastrale indeling
Vanaf 1810 werd het grondgebied in kaart gebracht, met daarbij een overzicht van gegevens over het soort perceel, de eigenaren en de oppervlakte. De nieuwe gemeente werd verdeeld in acht secties:[4][5]
- Sectie A - Heelweg ten Oosten
- Sectie B - Varsseveld
- Sectie C - Sinderen
- Sectie D - Binnen Heurne
- Sectie E - Westendorp ten Zuiden
- Sectie F - Westendorp ten Noorden
- Sectie G - het Lanker
- Sectie H - Heelweg ten Westen
Opheffing van de gemeente
In november 1813 werd Nederland bevrijd van de Fransen, maar de gemeentelijke indeling werd gehandhaafd. Aan de zelfstandigheid van de gemeenten Varsseveld en Terborg kwam echter per 1 januari 1818 een einde: het op die datum ingevoerde Reglement voor het platteland van de provincie Gelderland verenigde beide gemeenten tot één schoutambt met aan het hoofd een schout.[6] Het Reglement van 1825 bepaalde dat schoutambten vanaf dat jaar werden aangeduid als gemeenten, met aan het hoofd een burgemeester. In 1818 werd het grondgebied van de vroegere hoogheid Wisch dus in bijna geheel haar oude omvang hersteld. Een poging in 1821 door enkele gemeenteraadsleden om opnieuw een splitsing in twee gemeenten te verkrijgen, mislukte, doordat Gedeputeerde Staten van de provincie Gelderland een desbetreffend verzoek van de hand wezen.
Lijst van burgemeesters van Varsseveld
Abraham Hesselink, maire (1812-1814)
Abraham Hesselink (Wisch, 31 mei 1780[7], (doop Zelhem 4 juni 1780)[8] - Varsseveld, 10 januari 1856[9]). Zijn familie behoorde, met verwante families als Becking en Arents(z)en, tot het regionale patriciaat. Hij was winkelier en kerkeraadslid. In 1812, op 32-jarige leeftijd, werd hij maire van Varsseveld.[10] Hij trouwde op 9 november 1815 te Varsseveld[11] met Jacoba Geertruid Becking (1788-1865). Het echtpaar kreeg zes kinderen. In 1811 was de conscriptie door Napoleon ingevoerd ter versterking van zijn legers, o.a. voor de veldtocht naar Rusland. In die tijd was burgemeester meestal een bijbaan. Waarschijnlijk[bron?] was zijn woonhuis tevens het eerste gemeentehuis en werden de raadsvergaderingen gehouden in een van de nabijgelegen cafézaaltjes.
Jan Becking, burgemeester (1814-1815)
Jan Becking (Varsseveld Wisch, 7 juli 1777[12], (doop Varsseveld 13 juli 1777)[13] - Varsseveld, 10 januari 1856[14]) Becking was koopman en trouwde op 6 maart 1802 met Hendrica Johanna Aleida Colenbrander (1776-1853), winkelierster.[15] Het echtpaar kreeg zes kinderen. Becking werd in 1814, op 37-jarige leeftijd, benoemd tot burgemeester van Varsseveld. Becking woonde en werkte in het "Hooge Huus" aan het Kerkplein.
Abraham Hesselink, burgemeester (1816-1817)
In 1816 werd bovengenoemde Abraham Hesselink opnieuw benoemd tot burgemeester van Varsseveld.
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Varsseveld op Wikimedia Commons.
Bronnen, noten en/of referenties
|
