Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Toyisme: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Toyisme&oldid=39911037 (25 dec 2013) Whendrikx 19 jun 2011 DeKunstagent Pmmeijering)
 
(Aanvulling en aanpassing)
 
(11 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
[[Bestand:Leven met energie de Toyisten.jpg|thumb|260px|''De Stip - Leven met energie'' aan de Dordsestraat te Emmen]]
{{Infobox kunststroming
Het '''toyisme''' is een stroming in de [[hedendaagse kunst]] met zijn oorsprong eind 20e eeuw in [[Emmen (Drenthe)|Emmen]]. Het woord is afgeleid van het Engelse woord ''toy'' voor '[[speelgoed]]'. Dit staat [[symbool]] voor het speelse karakter van de kunstwerken en de [[filosofie]] erachter. Het achtervoegsel -isme refereert aan brede bewegingen of stromingen die zowel in de kunstwereld als in religies bestaan. Het toyistische spel is echter wel een serieuze aangelegenheid en toont een nieuwe, kritische en gevoelige visie op de wereld.{{Bron?||2013|12|25}}
| naam              = Toyisme
| afbeelding        = TOYISTEN IJSLAND.jpg
| ontstaan          = 1992
| ontstaanslocatie  = [[Emmen (Drenthe)|Emmen]]
| hoogtepunt        = 2001-heden
| bedenker          = Dejo
| onderdeelvan      = Op zichzelf staand
| website            = http://www.toyism.com/
}}
Het '''toyisme''' is een internationale kunstbeweging. De kunstenaars treden naar buiten als collectief met uiteenlopende [[hedendaagse kunst]]. Het werd in 1992 opgericht in [[Emmen (Drenthe)|Emmen]], [[Nederland]]. De kunstenaarsgroep die in deze kunstbeweging actief is, wisselde in de loop der jaren van samenstelling en inmiddels zijn wereldwijd tientallen kunstenaars aan het collectief verbonden.


== Oorsprong ==
De kunstenaarsbeweging is verantwoordelijk voor het grootste kunstwerk van Nederland, [[De Stip (Emmen)|de ''Stip'']] in Emmen,<ref name="ZOH" /><ref>Gemeente Emmen, [https://web.archive.org/web/20150407175902/http://gemeente.emmen.nl/vrije-tijd/kunst-en-cultuur/beeldende-kunst/de-stip.html De Stip]</ref> en van [[IJsland]], de watertoren [[Uppspretta]] in [[Keflavík]].<ref name="Keflavík" /> Tot 2021 telde het oeuvre van de toyisten meer dan 800 werken die variëren van schilderijen tot sculpturen en ruimtelijke objecten.
Toyisme is als stroming een reactie op het [[Postmodernisme|postmodern]] [[individualisme]] van de jaren 70 t/m 90 waarin “alles mocht”. Op 5 september 1992 schrijft kunstenaar en musicus ''Dejo'' ([[pseudoniem]]) uit Emmen een [[manifest]] met als titel ''Moeder'' en introduceert het toyisme aan het publiek.
{{Inhoud beperkt|2}}
 
== Kunstbeweging ==
Het woord toyisme bestaat uit twee onderdelen. De letterlijke vertaling van de eerste lettergreep is speelgoed. Het achtervoegsel -isme refereert aan brede bewegingen of stromingen zoals die in de kunstwereld of in religie bestaan.<ref>Beek, W. van der (2012) Toyism Behind the Mask. Zwolle: Uitgeverij de Kunst, pp. 8 {{ISBN|978-94-91196-20-1}}</ref>
 
Aan de basis van de kunstwerken liggen veelal eigenzinnige en eigentijdse filosofieën en inzichten, die verbeeld worden in een herkenbare wereld die daarentegen vreemd aandoet. Een [[anekdote]] is de rode lijn door een kunstwerk.<ref name="Drenthe Kunst" />
 
In het manifest, notarieel vastgelegd op 5 september 1992, wordt de dominantie van het individualisme in de kunst gehekeld. Als reactie op het individualisme is het doel van het toyisme sindsdien om de kunst opnieuw centraal te stellen<ref name="Drenthe Kunst" /> en niet de kunstenaar. Dit wordt bijvoorbeeld tot uiting gebracht door het dragen van gezichtsmaskers en het werken onder een [[pseudoniem]].<ref>Zuidoosthoeker, [http://www.zuidoosthoeker.nl/nieuws/41009/boekpresentatie-toyisten/ Boekpresentatie toyisten], 29 januari 2014</ref>
 
 
{{Citaat|''Op zoek naar kunsthistorische kaders waarbinnen het werk en het gedachtegoed van de toyisten geplaatst kan worden zijn verwijzingen naar de [[popart]] ... [[Keith Haring]] en [[graffiti]] ... onontkoombaar. ... De geestverwantschap met toonaangevende vertegenwoordigers van die beweging is groot. Een van de meest in het oog springende overeenkomsten is het gebruik van pseudoniemen. Ook de bewuste keuze voor anonimiteit, ontindividualisering, de voorkeur voor een guerrilla-achtige aanpak, voorliefde voor de openbare ruimte als podium en een anti-establishment mentaliteit verbindt de toyisten met graffitikunstenaars.''|Kunstrecensent W. van der Beek, in: ''Toyism behind the mask'', 2012<ref>Beek, W. van der (2012), Toyism Behind the Mask. Zwolle: Uitgeverij de Kunst, pp. 34 {{ISBN|978-94-91196-20-1}}</ref>}}


== Geschiedenis ==
== Geschiedenis ==
De stijl toyisme is op te splitsen in twee periodes, namelijk de periode van 1992 tot 2000 en de periode van 2002 tot heden. De eerste periode kenmerkt zich met name door het terugkeren van een vast element in ieder [[schilderij]] (een computer, een spaceshuttle en een beertje). Deze drie elementen stonden voor de destijds drie deelnemende kunstenaars.
De stijl van het toyisme is op te delen in twee periodes. De eerste periode liep van 1992 tot 2000, de tweede periode van 2002 tot heden. Beide periodes lopen zowel artistiek als persoonlijk geheel uiteen.
Na een uiteenvallen van het driemanschap besluit oprichter ''Dejo'' een wereldreis te gaan maken en krijgt hiervan de inspiratie om het toyisme een internationaal en opener karakter te geven. Vanaf 2002 groeit de groep explosief en sluiten zich kunstenaars over heel de wereld aan. ([[Thailand]], [[Zuid-Afrika]], [[Maleisië]], [[Verenigde Staten|Amerika]], [[IJsland]], [[Mexico (land)|Mexico]], [[Peru]], [[Italië]], [[Australië (land)|Australië]], [[Canada]], [[België]], [[Nederland]])
 
== Filosofie ==
De toyistische [[filosofie]] benadrukt niet de afzonderlijke persoon maar laat zien dat kunstenaars als een collectief samen kunnen werken zonder dat de ene kunstenaar als belangrijker of beroemder kan worden bestempeld dan de ander. Er is dus geen sprake van [[Mededinging|concurrentie]] tussen de kunstenaars onderling. De boodschap die zij daarmee uitdragen is dat het om de kunstwerken gaat die zij laten zien en niet om de personen die de kunst vervaardigen. Bovendien werken toyisten vaak gezamenlijk aan één kunstwerk, dus is het kunstwerk niet aan één afzonderlijke kunstenaar toe te schrijven.


== Manifest ==
=== 1992-2000 ===
Het manifest ''Moeder'' omvat het palet van ingrediënten waaruit met name schilderijen maar sinds de laatste jaren ook [[Beeldhouwkunst|beelden]], [[zeefdruk]]ken, [[sieraden]] en [[glaskunst]] ontstaan en is enkel ter inzage voor de deelnemende [[kunstenaars]]. De [[Kunstwerk (artistiek)|kunstwerk]]en zijn als het ware de kinderen van ''Moeder'' en één of meerdere ouders (de kunstenaars). De ouders kunnen zowel man of vrouw zijn en zelfs kunnen meerdere kunstenaars als één ouder naast ''Moeder'' optreden. Dit is mogelijk door het [[anoniem]]e karakter van de ouders, zij werken namelijk onder een [[pseudoniem]] waardoor hun [[Identiteit (eigenheid)|identiteit]] verborgen blijft voor het publiek. Iedere ouder heeft zijn eigen opvattingen en kenmerken die zich mengen met de eigenschappen van ''Moeder''. Hierdoor zijn de kinderen sterk met elkaar verbonden, zij komen immers van dezelfde ''Moeder''.
De naam toyisme ontstond in 1990 toen Dejo ([[pseudoniem]]) een grafisch werk maakte met de titel “Ontsnapping van computerspinnen”. Het was dit werk en later meer gelijksoortige werken die aan de wieg stonden van de stijl aan het begin van de jaren negentig. Het duurde echter nog twee jaar voordat dit uitmondde in een manifest.<ref>Beek, W. van der (2012) Toyism Behind the Mask. Zwolle: Uitgeverij de Kunst, blz. 10 {{ISBN|978-94-91196-20-1}}</ref>


== Pseudoniem ==
Dejo is ook de schrijver van dit manifest dat de naam ''Moeder'' draagt. Hij schreef het op 5 september 1992 en na een maand sloten twee andere kunstschilders uit Emmen zich bij de beweging aan. Het eerste werk werd vertoond op 24 februari 1993 in het [[Veenpark]].<ref name="Drenthe Kunst">Drenthe Kunst Breed in Beeld, [http://drenthekunstbreed.nl/kunst/galerie.asp?G=0&id=52&meer=1 DEJO - Toyisme Studio]</ref><ref name="Trouw-Sierksma">Peter Sierksma, [http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/article/detail/2474827/1998/04/09/Het-laatste-manifest-van-de-eeuw.dhtml Het laatste manifest van de eeuw], 9 april 2008</ref> Een jaar na de oprichting werd werk tentoongesteld in [[New York (stad)|New York]]. In de beginfase werd in elk werk een symbool van de drie kunstenaars verwerkt.
Elke toyist die zich aansluit bij de groep kiest een pseudoniem (schuilnaam) die begint met één van de letters uit het [[alfabet]] die nog niet in gebruik is door een andere toyist. De groep kan dus maximaal door 26 toyisten vertegenwoordigd worden. Daarnaast bestaat er van iedere toyist een ''puppet'', een poppetje dat een afzonderlijke toyist vertegenwoordigt.
Zo heeft de toyist toch een gezicht om te laten zien, hoewel hij of zij eigenlijk gezichtloos is. Toyisten komen dan ook nooit met hun gezicht in beeld (foto, camera) en dragen indien nodig een masker om hun identiteit te verhullen.


Anno 2014 bestaat de groep uit: ''Amukek'' ([[Nederland]]), ''Bliissem'' ([[Nederland]]), ''Cluv'' ([[Mexico (land)|Mexico]]), ''Dejo'' ([[Nederland]]), ''Eiiz'' ([[Maleisië]]), ''Fihi'' ([[Nederland]]), ''Gihili'' ([[Nederland]]), ''Hribso'' ([[Roemenië]]), ''Jaf’R'' ([[Nederland]]), ''Knafoe'' ([[Nederland]]), ''Lodieteb'' ([[Australië (land)|Australië]]), ''Mwano'' ([[Zuid-Afrika]]), ''Ollafinah'' ([[Canada]]), ''Pixy'' ([[Italië]]), ''Qooimee'' ([[IJsland]]), ''Roq'' ([[Nederland]]), ''Srylyn'' ([[Nederland]]), ''Toescat'' ([[Verenigde Staten]] en [[Thailand]]), ''UULUU'' ([[IJsland]]), ''Xippez'' ([[Nederland]]), ''Yicazoo'' ([[Peru]]) en ''Zigowst'' ([[Verenigde Staten]]).
Aan de basis van de kunstrichting ligt een [[Figuratieve kunst|figuratieve stijl]] die aanvankelijk vooral geïnspireerd was op het computerspel ''[[Super Mario]]'' en de spelcomputer [[Nintendo]].


== Kenmerken ==
De wolken op de achtergrond van dit spel en de computer waren inspiratiebronnen en zijn direct terug te herleiden als kenmerkende symbolen van de stijl van het toyisme destijds. Zo werd eerst vooral nog simpele kunst voortgebracht met beeldelementen die zich herhaalden zoals de [[spaceshuttleprogramma|spaceshuttle]] en de [[computer]].<ref name="Drenthe Kunst" />
* [[Figuratieve kunst|Figuratief]]
[[Bestand:De Stip Leven met energie de Toyisten.jpg|thumb|300px|''De Stip - Leven met energie'' aan de Dordsestraat te Emmen]]
* Verhalend
=== Sinds 2002 ===
* Kleuren vermengen zich niet, steken duidelijk tegen elkaar af
Dejo gaf het toyisme verder vorm en herschreef het manifest in 2001 geheel. Hierdoor werden de beperkingen van de steeds terugkerende symbolen afgeworpen. Niettemin is de figuratieve stijl nog steeds leidend. Verder is er sprake van strakke afgebakende vlakken en lijnen en het gebruik van felle kleuren.<ref name="Drenthe Kunst" />
* Stippen
* Hoog schildertechnisch vakmanschap
* Alledaagse onderwerpen
* Op het eerste gezicht vaak vrolijk, maar met veel serieuze gelaagdheid


== Projecten ==
Er sloten zich kunstenaars uit [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederland]] en een reeks andere landen aan, uit onder meer [[België (hoofdbetekenis)|België]], [[Duitsland]], [[Italië]], [[IJsland]], [[Roemenië]], de [[Verenigde Staten (hoofdbetekenis)|Verenigde Staten]], [[Canada]], [[Mexico (land)|Mexico]], [[Peru]], [[Zuid-Afrika]], [[Australië (land)|Australië]], [[Thailand]], [[Maleisië]] en [[China]]. Alle kunstenaars werken onder een pseudoniem en het maximum aantal leden van de groep ligt vast op 26: elk pseudoniem begint met een andere letter uit het alfabet.
=== Mind Games ===
In 2004 wordt dit spelconcept bedacht. Twee kunstenaars strijden tegen elkaar en vormen zo samen een compositie. Met als uitgangspunt spellen als [[boter-kaas-en-eieren]], [[schaken]] en [[Vier op 'n rij]] worden twee hoofdthema's (en eventueel subthema's) door de deelnemende kunstenaars verder uitgewerkt. Het totale kunstwerk bestaat veelal uit aparte kunstwerkjes die op verschillende manieren weer zijn samen te stellen, hierbij verschillende spelsituaties weergevend.


=== De Stip===
Inmiddels telt het oeuvre van de toyisten 800 werken die variëren van schilderijen tot sculpturen en ruimtelijke objecten.
Op 14 juli 2009 waagt de groep zich aan een omvangrijk project: het beschilderen van een 22 meter hoog voormalig [[Overslag (transport)|gasoverslag]]vat in Emmen, Nederland. Met een oppervlakte van 1250 m² is deze gasbol door de toyisten binnen acht maanden (6000 uur) getransformeerd tot het kleurrijke kunstwerk ''De Stip''. [[De Stip (Emmen)|De Stip]] vertelt het verhaal van ''Leven met energie''.


[[Bestand:Hotel "Ten Cate", Emmen (7395734908).jpg|thumb|260px|Hotel Ten Cate]]
Tot 2015 hadden de toyisten een permanente en wisselende expositie in de [[Toyisme Studio]] in Emmen. In datzelfde jaar hebben zij hun hoofdkwartier verhuisd naar Groningen. De galerie was voor twee jaar gevestigd in [[Villa Heymans]], naast het [[Groninger Museum]].<ref>http://www.dvhn.nl/nieuws/cultuur/toyisten-verruilen-emmen-voor-groningen-12509243.html</ref> Vanaf 2017 is toyisme gevestigd op het terrein van de [[KLM Flight Academy]] naast [[Groningen Airport Eelde]].<ref>{{Citeer web|url = https://www.rtvdrenthe.nl/nieuws/122674/Kunstenaarsgroep-Toyisten-terug-in-Drenthe|titel = Kunstenaarsgroep Toyisten terug in Drenthe|bezochtdatum = |auteur = |datum = 8 juni 2017|uitgever =}}</ref> Sinds juni 2020 is de kunstbeweging gevestigd in paviljoen Vredestein, ontworpen door architect [[Gerhardus Hoekzema]], in [[Zuidlaren]].<ref>{{Citeer web|url = https://www.rtvdrenthe.nl/nieuws/159077/Toyisten-betrekken-pand-voormalig-Dennenoord-terrein-Zuidlaren|titel = Toyisten betrekken pand voormalig Dennenoord Zuidlaren|bezochtdatum = |auteur = Jasmijn Wijnbergen |datum = 15 april 2020|uitgever =}}</ref>


=== Toyism Ka ===
==Filosofie==
Een [[Ford Ka]] is door de toyisten getransformeerd tot een rijdend [[Kunstwerk (artistiek)|kunstwerk]] dat enige tijd door [[Emmen (Drenthe)|Emmen]] heeft gereden en uiteindelijk na een veiling in het bezit is gekomen van een particulier.
Toen het manifest door Dejo werd herschreven, kreeg het toyisme een nieuwe visie en een ander gedachtegoed. Aan de basis hiervan stond het egocentrische karakter in de kunst, terwijl in het toyisme het individu ondergeschikt is aan de groep. Daarom dragen zij in de publiciteit altijd een masker en werken zij onder een pseudoniem. Toyisten hebben verschillende culturele achtergronden maar hebben een gelijkgestemde opvatting over hoe het toyisme te interpreteren. Elke toyist kan zich uiten in de stijl zonder eigen waarde en gevoel te verliezen. Door de inbreng van verschillende disciplines ontstaan er nieuwe inzichten en wordt het gezamenlijke gedachtegoed versterkt. Toch blijft elke toyist in de positie om een eigen verhaal te vertellen en te verbeelden. Toyisten werken aan eigen toyistische kunstwerken, maar werken soms ook gezamenlijk aan een kunstwerk. Projecten als ''[[De Stip (Emmen)|De Stip]]'' worden altijd met een groep uitgevoerd. Het toyisme is als stijl direct herkenbaar ondanks de diversiteit en onderlinge verschillen tussen de toyisten.<ref>https://web.archive.org/web/20151130124232/http://www.toyism.com/Footer/Artists/art-movement-toyism</ref>


=== Elephant Parade 2010 ===
==Expressies==
Voor het project Elephant Parade ([[Olifantenparade]]), wat in 2010 in [[Emmen (Drenthe)|Emmen]] werd georganiseerd vanwege het 75-jarig bestaan van [[Dierenpark Emmen]], ontwierpen de toyisten de "E-Phant" (Energy-Phant). In het verlengde van het project "Leven met Energie" heeft de E-Phant [[zonnecollector]]en in de oren, waarmee overdag accu's worden opgeladen die 's nachts rondom elk oor twintig [[led]]lampjes laten branden.
In 2004 opende de vroegere directeur van het [[Groninger Museum]], [[Frans Haks]], een tentoonstelling van de toyisten in [[Eindhoven]]. Destijds telde de groep zes leden.<ref>{{Citeer web|url = http://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?code=DVHN&date=20040312&id=DVHN-20040312-DW01019007|titel = Frank Haks opent Toyisten-expositie|bezochtdatum = |auteur = |datum = 12 maart 2004|uitgever = Dagblad van het Noorden}}</ref> In Nederland exposeerden de toyisten daarna in [[Emmen (Drenthe)|Emmen]], [[Hooghalen]], [[Schiedam]], [[Assen]] [[Drents Museum]], [[Den Haag]] en [[Amsterdam]] en buiten Nederland in [[Peking]], [[Cincinnati]], [[Houston]], [[Miami]], [[Austin (Texas)|Austin]], [[San Antonio (Texas)|San Antonio]], [[New York (stad)|New York]], [[Keflavík]] en in [[Taiwan]] (National Taiwan Museum of Fine Arts).
[[Bestand:Ten Cate2 Emmen.jpg|thumb|300ppx|Hotel Ten Cate]]
=== Voorbeelden ===
Voorbeelden van het toyisme zijn:
* [[De Stip (Emmen)|De ''Stip'']] uit 2009, een beschildering van een 22 meter hoge voormalige [[Overslag (transport)|gasbol]] in Emmen. De ''Stip'' vertelt het verhaal van ''Leven met energie'' en is het grootste kunstwerk van Nederland.<ref name="ZOH">{{Citeer web|url = http://www.dekrantvantoen.nl/vw/page.do?code=ZOH&id=ZOH-01-031-20100608&aid=ZOH-20100608-01031004|titel = Grootste kunstwerk van Nederland|bezochtdatum = |auteur = Paul Abrahams|datum = 8 juni 2010|uitgever = De Zuidoosthoeker}}</ref>


=== Hotel Ten Cate ===
* De beschildering van de gevel van Hotel ten Cate in Emmen in 2012, met als thema ''Dromen als ontbijt''. Ook zijn meerdere kamers in het hotel door toyisten geschilderd.<ref>{{Citeer web|url = http://www.rtvdrenthe.nl/nieuws/hotel-emmen-veranderd-groot-schilderij|titel = Hotel in Emmen veranderd in groot schilderij|bezochtdatum = |auteur = |datum = 17 mei 2012|uitgever = RTV Drenthe}}</ref><ref>{{Citeer web|url = http://www.dvhn.nl/nieuws/drenthe/emmen-bekent-opnieuw-kleur-9054571.html|titel = Emmen bekent opnieuw kleur|bezochtdatum = |auteur = |datum = 16 mei 2012|uitgever = Dagblad van het Noorden}}</ref> In 2013 werd er in opdracht van het hotel ook in dezelfde toyistische kleuren van het hotel een [[Rolls-Royce Silver Spirit]] geschilderd.<ref>{{Citeer web|url = http://www.dvhn.nl/nieuws/groningen/bedrijf-uit-groningen-wrapt-rolls-royce-9811091.html|titel = Bedrijf uit Groningen 'wrapt' Rolls Royce|bezochtdatum = |auteur = |datum = 12 februari 2013|uitgever = Dagblad van het Noorden}}</ref>
In 2012 begonnen de toyisten aan een complete transformatie van Hotel Ten Cate in Emmen tot een kunstwerk. Op 16 mei 2012 vond de officiële onthulling van de nieuwe gevel plaats. De buitenmuren waren veranderd in een groot schilderij met als thema 'dromen als ontbijt'. Binnen was één hotelkamer omgetoverd tot een kunstwerk waar je in kunt slapen. In oktober werden nog zes beschilderde kamers opgeleverd en in de komende jaren zullen nog meer kamers volgen. De kamers worden niet alleen beschilderd, maar ook voorzien van een bijpassende vloerbedekking en gordijnen. Elke kamer heeft een eigen thema, bijvoorbeeld ‘Savanne – De dromende leeuw’, ‘Cinema – Charley speelt piano’, ‘Bal Masqué – Wie niet weg is, is gezien’, ‘Onderwaterwereld – Geheimen van de zee’.


=== Uppspretta ===
[[Bestand:Uppspretta by Evening.jpg|thumb|300px|''Uppspretta'' voormalige watertoren in Keflavik, IJsland]]
Een verwaarloosde watertoren in de IJslandse stad [[Keflavik]] is door de toyisten op kleurrijke wijze omgetoverd naar een beeldverhaal dat de [[Legende (volksverhaal)|legende]] van [[Uppspretta]] weergeeft. Het project werd tijdens de zomer van 2013 onder erbarmelijke weersomstandigheden door 11 toyisten in slechts 6 weken voltooid. Met Uppspretta zetten de toyisten als [[collectief (samenwerkingsverband)|collectief]] voor het eerst voet op buitenlandse bodem.
* [[Uppspretta]] - In 2013 werd in [[IJsland]] een verwaarloosde watertoren in de IJslandse stad [[Keflavík]] door de toyisten omgevormd tot een beeldverhaal dat de [[Legende (volksverhaal)|legende]] van Uppspretta weergeeft.<ref name="Beek">Editie waarin ''Wim van der Beek'' in vier hoofdstukken het [[Uppspretta]]-project beschrijft. Van het boek zijn honderd speciale exemplaren verschenen met een jute kaft (gemaakt van de jute koffiezakken waarmee het project tijdens realisatie was afgeschermd van de buitenwereld) en in het boek een zeefdruk van het project.</ref> Het is de grootste muurschildering in IJsland.<ref name="Keflavík">{{Citeer web|url = http://www.vf.is/mannlif/staersta-veggmalverk-a-islandi-gert-i-keflavik/58129|titel = Stærsta veggmálverk á Íslandi gert í Keflavík|bezochtdatum = |auteur = |datum = 7 juli 2013|uitgever = Víkurfréttir|taal = is}}</ref>


[[Bestand:Uppspretta.jpg|thumb|260px|''Uppspretta'' voormalige watertoren in Keflavik, IJsland]]
* Vanaf 2018 heeft toyisme het werkveld verlegd naar [[China]]. In [[Peking|Beijing]] werd de eerste prijs gewonnen in een kunstcompetitie die werd ondersteund door de [[ambassade]] van het Koninkrijk der Nederlanden in Beijing.<ref>{{Citeer web|url=https://www.rtvdrenthe.nl/nieuws/139120/Kunstenaarsgroep-De-Toyisten-wint-prijs-in-China|titel=Kunstenaarsgroep De Toyisten wint prijs in China| datum = 26 september 2018}}</ref> Hierdoor heeft de beweging het kunstwerk What’s for Dinner mogen maken in het [[798 Kunstdistrict]] in het [[Chaoyang (district)|Chaoyang District]]. Daarnaast heeft toyisme een community kunstproject gedaan in [[Hong Kong]] op een lagere school onder de naam [[Ark van Noach (schip)|Ark van Noach]] – De filosofie van het geloof.<ref>Sing Tao Daily, 20 oktober 2018, Hong Kong, Sing Tao Newspaper Group Limited, pp.8</ref>


== Vertegenwoordiging ==
== Toyisten ==
De toyisten worden vertegenwoordigd door Toyisme Studio in Emmen.
Alle toyisten, onder hun pseudoniemen, die tot het toyisme hebben behoord of horen:<ref>Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie</ref>{{Bron?|Opgegeven bron is onvolledig en niet verifieerbaar, daarom bron gewenst. Zie ook Wikipedia:Verifieerbaarheid}}
{{Kolommen lijst| breedte=9| aantal=5
|
* Alfago
* Amukek
* Aniyina
* Bogha
* Blaak
* Bliissem
* Clamaoing
* Cluv
* Dejo
* Eiiz
* Fihi
* Gihili
* Hribso
* Iffio
* Iqoy
* Jaf’r
* Kixoz
* Knafoe
* Link
* Lodieteb
* Miku
* Mwano
* Nooiya
* Ollafinah
* Pixy
* Qooimee
* Roq
* Sassy
* Srylyn
* Toescat
* UULUU
* Vixyv
* Wennigeb
* Wolemeo
* Wywy
* Xippez
* Yoza
* Yicazoo
* Zigowst
}}


== Bibliografie ==
== Bibliografie ==
Regel 66: Regel 117:
* 2011 - ''Connecting the Dots''
* 2011 - ''Connecting the Dots''
* 2011 - ''The Toyists have landed''
* 2011 - ''The Toyists have landed''
* 2012 - ''Toyism Behind the Mask''<ref>Jubileumeditie (20 jaar Toyisme) waarin door ''Wim van der Beek'' in 13 hoofdstukken de stroming en projecten worden beschreven. Van het boek zijn 200 speciale exemplaren verschenen met voorop de kaft een [[Driedimensionaal|drie-dimensionaal]] handbeschilderd masker en in het boek een zeefdruk van ''Moeder''.</ref>
* 2012 - ''Toyism Behind the Mask''
* 2013 - ''Toyism Making History''
* 2013 - ''Toyism Making History''
* 2013 - ''More Art by Printing''
* 2013 - ''More Art by Printing''
* 2014 - ''[[Uppspretta]]''<ref>Editie waarin door ''Wim van der Beek'' in 4 hoofdstukken het [[Uppspretta]]-project wordt beschreven. Van het boek zijn 100 speciale exemplaren verschenen met een jute kaft (gemaakt van een van de jute koffiezakken waarmee het project tijdens realisatie was afgeschermd van de buitenwereld) en in het boek een zeefdruk van het project.</ref>
* 2014 - ''[[Uppspretta]]''<ref name="Beek" />
 
;Literatuur
=== Citaten ===
*Beek, Wim van der, ''Toyism Behind the Mask'', 2012, jubileumeditie, 20 jaar Toyisme, waarin 'Wim van der Beek in dertien hoofdstukken de stroming en de projecten beschrijft. Van het boek zijn honderd speciale exemplaren verschenen met voorop de kaft een [[driedimensionaal]] handbeschilderd masker en in het boek een zeefdruk van ''Moeder''. Er bestaat ook een publiekseditie.
*"Tot nu toe speelde iedere kunstenaar een eigen spel binnen zijn compositie. Nu zijn die composities ieders uitgangspunt geworden om het werk van twee kunstenaars via vaststaande spelregels in één kunstwerk te combineren."<ref>[[Frans Haks]] in ''Let the Games Begin''</ref>
[[Bestand:The Legend of Uppspretta.jpg|left|thumb|850px|<center>uitbeelding van de reis van Uppspretta</center>]]
*"Wat ik nog interessanter vind, is wat de Toyisten voor deze tijd betekenen. We leven in een periode van individualisme en egocentrisme. De Toyisten manifesteren zich nadrukkelijk als groep. Daarmee weten ze zich ook te onderscheiden."<ref> Wim van der Beek (7 september 2012) tijdens een interview met ''Woest en Ledig''</ref>
{{Clearall}}
*"Kaders stellen. Het speelveld bepalen. Heldere afspraken maken (...) In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt hoeven vaste afspraken en regels niet belemmerend te werken voor het plezier en het creatieve proces. Het zoeken van de grenzen van het spel en het speelveld, op creatieve wijze omgaan met gegeven beperkingen, pogingen om het maximale rendement te halen uit jezelf en uit het spel, dat zijn zaken waar de Toyisten alles van af weten. Sterker nog: ze doen niet anders."<ref>Wim van der Beek in ''Toyism Behind the Mask''</ref>
 
== Zie ook ==
== Zie ook ==
* [[De Stip (Emmen)|De Stip]]
* [[De Stip (Emmen)|De Stip]]
* [[Uppspretta]]
* [[Uppspretta]]
* [[Lijst van Europese kunststromingen]]
* [[Lijst van Europese kunststromingen]]
== Externe links ==
== Externe links ==
* [http://www.toyisten.nl/ www.toyisten.nl]
* [http://www.toyisten.nl/ www.toyisten.nl]
* [http://toyism.biz/ toyism.biz]
* [http://toyism.biz/ toyism.biz]
* [http://www.rtvdrenthe.nl/nieuws/hotel-emmen-veranderd-groot-schilderij ‘Hotel in Emmen veranderd in groot schilderij’]
* [http://www.rtvdrenthe.nl/nieuws/hotel-emmen-veranderd-groot-schilderij ‘Hotel in Emmen veranderd in groot schilderij’]
 
{{Commonscat|Toyism|Toyisme}}
{{Commonscat|Toyists}}
{{Appendix|1=Bronnen|2=
{{Appendix|1=Noten}}
*Dagblad van het Noorden d.d. 6 september 2012: [http://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?code=DVHN&date=20120906&id=DVHN-20120906-DO01038004 ’De tijd lijkt rijp voor de Toyisten’]
 
*Dagblad van het Noorden d.d. 6 september 2012: [http://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?code=DVHN&date=20120616&id=DVHN-20120616-DO02049004 Overal Toyisme]
 
*Nieuwsblad van het Noorden d.d. 30 oktober 1997: [http://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?code=NVHN&date=19971030&id=NVHN-19971030-AE0015009 Broadway-expositie bekroning van het eerste toyisten-lustrum]
*Centrum Beeldende Kunst Drenthe [https://web.archive.org/web/20140104022356/http://www.cbkdrenthe.nl/toyisten-toyisme-studio Toyisten/ Toyisme Studio]
----
'''Noten'''
{{References}}
}}
{{authority control|TYPE=t|Wikidata=Q2362424}}
<!--
{{ne|'''NE''' - clubje van schilders met zucht naar roem (zowel in de openbare ruimte als hier op WP, incl. anderstalige WP's), echter zonder erkenning van gezaghebbende instanties. De Jong, alias Dejo, (c.s.) lijkt over te lopen van self-fulfillment en dit artikel moet daar ogenschijnlijk aan bijdragen. Afgezien van het eigen ne van het onderwerp Toyisme, zit het artikel vol met pov. (Eventueel zou hooguit zou De Stip in Emmen een neutraal artikel verdienen, maar dan meer vanwege gasbol; en voor 'Uppspretta' hooguit een vermelding in het artikel over het plaatsje Keflavík.) Zie verder [[Overleg:Toyisme#Problemen]] voor enkele van de haken en ogen die maken dat afgezien van bovenstaande het artikel ne is, dus: zowel onderwerp als inhoud. NB: Zie ook nominatie [[Wikipedia:Te_beoordelen_pagina's/Toegevoegd_20210205#Toyisme_Studio]]. Het vergt enig graafwerk om erachter te komen hoe marketinggericht alles is en hoe flinterdun de roem (er wordt veel geschermd met 'internationaal' en kunst 'in de openbare ruimte' (waarvan de opdrachtgever niet is te achterhalen, dan wel niet eenvoudig is te achterhalen - wat een veeg teken is.))}} -->
[[Categorie:Nederlands kunstenaarscollectief]]
[[Categorie:Kunststroming]]
[[Categorie:Kunststroming]]
[[Categorie:Cultuur in Emmen]]
[[Categorie:Cultuur in Groningen (stad)]]
[[Categorie:Popcultuur]]
[[Categorie:Toyisme| ]]

Huidige versie van 21 feb 2021 om 09:20

Toyisme
Bestand:TOYISTEN IJSLAND.jpg
Algemene gegevens
Ontstaan 1992
Plaats van ontstaan Emmen
Hoogtepunt 2001-heden
Bedenker Dejo
Onderdeel van Op zichzelf staand
Officiële website
rel=nofollow

Het toyisme is een internationale kunstbeweging. De kunstenaars treden naar buiten als collectief met uiteenlopende hedendaagse kunst. Het werd in 1992 opgericht in Emmen, Nederland. De kunstenaarsgroep die in deze kunstbeweging actief is, wisselde in de loop der jaren van samenstelling en inmiddels zijn wereldwijd tientallen kunstenaars aan het collectief verbonden.

De kunstenaarsbeweging is verantwoordelijk voor het grootste kunstwerk van Nederland, de Stip in Emmen,[1][2] en van IJsland, de watertoren Uppspretta in Keflavík.[3] Tot 2021 telde het oeuvre van de toyisten meer dan 800 werken die variëren van schilderijen tot sculpturen en ruimtelijke objecten.

Kunstbeweging

Het woord toyisme bestaat uit twee onderdelen. De letterlijke vertaling van de eerste lettergreep is speelgoed. Het achtervoegsel -isme refereert aan brede bewegingen of stromingen zoals die in de kunstwereld of in religie bestaan.[4]

Aan de basis van de kunstwerken liggen veelal eigenzinnige en eigentijdse filosofieën en inzichten, die verbeeld worden in een herkenbare wereld die daarentegen vreemd aandoet. Een anekdote is de rode lijn door een kunstwerk.[5]

In het manifest, notarieel vastgelegd op 5 september 1992, wordt de dominantie van het individualisme in de kunst gehekeld. Als reactie op het individualisme is het doel van het toyisme sindsdien om de kunst opnieuw centraal te stellen[5] en niet de kunstenaar. Dit wordt bijvoorbeeld tot uiting gebracht door het dragen van gezichtsmaskers en het werken onder een pseudoniem.[6]


„Op zoek naar kunsthistorische kaders waarbinnen het werk en het gedachtegoed van de toyisten geplaatst kan worden zijn verwijzingen naar de popart ... Keith Haring en graffiti ... onontkoombaar. ... De geestverwantschap met toonaangevende vertegenwoordigers van die beweging is groot. Een van de meest in het oog springende overeenkomsten is het gebruik van pseudoniemen. Ook de bewuste keuze voor anonimiteit, ontindividualisering, de voorkeur voor een guerrilla-achtige aanpak, voorliefde voor de openbare ruimte als podium en een anti-establishment mentaliteit verbindt de toyisten met graffitikunstenaars.”
Kunstrecensent W. van der Beek, in: Toyism behind the mask, 2012[7]

Geschiedenis

De stijl van het toyisme is op te delen in twee periodes. De eerste periode liep van 1992 tot 2000, de tweede periode van 2002 tot heden. Beide periodes lopen zowel artistiek als persoonlijk geheel uiteen.

1992-2000

De naam toyisme ontstond in 1990 toen Dejo (pseudoniem) een grafisch werk maakte met de titel “Ontsnapping van computerspinnen”. Het was dit werk en later meer gelijksoortige werken die aan de wieg stonden van de stijl aan het begin van de jaren negentig. Het duurde echter nog twee jaar voordat dit uitmondde in een manifest.[8]

Dejo is ook de schrijver van dit manifest dat de naam Moeder draagt. Hij schreef het op 5 september 1992 en na een maand sloten twee andere kunstschilders uit Emmen zich bij de beweging aan. Het eerste werk werd vertoond op 24 februari 1993 in het Veenpark.[5][9] Een jaar na de oprichting werd werk tentoongesteld in New York. In de beginfase werd in elk werk een symbool van de drie kunstenaars verwerkt.

Aan de basis van de kunstrichting ligt een figuratieve stijl die aanvankelijk vooral geïnspireerd was op het computerspel Super Mario en de spelcomputer Nintendo.

De wolken op de achtergrond van dit spel en de computer waren inspiratiebronnen en zijn direct terug te herleiden als kenmerkende symbolen van de stijl van het toyisme destijds. Zo werd eerst vooral nog simpele kunst voortgebracht met beeldelementen die zich herhaalden zoals de spaceshuttle en de computer.[5]

De Stip - Leven met energie aan de Dordsestraat te Emmen

Sinds 2002

Dejo gaf het toyisme verder vorm en herschreef het manifest in 2001 geheel. Hierdoor werden de beperkingen van de steeds terugkerende symbolen afgeworpen. Niettemin is de figuratieve stijl nog steeds leidend. Verder is er sprake van strakke afgebakende vlakken en lijnen en het gebruik van felle kleuren.[5]

Er sloten zich kunstenaars uit Nederland en een reeks andere landen aan, uit onder meer België, Duitsland, Italië, IJsland, Roemenië, de Verenigde Staten, Canada, Mexico, Peru, Zuid-Afrika, Australië, Thailand, Maleisië en China. Alle kunstenaars werken onder een pseudoniem en het maximum aantal leden van de groep ligt vast op 26: elk pseudoniem begint met een andere letter uit het alfabet.

Inmiddels telt het oeuvre van de toyisten 800 werken die variëren van schilderijen tot sculpturen en ruimtelijke objecten.

Tot 2015 hadden de toyisten een permanente en wisselende expositie in de Toyisme Studio in Emmen. In datzelfde jaar hebben zij hun hoofdkwartier verhuisd naar Groningen. De galerie was voor twee jaar gevestigd in Villa Heymans, naast het Groninger Museum.[10] Vanaf 2017 is toyisme gevestigd op het terrein van de KLM Flight Academy naast Groningen Airport Eelde.[11] Sinds juni 2020 is de kunstbeweging gevestigd in paviljoen Vredestein, ontworpen door architect Gerhardus Hoekzema, in Zuidlaren.[12]

Filosofie

Toen het manifest door Dejo werd herschreven, kreeg het toyisme een nieuwe visie en een ander gedachtegoed. Aan de basis hiervan stond het egocentrische karakter in de kunst, terwijl in het toyisme het individu ondergeschikt is aan de groep. Daarom dragen zij in de publiciteit altijd een masker en werken zij onder een pseudoniem. Toyisten hebben verschillende culturele achtergronden maar hebben een gelijkgestemde opvatting over hoe het toyisme te interpreteren. Elke toyist kan zich uiten in de stijl zonder eigen waarde en gevoel te verliezen. Door de inbreng van verschillende disciplines ontstaan er nieuwe inzichten en wordt het gezamenlijke gedachtegoed versterkt. Toch blijft elke toyist in de positie om een eigen verhaal te vertellen en te verbeelden. Toyisten werken aan eigen toyistische kunstwerken, maar werken soms ook gezamenlijk aan een kunstwerk. Projecten als De Stip worden altijd met een groep uitgevoerd. Het toyisme is als stijl direct herkenbaar ondanks de diversiteit en onderlinge verschillen tussen de toyisten.[13]

Expressies

In 2004 opende de vroegere directeur van het Groninger Museum, Frans Haks, een tentoonstelling van de toyisten in Eindhoven. Destijds telde de groep zes leden.[14] In Nederland exposeerden de toyisten daarna in Emmen, Hooghalen, Schiedam, Assen Drents Museum, Den Haag en Amsterdam en buiten Nederland in Peking, Cincinnati, Houston, Miami, Austin, San Antonio, New York, Keflavík en in Taiwan (National Taiwan Museum of Fine Arts).

Hotel Ten Cate

Voorbeelden

Voorbeelden van het toyisme zijn:

  • De Stip uit 2009, een beschildering van een 22 meter hoge voormalige gasbol in Emmen. De Stip vertelt het verhaal van Leven met energie en is het grootste kunstwerk van Nederland.[1]
  • De beschildering van de gevel van Hotel ten Cate in Emmen in 2012, met als thema Dromen als ontbijt. Ook zijn meerdere kamers in het hotel door toyisten geschilderd.[15][16] In 2013 werd er in opdracht van het hotel ook in dezelfde toyistische kleuren van het hotel een Rolls-Royce Silver Spirit geschilderd.[17]
Uppspretta voormalige watertoren in Keflavik, IJsland
  • Uppspretta - In 2013 werd in IJsland een verwaarloosde watertoren in de IJslandse stad Keflavík door de toyisten omgevormd tot een beeldverhaal dat de legende van Uppspretta weergeeft.[18] Het is de grootste muurschildering in IJsland.[3]
  • Vanaf 2018 heeft toyisme het werkveld verlegd naar China. In Beijing werd de eerste prijs gewonnen in een kunstcompetitie die werd ondersteund door de ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden in Beijing.[19] Hierdoor heeft de beweging het kunstwerk What’s for Dinner mogen maken in het 798 Kunstdistrict in het Chaoyang District. Daarnaast heeft toyisme een community kunstproject gedaan in Hong Kong op een lagere school onder de naam Ark van Noach – De filosofie van het geloof.[20]

Toyisten

Alle toyisten, onder hun pseudoniemen, die tot het toyisme hebben behoord of horen:[21][bron?]

  • Alfago
  • Amukek
  • Aniyina
  • Bogha
  • Blaak
  • Bliissem
  • Clamaoing
  • Cluv
  • Dejo
  • Eiiz
  • Fihi
  • Gihili
  • Hribso
  • Iffio
  • Iqoy
  • Jaf’r
  • Kixoz
  • Knafoe
  • Link
  • Lodieteb
  • Miku
  • Mwano
  • Nooiya
  • Ollafinah
  • Pixy
  • Qooimee
  • Roq
  • Sassy
  • Srylyn
  • Toescat
  • UULUU
  • Vixyv
  • Wennigeb
  • Wolemeo
  • Wywy
  • Xippez
  • Yoza
  • Yicazoo
  • Zigowst

Bibliografie

  • 1993 - The Fairy Tale of the Toyists
  • 1996 - The History of the Toyists
  • 2004 - The Building Blocks of the Toyists
  • 2004 - Playing Dice with the Toyists
  • 2004 - Invasion of the Toyists
  • 2005 - Let the Games Begin[22]
  • 2007 - Art through the Mind of a Toyist
  • 2011 - Connecting the Dots
  • 2011 - The Toyists have landed
  • 2012 - Toyism Behind the Mask
  • 2013 - Toyism Making History
  • 2013 - More Art by Printing
  • 2014 - Uppspretta[18]
Literatuur
  • Beek, Wim van der, Toyism Behind the Mask, 2012, jubileumeditie, 20 jaar Toyisme, waarin 'Wim van der Beek in dertien hoofdstukken de stroming en de projecten beschrijft. Van het boek zijn honderd speciale exemplaren verschenen met voorop de kaft een driedimensionaal handbeschilderd masker en in het boek een zeefdruk van Moeder. Er bestaat ook een publiekseditie.
uitbeelding van de reis van Uppspretta

Zie ook

Externe links

Wikimedia Commons  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Toyisme op Wikimedia Commons.

rel=nofollow

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen

Noten

  1. ↑ 1,0 1,1 Paul Abrahams. Grootste kunstwerk van Nederland. De Zuidoosthoeker (8 juni 2010)
  2. º Gemeente Emmen, De Stip
  3. ↑ 3,0 3,1 (is) Stærsta veggmálverk á Íslandi gert í Keflavík. Víkurfréttir (7 juli 2013)
  4. º Beek, W. van der (2012) Toyism Behind the Mask. Zwolle: Uitgeverij de Kunst, pp. 8 ISBN 978-94-91196-20-1
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Drenthe Kunst Breed in Beeld, DEJO - Toyisme Studio
  6. º Zuidoosthoeker, Boekpresentatie toyisten, 29 januari 2014
  7. º Beek, W. van der (2012), Toyism Behind the Mask. Zwolle: Uitgeverij de Kunst, pp. 34 ISBN 978-94-91196-20-1
  8. º Beek, W. van der (2012) Toyism Behind the Mask. Zwolle: Uitgeverij de Kunst, blz. 10 ISBN 978-94-91196-20-1
  9. º Peter Sierksma, Het laatste manifest van de eeuw, 9 april 2008
  10. º http://www.dvhn.nl/nieuws/cultuur/toyisten-verruilen-emmen-voor-groningen-12509243.html
  11. º Kunstenaarsgroep Toyisten terug in Drenthe (8 juni 2017)
  12. º Jasmijn Wijnbergen. Toyisten betrekken pand voormalig Dennenoord Zuidlaren (15 april 2020)
  13. º https://web.archive.org/web/20151130124232/http://www.toyism.com/Footer/Artists/art-movement-toyism
  14. º Frank Haks opent Toyisten-expositie. Dagblad van het Noorden (12 maart 2004)
  15. º Hotel in Emmen veranderd in groot schilderij. RTV Drenthe (17 mei 2012)
  16. º Emmen bekent opnieuw kleur. Dagblad van het Noorden (16 mei 2012)
  17. º Bedrijf uit Groningen 'wrapt' Rolls Royce. Dagblad van het Noorden (12 februari 2013)
  18. ↑ 18,0 18,1 Editie waarin Wim van der Beek in vier hoofdstukken het Uppspretta-project beschrijft. Van het boek zijn honderd speciale exemplaren verschenen met een jute kaft (gemaakt van de jute koffiezakken waarmee het project tijdens realisatie was afgeschermd van de buitenwereld) en in het boek een zeefdruk van het project.
  19. º Kunstenaarsgroep De Toyisten wint prijs in China (26 september 2018)
  20. º Sing Tao Daily, 20 oktober 2018, Hong Kong, Sing Tao Newspaper Group Limited, pp.8
  21. º Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie
  22. º Met een voorwoord van Frans Haks, voormalig directeur van het Groninger Museum
rel=nofollow
rel=nofollow
rel=nofollow
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Toyisme&oldid=322529"