Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Genua (stad): verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(Niet-bestaande bestanden verwijderd)
(Linkcorrecties pausen)
 
Regel 150: Regel 150:
== Geboren in Genua ==
== Geboren in Genua ==
<!-- RANGSCHIKKING NAAR GEBOORTEJAAR; GEBOORTEJAAR VOLSTAAT -->
<!-- RANGSCHIKKING NAAR GEBOORTEJAAR; GEBOORTEJAAR VOLSTAAT -->
* Sinibaldo del Fieschi (ca. 1195-1254), [[Paus Innocentius IV]]
* Sinibaldo del Fieschi (ca. 1195-1254), paus [[Innocentius IV]]
* [[Paus Adrianus V]] (1220-1276), geboren als ''Ottobuono Fieschi dei Conti di Lavagna''
* Paus [[Adrianus V]] (1220-1276), geboren als ''Ottobuono Fieschi dei Conti di Lavagna''
* Jean-Baptiste Cibo (1432-1492), [[Paus Innocentius VIII]]
* Jean-Baptiste Cibo (1432-1492), paus [[Innocentius VIII]]
* [[Christoffel Columbus]] (1451-1506), ontdekkingsreiziger
* [[Christoffel Columbus]] (1451-1506), ontdekkingsreiziger
* [[Bartholomeus Columbus]] (1461-1515), ontdekkingsreiziger
* [[Bartholomeus Columbus]] (1461-1515), ontdekkingsreiziger
Regel 161: Regel 161:
* [[Gaetano Alimonda]] (1818-1891), geestelijke en kardinaal
* [[Gaetano Alimonda]] (1818-1891), geestelijke en kardinaal
* [[Raffaello Gestro]] (1845-1936), entomoloog
* [[Raffaello Gestro]] (1845-1936), entomoloog
* Giacomo della Chiesa (1854-1922), [[Paus Benedictus XV]]
* Giacomo della Chiesa (1854-1922), paus [[Benedictus XV]]
* [[Emilio Lunghi]] (1887-1925), atleet
* [[Emilio Lunghi]] (1887-1925), atleet
* [[Mario Massa (zwemmer)|Mario Massa]] (1892-1956), zwemmer
* [[Mario Massa (zwemmer)|Mario Massa]] (1892-1956), zwemmer

Huidige versie van 16 jan 2019 om 16:02

Genova
Genua
Stad in Italië Vlag van Italië
Genua (stad)
Genua (stad)
Situering
Regio Ligurië (LIG)
Provincie Genua
Coördinaten 44°025′N 8°056′E
Algemeen
Oppervlakte 243 km²
Inwoners (2010) 608.015 (2496 inw/km²)
Hoogte 19 m
Overig
Postcode 16100
Netnummer 010
Aangrenzende gemeenten Arenzano, Bargagli, Bogliasco, Bosio (AL), Campomorone, Ceranesi, Davagna, Masone, Mele, Mignanego, Montoggio, Sant'Olcese, Sassello (SV), Serra Riccò, Sori, Tiglieto, Urbe (SV)
Naam inwoner genovesi (in lokaal dialect: zeneixi)
ISTAT-code 010025
Portaal  Portaalicoon   Italië
rel=nofollow
rel=nofollow

Genua (Italiaans: Genova, Ligurisch: Zena) is een stad in Noordwest-Italië, ten zuidwesten van Milaan, aan de Ligurische Zee. Het is de hoofdstad van de regio Ligurië. Genua telt circa 600.000 inwoners en is met de haven van Genua de grootste havenstad van Italië en na Marseille de tweede haven aan de Middellandse Zee.

Geschiedenis

Vroege Middeleeuwen

Genua was reeds ten tijde van het Romeinse Rijk een belangrijke vlootbasis.

Na de val van het Romeinse Rijk kreeg de stad talloze overheersers (o.a. Oostgoten, Byzantijnen en vanaf 774 het Frankische Rijk). In 843 kwam de stad in Midden-Francië te liggen. Dit rijk werd twaalf jaar later gesplitst en Lodewijk II van Italië werd koning van Italië en keizer. In 879 werd Karel III de Dikke koning van Italië. Drie jaar later werd hij ook koning en keizer van Oost-Francië (en ook West-Francië in 884). Vanaf 888 begon een periode van grote instabiliteit in Italië, tot keizer Otto I Italië binnenviel, tot koning van Italië werd gekroond en de orde herstelde. De reële macht van de koning van Italië en van de Oost-Frankische keizer zou in de volgende eeuwen echter verschrompelen.

Opkomst van de Republiek Genua

Zie Republiek Genua voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In de elfde eeuw wisten de kooplieden en burgerij van Genua een stadsrepubliek te maken. De Compagna Communis ("Gemeenschappelijke Compagnie") werd opgericht, een handelsbondgenootschap van alle edelen van de in de nabijheid gelegen valleien. Dit geldt als ontstaan van de Republiek Genua. In het eerste kwart van de elfde eeuw werkte Genua samen met Pisa om het westelijk Middellandse Zeegebied te heroveren op de Arabieren. Dit zorgde voor de Genuese heerschappij op Corsica en Sardinië.

Als een van de Repubbliche Marinare (de andere waren Venetië, Pisa en Amalfi) bereikte Genua grote macht en rijkdom: het bezat Ligurië, het zuiden van Piëmont en talrijke gebieden overzee, waaronder Corsica, Elba, delen van Sardinië en kolonies in de Levant, aan de Zwarte Zee, op Cyprus en in Noord-Afrika.

Keizer Lotharius III, de laatste "koning van Italië" (1125-1137) was ook Duits keizer (1133-1137), maar ondertussen lag de macht in Noord-Italië duidelijk bij de stadstaten. In Genua lag de lokale macht bij de consuls die door de lokale elite zelf aangesteld werden. De Heilige Roomse Keizers bleven zich echter bemoeien met de Italiaanse zaken. Dit eindigde in 1176, wanneer de eerste Lombardische Liga, waarin Genua zich met andere Noord-Italiaanse steden had verenigd, de Heilige Roomse Keizer Keizer Frederik I Barbarossa overwon in de Slag bij Legnano. Zo konden de Noord-Italiaanse steden zich definitief loswrikken van het Heilige Roomse Rijk.

In de eeuw die volgde werd de Republiek Genua een belangrijke macht, zeker nadat de concurrerende zeemogendheid Pisa in 1284 versloeg tijdens de Slag bij Meloria. Rond 1300 bereikte de republiek het toppunt van haar macht. Venetië, een andere concurrent, bleek meer weerstand te bieden. Tussen 1257 en 1381 vocht Genua talrijke oorlogen uit met Venetië. Uit deze tijd dateren ook de colleges, die in 1471 leidden tot de oprichting van de Università degli Studi di Genova oftewel Universiteit van Genua.

Neergang

De opkomst van het Turkse Rijk in de vijftiende eeuw betekende het verlies van de oostelijke gebieden. In dezelfde eeuw werd de stad getroffen door de pest. Het door interne twisten geplaagde Genua kwam vervolgens afwisselend in handen van Frankrijk en Milaan.

In 1451 werd de beroemdste Genuees geboren: de ontdekkingsreiziger Christoffel Columbus.

In de zeventiende en vooral de achttiende eeuw ging het steeds minder goed met de stad. Zo werd de stad in 1684 door een Franse vloot gebombardeerd. Na het bombardement stond nog een derde van de stad overeind. In 1768 moest Genua zijn enige overblijvende overzeese bezittingen, Corsica, verkopen aan Frankrijk.

Napoleon

In 1797 werd de stad door Napoleon Bonaparte veroverd en omgevormd tot de Ligurische Republiek. In 1804 werd de Republiek Genua hersteld maar het Congres van Wenen verenigde Genua in 1815 met Piëmont-Sardinië, dat in 1860 opging in het moderne Italië.

Moderne Tijd

In 1922 werd in Genua de Conferentie van Genua gehouden. In 2001 was Genua het toneel van een G8-topconferentie, die zo'n 200.000 tegendemonstranten aantrok en uitliep op een bloedige veldslag tussen politie en demonstranten.[1] In 2004 was Genua samen met Rijsel de culturele hoofdstad van Europa.

Bezienswaardigheden

Bestuurlijke indeling

De stad Genua is ingedeeld in negen municipi (administratieve districten) conform de beslissing van de gemeenteraad in 2007.[2]

Municipio Bevolking (% van totale bevolking) Quartieri of wijken
Centro-Est 91.402 (15.0%) Prè, Molo, Maddalena, Oregina, Lagaccio, San Nicola, Castelletto, Manin, San Vincenzo, Carignano
Centro-Ovest 66.626 (10,9%) Sampierdarena, Belvedere, Campasso, San Bartolomeo, San Teodoro, Angeli
Bassa Val Bisagno 78.791 (12,9%) San Fruttuoso, Sant’Agata, Marassi, Quezzi, Fereggiano, Forte Quezzi
Media Val Bisagno 58.742 (9,6%) Staglieno, Molassana, Sant'Eusebio, Montesignano, Struppa
Valpolcevera 62.492 (10,3%) Rivarolo, Borzoli Est, Certosa, Teglia, Begato, Bolzaneto, Morego, San Quirico, Pontedecimo
Medio Ponente 61.810 (10,1%) Sestri, Borzoli Ovest, San Giovanni Battista, Cornigliano, Campi, Calcinara,
Ponente 63.027 (10,3%) Voltri, Crevari, Pra', Palmaro, Ca’ Nuova, Pegli, Multedo, Castelluccio
Medio Levante 61.759 (10,1%) Foce, Brignole, San Martino, Chiappeto, Albaro, San Giuliano, Lido, Puggia
Levante 66.155 (10,8%) Sturla, Quarto dei Mille, Quartara, Castagna, Quinto al Mare, Nervi, Apparizione, Borgoratti, San Desiderio, Bavari

Vervoer

Genua is van oudsher een havenstad en heeft (nog steeds) de grootste haven van Italië. Bij de passagiersterminals in de oude haven meren tevens diverse cruiseschepen en veerboten aan. De stad heeft ook een eigen luchthaven op slechts een paar kilometer ten westen van het stadscentrum.

De stad heeft twee belangrijke treinstations: Genova Piazza Principe ten westen van het stadscentrum, bij de haven en universiteit en Genova Brignole ten oosten van het centrum, bij het zakendistrict. De twee hoofdstations staan met elkaar in verbinding door een treintunnel. Hiernaast bezit de stad sinds 1990 een metrolijn tussen de noordwestelijke buitenwijk Rivarolo Ligure via Piazza Principe en Piazza De Ferrari in het centrum naar Station Brignole.

Het stadsvervoer wordt verzorgd door vervoersmaatschappij AMT. Deze onderhoudt de bus- en metrodiensten in Groot-Genua en is daarmee ook verantwoordelijk voor de funiculare en de smalspoorlijn Genove-Casello.

De bussen in Genua zijn te herkennen aan hun oranje-grijze kleurcombinatie en vormen een spil in het openbaarvervoernet. De belangrijkste buslijnen doen het zakendistrict en de belangrijkste stations aan. De kleine buslijnen ontsluiten de heuvelachtige buitenwijken.

De stad is een knooppunt in het Italiaanse autosnelwegnetwerk. De stad wordt doorkruist door drie autosnelwegen die alle drie Genua als een van de eindpunten hebben en in de stad aan mekaar gekoppeld zijn, de A7 naar Milaan, de A10 naar de Franse grens en de A12 naar Rome. De A26 sluit even ten westen van de stad aan op de A10. Op 14 augustus 2018 werd Genua getroffen door de instorting over een lengte van 200 meter van de Ponte Morandi, hetgeen minstens 35 doden tot gevolg had. De Ponte Morandi is een voor lokale en nationale verbindingen belangrijke verkeersbrug, onderdeel van de A10 vlak na de verkeerswisselaar met de A7.

Sport

Genua heeft twee grote voetbalclubs: Genoa CFC en UC Sampdoria. Genoa werd door Engelsen opgericht en is de oudste club van het land. Het draagt ook nog steeds de Engelse benaming voor de stad in zijn naam. De club won 9 landstitels, allen voor 1925. De club speelde tot 1995 vaak met enkele onderbrekingen in de Serie A en verdween dan twaalf jaar uit de schijnwerpers maar is inmiddels sinds 2007 weer actief op het hoogste niveau. Sampdoria ontstond in 1946 door een fusie en nam de fakkel langzaam over van Genoa al kon de club slechts één landstitel binnen halen, in 1991.

Beide clubs spelen in het Stadio Luigi Ferraris. Tijdens de WK's voetbal van 1934 en 1990 werden in totaal vijf wedstrijden in dit stadion gespeeld.

Stedenbanden

Geboren in Genua

Externe links

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
rel=nofollow
rel=nofollow

Wikimedia Commons  Vrije mediabestanden over Genova op Wikimedia Commons

Sjabloon:Navigatie provincie Genua

Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Genua_(stad)&oldid=280611"