Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Tai chi: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tai_chi&oldid=51085776 2 mrt 2018)
 
(Een tussenliggende versie door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
{{Infobox Chinese namen
{| class="wikitable" align="right" style="float:right; width:{{Infobox/breedte}}px; margin-left: 1em;"
| kop = 太極拳
! colspan="2" bgcolor="#FFCCCC" | <big>太極拳</font>
| afbeelding = 'TAI-CHI' exercises performed early mornings in Malacca(25-10-07 Thursday).JPG
|-
| onderschrift = Tai chi oefenen, concentreren op eigen details
! colspan="2" | [[Mandarijn (taal)|Chinees]] Naam
| TChinees = 太極拳
|-
| VChinees = 太极拳
| [[Hanyu pinyin]]
| WGiles = T'ai<sup>4</sup> Chi<sup>2</sup> Ch'üan<sup>2</sup>
| Tàijíquán
| Kantonees = taai3 gik6 kyun4 ([[jyutping]])/T'aai Gik K'uun
|-
| Pinyin = Tàijíquán
| [[Wade-Giles]]
| Jap = 太極拳
| T'ai<sup>4</sup> Chi<sup>2</sup> Ch'üan<sup>2</sup>
| Kor = 태극권
|-
| Viet = Thái Cực Quyền
| [[Vereenvoudigde Chinese karakters]]
}}
| 太极拳
'''Tai chi''' of '''tai ji''' ({{Zh-stp|s=太极拳|t=太極拳|p=tài jí quán}}) is een [[Chinese cultuur|Chinese]] neijia [[vechtsport|vechtkunst]].
|-
| [[Traditionele Chinese karakters]]
| 太極拳
|-
| [[Kantonees]]
| taai3 gik6 kyun4 ([[jyutping]])/T'aai Gik K'uun
|-
| [[Hiragana|Japans]]
| 太極拳
|-
|[[Koreaans]]
| 태극권
|-
|[[Vietnamees]]
| Thái Cực Quyền
|}
[[Bestand:Dfw_snake_creaps.jpg|thumb|Een grootmeester in tai chi en [[Choy Li Fut]], [[Doc Fai Wong]].]]
'''Tai chi''' (''t'ai4 chi2 ch'üan2'', [[Wade-Giles]]; ''tài jí quán'', [[hanyu pinyin]]; ''tai ji chuan'' ([[Yale (romanisatie)|Yale]])) is een [[Chinese cultuur|Chinese]] neijia [[vechtsport|vechtkunst]].


De term ''neijia'' (ie. interne bewegingskunst) verwijst naar de nadruk die bij een aantal Chinese bewegingskunsten, zoals tai chi en [[Xing Yi Quan|xing yi quan]], ligt op de interne beleving en ontwikkeling. Dit in tegenstelling tot sporten waarbij de externe manifestatie belangrijk is, zoals bij [[karate]] of [[kickboksen]].<ref>{{en}} ''The big book of tai chi'', pp.126 e.v., Bruce Frantzis, uitg. Scotprint, Haddington, East Lothian 2003, ISBN 0 00 713090 2</ref>
== Stijlen ==
Er bestaan binnen het tai chi verschillende stijlen, zoals de [[Chen-stijl tai chi chuan|Chen-]], [[Yang-stijl tai chi chuan|Yang-]], [[Wu-stijl tai chi chuan|Wu-]] en [[Tai cha tai chi chuan|Tai cha]], waarbij de Yang-stijl voornamelijk langzaam wordt uitgevoerd en de Chen-stijl ook explosieve momenten in zich heeft. Deze stijlen zijn vaak weer onderverdeeld in diverse substijlen van leraren die er hun eigen kennis, vaardigheid en ervaring aan toe hebben gevoegd. De bewegingen worden in een vaste volgorde uitgevoerd. De tai-chibeoefenaren spreken van ''vormen'' (套路 taolu). Elke stijl kent zijn eigen vormen, die van leraar op leerling worden overgedragen. Een vorm helemaal doorlopen duurt 3 tot 20 minuten. De langzame bewegingen, die vanuit de buik en vooral zeer ontspannen uitgevoerd worden, zijn kenmerkend voor tai chi.
Met name in de Chen-stijl is de nadruk op het zelfverdedigings aspect veel sterker aanwezig dan bij bijvoorbeeld de Yang-stijl.


== Stijlen en beschrijving ==
Bij tai chi als zelfverdediging ligt de nadruk met name op het verstoren van de balans van de tegenstander, door in de beweging van de tegenstander mee te gaan en deze te neutraliseren. Daarbij is het behouden van het eigen evenwicht van groot belang. Op het moment dat de tegenstander uit balans is gebracht, kan eventueel een tegenaanval worden ingezet.
Tai chi bestaat in verschillende stijlen met Chinese familienamen<ref>{{en}} ''T'ai chi classics'', p.13. Waysun Liao, uitg. Shambhala 1990, ISBN 1 57062 749 5</ref> zoals de [[Chen-stijl tai chi chuan|Chen-]], [[Yang-stijl tai chi chuan|Yang-]], [[Wu-stijl tai chi chuan|Wu-]] en [[Sun-stijl tai chi chuan|Sun-stijl]], waarbij de Wu- en de Yang-stijl voornamelijk relatief langzaam worden uitgevoerd en de Chen-stijl ook explosieve momenten in zich heeft. De langzame bewegingen, die vanuit de lage [[dantian]] (buik) en vooral zeer ontspannen uitgevoerd worden, zijn kenmerkend voor tai chi. De bewegingen worden in een vaste volgorde uitgevoerd. Een vorm helemaal doorlopen kan, afhankelijk van de vorm, bijvoorbeeld drie, maar ook twintig minuten duren.  


De stijlen zijn vaak onderverdeeld in diverse substijlen van een [[sifu]] (leraar). De tai-chibeoefenaren spreken van ''vormen'' (套路 taolu). Elke stijl kent zijn eigen vormen die van leraar op leerling worden overgedragen, waarbij de leraar zijn eigen kennis, vaardigheid of ervaring eraan toevoegt.<ref>{{en}} ''The power of internal martial arts and chi'', pp.342,343. Bruce Frantzis, uitg. Blue Snake Books 2007, ISBN 1 58394 190 8</ref>
Zwaarden worden ook gebruikt bij sommige vormen en stijlen tai chi.


De Yang en Wu stijl zijn wat meer verinnerlijkt, terwijl bijvoorbeeld in de Chen-stijl het martiale karakter veel zichtbaarder aanwezig is. Bij tai chi als zelfverdediging ligt de nadruk op zachtheid. Het bewust toepassen hiervan levert een belangrijke bijdrage aan de balansverstoring van de tegenstander. Zachtheid is noodzakelijk om in de beweging van de tegenstander mee te gaan om deze te kunnen neutraliseren. De energie, die een aanvaller gebruikt in zijn aanval, wordt zodanig door de verdediger opgevangen dat deze energie als het ware omgekeerd (teruggegeven) wordt en tegen de aanvaller wordt gebruikt. Dit teruggeven kan op heel verschillende manieren en kan zeker ook als tegenaanval worden ervaren. Van groot belang hierbij is het behouden van het eigen evenwicht of centrum. Zachtheid, ontspanning, alertheid, opgerichtheid etc. zijn hierbij essentieel.
== Filosofie ==
In tai chi wordt veel gebruikgemaakt van concepten uit de [[Chinese filosofie]], zoals [[Qi (concept)|qi]].


[[File:Flickr - archer10 (Dennis) - China-6849.jpg|280px|thumb|Tai chi oefenen met zwaard]]
== De naam en de spelling ==
Er zijn vormen van tai chi chuan waarbij wapens worden gebruikt. Dat zijn bijvoorbeeld een zwaard, een [[sabel (wapen)|sabel]], een stok of een waaier. Het wapen accentueert de bewegingen van het lichaam zodat deze correct worden uitgevoerd, en het geeft een middel waar de aandacht van de beoefenaar zich op kan concentreren. Er is bij de beoefening van tai chi chuan met wapens niet een doel deze wapens ook in realiteit te kunnen gebruiken. Dit doel bestaat wel in andere wushu vechtsporten.<ref>''Handboek Tai-Chi Chuan'', pp.316 e.v., Wong Kiew Kit, uitg. Servire 1997, ISBN 90 6325 547 0</ref><ref>[https://vimeo.com/search?q=taiji+sword Voorbeelden van taiji met zwaard]</ref><ref>[https://vimeo.com/search?q=tai+chi+sabre Voorbeelden van  taiji met sabel]</ref><ref>[https://www.youtube.com/results?search_query=taiji+speer Voorbeelden van  taiji met speer]</ref><ref>[https://www.youtube.com/results?search_query=taiji+waaier Voorbeelden van taiji met waaier]</ref>
Tai chi verwijst naar een filosofie. Tai chi wordt vaak gebruikt als een verkorte naam voor ''t'ai chi ch'üan'', meestal vereenvoudigd tot ''tai chi chuan''. Woord voor woord vertaald betekent dat letterlijk  ''ultieme beste vuist'' (vechtmethode). Deze letterlijke vertaling is echter onvolledig.  Tai Chi betekent het ene uiterste (ultieme) en het andere uiterste (beste) en verwijst daarmee naar de filosofie van Yin en Yang. Tai Chi Chuan betekent dus ongewapende krijgskunst gebaseerd op de filosofie van Yin en Yang.


== Filosofie ==
Er zijn enige systemen die een poging doen de chinese karakters om te zetten in een westerse schrijfwijze. De meest voorkomende schrijfwijze is '''tai chi chuan'''. Deze schrijfwijze wordt [[Wade-Giles]] genoemd. Een tweede schrijfwijze is ''taiji quan'' of ''taijiquan''. Deze schrijfwijze wordt [[hanyu pinyin]] genoemd. Een derde, ietwat minder bekend, is ''taiji chuan'' ([[Yale (romanisatie)|Yale]] systeem).
Tai chi is gebaseerd op principes uit het [[taoïsme]] zoals [[yin en yang]] en de [[Daodejing|Tao Te Ching]].<ref>''Tao. De levende religie van China'', p.178. Kristofer Schipper, uitg. Meulenhof 1998, ISBN 90 290 5860 9</ref><ref>''Handboek Tai-Chi Chuan'', pp.335 e.v., Wong Kiew Kit, uitg. Servire 1997, ISBN 90 6325 547 0</ref><ref>''T'ai chi ch'uan'', pp.32 e.v., Toyo en Petra Kobayashi, uitg. Ankh Hermes 1983, ISBN 90202 5065 5</ref>
De uitspraak is voor alle drie dezelfde, en is bij benadering ([[fonetisch]]): thai dzjie tsjhwèn. Met de klemtoon op het middelste woord, dat heel kort wordt uitgesproken. In het Nederlands is het echter meer gebruikelijk tai chi als 'tai-tsjie' uit te spreken.
 
NB: de uitspraak en betekenis van ''chi'' is hier niet dezelfde als die in [[Qigong|chi kung]], waar chi de betekenis heeft van 'levensenergie', en in het [[Chinese talen|Chinees]] uitgesproken wordt als "tsjie".
 
== Trivia ==
* Het [[watersturen]] in de tekenfilmserie [[Avatar (tekenfilmserie)|Avatar]] is gebaseerd op tai chi.
 
== Wereldkampioenschappen kungfu (wushu) in China, 2014 en 2017 ==
Van 14 t/m 19 maart 2014 werden de wereldkampioenschappen kungfu gehouden in China. De Nederlander (uit Engeland afkomstinge) sifu (meester) [[Mark Horton]], die met zijn Hong Ying Team [[Leiden]], bestaande uit vijf mannen, waaronder de sifu zelf, 23 gouden en 7 zilveren medailles binnenhaalden op disciplines als [[Choy Li Fut]], tai chi en [[san shou]], haalde zelf 7 gouden medailles in de discipline tai chi, waardoor hij "Grand Champion" van het hele toernoei werd, waar 55 landen met in totaal meer dan 11.000 mensen meededen. De Chinezen, die op grote schaal tai chi beoefenen, waren verbaasd, maar ook blij voor de winnaar, dat een niet-Chinees persoon de meeste gouden medailles haalde op het gebied van tai chi. <ref>[http://www.leidschdagblad.nl/sport/sportregionaal/article27021729.ece Leidschdagblad.nl]</ref><ref>De Telegraaf, 26 maart 2014, pag. 6, <small>GOUDEN TEAM</small>, geschreven door Richard"kiwi" en Mark Horton</ref>


[[Bestand:Tui Shou.jpg|thumb|280px|Een wedstrijd ''pushing hands'' (tui shou)]]
Op 19 maart 2017 deed Horton samen met zijn student, dj [[Laidback Luke|Lucas van Scheppingen]] mee aan de 15e editie van het WK-kungfu te China, met zowel [[Choy Li Fut]] als [[tai chi]]. Het doel was om samen het record van acht gouden medailles te halen. Van Scheppingen haalde enkele medailles, zilver en goud. Horton haalde in zijn eentje alle acht gouden medailles, allemaal in de discipline tai chi, wederom een record.<ref>Bron: [[Leidsch Dagblad]], 22 maart 2017. [https://sites.google.com/site/elowbig/home Link naar foto van krantenknipsel].</ref> Niemand haalde eerder acht gouden medailles, en voor een niet-Chinees is dat in China gelijk aan het behalen van bijvoorbeeld een Olympische titel, men mag aan maximaal acht disciplines meedoen. Aangezien Horton boven de 50 is in 2017 en geblesseerd meedeed (wat hij pas achteraf vertelde) is dit zijn laatste WK.<ref>[http://sleutelstad.nl/2017/03/19/leidse-kung-fu-meester-breekt-wereldrecord-op-wk/ Kungfu meester breekt wereldrecord, 19 maart 2017]</ref>
== Wedstrijden ==
Hoewel tai chi bekendstaat als een zogenaamde zachte sport als onderdeel van wat in China [[wushu]] wordt genoemd, en de bewegingen meestal solitair worden uitgevoerd, worden er ook aan tai chi gerelateerde wedstrijden gehouden.


Een veel door tai chi beoefenaars gedane activiteit wordt aangeduid met de Engelse term ''[[pushing hands]]'' waarbij twee deelnemers elkaar uit hun evenwicht proberen te krijgen. Hierin worden ook internationaal wedstrijden gehouden. Andere wedstrijden worden gehouden in het zo goed mogelijk uitvoeren van de bewegingen van een stijl. De uitvoering wordt beoordeeld door een jury.


== Zie ook ==
== Zie ook ==
Regel 42: Regel 66:


==Externe links==
==Externe links==
* [http://hongyingdirectors.wixsite.com/hong-ying/copy-of-kung-fu Hong Ying, tai chi by world champion Mark Horton, Leiden]
;Video's
;Video's
* {{Link YouTube|id=UBv7m2_wpcI |label=8-vorm Taiji quan}}
* {{Link YouTube|id=UBv7m2_wpcI |label=8-vorm Taiji quan}}

Huidige versie van 4 aug 2018 om 11:54

太極拳
Chinees Naam
Hanyu pinyin Tàijíquán
Wade-Giles T'ai4 Chi2 Ch'üan2
Vereenvoudigde Chinese karakters 太极拳
Traditionele Chinese karakters 太極拳
Kantonees taai3 gik6 kyun4 (jyutping)/T'aai Gik K'uun
Japans 太極拳
Koreaans 태극권
Vietnamees Thái Cực Quyền
Een grootmeester in tai chi en Choy Li Fut, Doc Fai Wong.

Tai chi (t'ai4 chi2 ch'üan2, Wade-Giles; tài jí quán, hanyu pinyin; tai ji chuan (Yale)) is een Chinese neijia vechtkunst.

Stijlen

Er bestaan binnen het tai chi verschillende stijlen, zoals de Chen-, Yang-, Wu- en Tai cha, waarbij de Yang-stijl voornamelijk langzaam wordt uitgevoerd en de Chen-stijl ook explosieve momenten in zich heeft. Deze stijlen zijn vaak weer onderverdeeld in diverse substijlen van leraren die er hun eigen kennis, vaardigheid en ervaring aan toe hebben gevoegd. De bewegingen worden in een vaste volgorde uitgevoerd. De tai-chibeoefenaren spreken van vormen (套路 taolu). Elke stijl kent zijn eigen vormen, die van leraar op leerling worden overgedragen. Een vorm helemaal doorlopen duurt 3 tot 20 minuten. De langzame bewegingen, die vanuit de buik en vooral zeer ontspannen uitgevoerd worden, zijn kenmerkend voor tai chi. Met name in de Chen-stijl is de nadruk op het zelfverdedigings aspect veel sterker aanwezig dan bij bijvoorbeeld de Yang-stijl.

Bij tai chi als zelfverdediging ligt de nadruk met name op het verstoren van de balans van de tegenstander, door in de beweging van de tegenstander mee te gaan en deze te neutraliseren. Daarbij is het behouden van het eigen evenwicht van groot belang. Op het moment dat de tegenstander uit balans is gebracht, kan eventueel een tegenaanval worden ingezet.

Zwaarden worden ook gebruikt bij sommige vormen en stijlen tai chi.

Filosofie

In tai chi wordt veel gebruikgemaakt van concepten uit de Chinese filosofie, zoals qi.

De naam en de spelling

Tai chi verwijst naar een filosofie. Tai chi wordt vaak gebruikt als een verkorte naam voor t'ai chi ch'üan, meestal vereenvoudigd tot tai chi chuan. Woord voor woord vertaald betekent dat letterlijk ultieme beste vuist (vechtmethode). Deze letterlijke vertaling is echter onvolledig. Tai Chi betekent het ene uiterste (ultieme) en het andere uiterste (beste) en verwijst daarmee naar de filosofie van Yin en Yang. Tai Chi Chuan betekent dus ongewapende krijgskunst gebaseerd op de filosofie van Yin en Yang.

Er zijn enige systemen die een poging doen de chinese karakters om te zetten in een westerse schrijfwijze. De meest voorkomende schrijfwijze is tai chi chuan. Deze schrijfwijze wordt Wade-Giles genoemd. Een tweede schrijfwijze is taiji quan of taijiquan. Deze schrijfwijze wordt hanyu pinyin genoemd. Een derde, ietwat minder bekend, is taiji chuan (Yale systeem). De uitspraak is voor alle drie dezelfde, en is bij benadering (fonetisch): thai dzjie tsjhwèn. Met de klemtoon op het middelste woord, dat heel kort wordt uitgesproken. In het Nederlands is het echter meer gebruikelijk tai chi als 'tai-tsjie' uit te spreken.

NB: de uitspraak en betekenis van chi is hier niet dezelfde als die in chi kung, waar chi de betekenis heeft van 'levensenergie', en in het Chinees uitgesproken wordt als "tsjie".

Trivia

Wereldkampioenschappen kungfu (wushu) in China, 2014 en 2017

Van 14 t/m 19 maart 2014 werden de wereldkampioenschappen kungfu gehouden in China. De Nederlander (uit Engeland afkomstinge) sifu (meester) Mark Horton, die met zijn Hong Ying Team Leiden, bestaande uit vijf mannen, waaronder de sifu zelf, 23 gouden en 7 zilveren medailles binnenhaalden op disciplines als Choy Li Fut, tai chi en san shou, haalde zelf 7 gouden medailles in de discipline tai chi, waardoor hij "Grand Champion" van het hele toernoei werd, waar 55 landen met in totaal meer dan 11.000 mensen meededen. De Chinezen, die op grote schaal tai chi beoefenen, waren verbaasd, maar ook blij voor de winnaar, dat een niet-Chinees persoon de meeste gouden medailles haalde op het gebied van tai chi. [1][2]

Op 19 maart 2017 deed Horton samen met zijn student, dj Lucas van Scheppingen mee aan de 15e editie van het WK-kungfu te China, met zowel Choy Li Fut als tai chi. Het doel was om samen het record van acht gouden medailles te halen. Van Scheppingen haalde enkele medailles, zilver en goud. Horton haalde in zijn eentje alle acht gouden medailles, allemaal in de discipline tai chi, wederom een record.[3] Niemand haalde eerder acht gouden medailles, en voor een niet-Chinees is dat in China gelijk aan het behalen van bijvoorbeeld een Olympische titel, men mag aan maximaal acht disciplines meedoen. Aangezien Horton boven de 50 is in 2017 en geblesseerd meedeed (wat hij pas achteraf vertelde) is dit zijn laatste WK.[4]


Zie ook

Externe links

Video's

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
  1. º Leidschdagblad.nl
  2. º De Telegraaf, 26 maart 2014, pag. 6, GOUDEN TEAM, geschreven door Richard"kiwi" en Mark Horton
  3. º Bron: Leidsch Dagblad, 22 maart 2017. Link naar foto van krantenknipsel.
  4. º Kungfu meester breekt wereldrecord, 19 maart 2017
rel=nofollow
rel=nofollow
rel=nofollow