Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Republiek Lanfang
| 蘭芳共和國 | |||||
| |||||
De Republiek Lanfang (Chinees: 蘭芳共和國; pinyin: Lánfāng Gònghéguó, Phak-fa-sṳ: Làn-fông Khiung-fò-koet), ook bekend als Lanfang Company (Chinese: 蘭芳公司; pinyin: Lánfāng gōngsī), was een Kongsi Federatie in West Borneo. De republiek werd gesticht in 1777 door Low Lan Pak ( 羅芳伯 ) van het Chinese volk van de Hakka en hield op te bestaan door de Nederlandse bezetting in 1884.
Aankomst van de Chinezen
De sultans van West-Borneo, waaronder Sambas, Sukadana en Landak, importeerden in de 18e eeuw Chinese arbeiders om in goud- of tinmijnen te werken. Een aantal mijnbouwbedrijven genoot enige politieke autonomie,[1] maar Lanfang is het meest bekend dankzij een geschiedenis geschreven door Yap Siong-yoen, de schoonzoon van de laatste kapitan van de Lanfang Company. Deze geschiedenis werd in 1885 vertaald naar het Nederlands door JJM de Groot, een Nederlandse sinoloog die de geschiedenis van Lanfang vastlegde met de hulp van de laatste president, Liu Asheng.[2][3][4][5][6] Geen van de andere Chinese mijnbouworganisaties in westelijk Kalimantan heeft schriftelijke verslagen nagelaten; de gegevens van de anderen werden gedocumenteerd door Nederlandse sinologen.[7]
Heerschappij van Low Lan Pak
De grondlegger van de Lanfang Kongsi was Low Lan Pak ( 羅芳伯 ), afkomstig uit Meizhou in de provincie Guangdong. Chinese kolonisten hebben lang op Borneo gewoond en de meeste hielden zich bezig met handel en mijnbouw. Ze vormden hun eigen bedrijven, waaronder de Southern Company onder leiding van Low.
Low richtte in 1777 de Lanfang Company op (met als hoofdstad Mandor), en deze kwam al snel naar voren als de leidende regering in de regio.[8][9][10][11][12][13] De kolonisten kozen vervolgens Low als hun inaugurele leider. Low implementeerde veel democratische principes, waaronder het idee dat bij alle staatszaken de raadpleging van de burgers van de republiek betrokken moet zijn. De Republiek had geen permanent leger, maar een ministerie van Defensie dat een nationale militie bestuurde op basis van dienstplicht. In vredestijd hield de bevolking zich voornamelijk bezig met landbouw, productie, handel en mijnbouw. De administratieve afdelingen van Lanfang omvatten drie niveaus (provincie, prefectuur en arrondissement, waarbij de mensen leiders voor alle niveaus kozen. Lanfang was een bondgenoot van sultan Abdurrahman van het Sultanaat van Pontianak.[14][15][16][17][18]
Low was staatshoofd tot aan zijn dood in 1795. Daarna kozen Lanfang-leden Jiang Wubo als hun volgende president. De burgers van Lanfang kozen in totaal twaalf leiders, die hielpen bij het verbeteren van landbouwtechnieken, het uitbreiden van de mijnbouw, het ontwikkelen van cultureel onderwijs en het organiseren van militaire trainingen.
Nederlandse verovering
Halverwege de 19e eeuw verzwakte de Qing-dynastie aanzienlijk. De ontwikkeling van de Lanfang Company leed onder de uiteindelijke expansie van de Nederlanders. De Mandor-gemeenschap voerde hardnekkig verzet, maar faalde uiteindelijk vanwege lage kwaliteit wapens. Lin Ah Sin was de laatste leider van Lanfang.[19] Veel burgers van Lanfang en hun nakomelingen trokken naar Sumatra of Singapore.
De Nederlanders waren op hun hoede voor Qing-interventie en annexeerden niet openlijk de landen die werden gecontroleerd door de Lanfang Company, en creëerden een ander marionettenregime. Pas in 1912, toen de Qing-dynastie instortte, riepen de Nederlanders hun bezetting uit.[Toelichting gevraagd]
Bronnen
- Conflict and Accommodation in Early Modern East Asia: Essays in Honour of Erik Zürcher, illustrated, BRILL, 1993
- Chin, John M., The Sarawak Chinese, illustrated, Oxford University Press, Incorporated, 1981
- Gakuen, Seijō, Social and economic aspects of Japan: Seijo Gakuen jubilee year, 1917-1967. Economic Institute of Seijo University, 1967
- Agriculture and Rural Connections in the Pacific, 1500-1900, illustrated, Ashgate/Variorum, 2006
- Gernet, Jacques, A History of Chinese Civilization, illustrated, reprint, revised, Cambridge University Press, 1996
- Heidhues, Mary F. Somers, Golddiggers, Farmers, and Traders in the "Chinese Districts" of West Kalimantan, Indonesia, illustrated, SEAP Publications, 2003
- Irwin, Graham, Nineteenth-century Borneo: A Study in Diplomatic Rivalry. M. Nijhoff, 1955
- Chinese Indonesians: remembering, distorting, forgetting, illustrated, Institute of Southeast Asian Studies, 2005
- Luo Fangbo suo jian Boluozhou Kundian Lanfang da zong zhi kao, illustrated, 1941
- 羅, 香林, 西婆羅洲羅芳伯等所建共和國考. 中國學社, 1961
- Museum für Völkerkunde zu Leipzig, Jahrbuch des Museums für Völkerkunde zu Leipzig, Volume 41. Lit-Verlag, 1997
- "Roter Altai, gib dein Echo!": Festschrift für Erika Taube zum 65. Geburtstag, Contributor: Erika Taube (de), Leipziger Universitätsverlag, 2005
- Reece, Bob, Datu Bandar Abang Hj. Mustapha of Sarawak: some reflections of his life and times. Sarawak Literary Society, 1993
- Sojourners and Settlers: Histories of Southeast China and the Chinese, illustrated, reprint, University of Hawaii Press, 1996
- Reid, Anthony, The Chinese Diaspora in the Pacific. Ashgate, 2008
- Yong, Paul, A dream of freedom: the early Sarawak Chinese, 2, illustrated, Pelanduk Publications, 1994
- YUNOS, ROZAN. "Saga of Lanfang Republic", May 23, 2011.
- Tokoh-tokoh etnis Tionghoa di Indonesia (ms). Kepustakaan Populer Gramedia, 2008
- Political Thinking of the Indonesian Chinese: 1900-1977; a Sourcebook. Institute of Southeast Asian Studies, Singapore, 1997
- Tai Peng, Wang, The origins of Chinese kongsi. Pelanduk Publications, 1994
- Zhang, Delai, The Hakkas of Sabah: A Survey of Their Impact on the Modernization of the Bornean Malaysian State. Sabah Theological Seminary, 2002
- Zheng, Dekun, Studies in Chinese Archaeology. Chinese University Press, 1982
- Zheng, Dekun, Archaeology in Sarawak, illustrated, Heffer, 1969
- "The Eurozone as a Lan Fang Republic", 2012.
- The Sarawak Museum Journal, Contributor: Sarawak Museum, Sarawak Museum., 1959
- The Sarawak Museum Journal, Volume 19, Sarawak Museum (Contributor), Sarawak Museum, 1971
- Contributor: Royal Numismatic Society (Great Britain), The Numismatic Chronicle, Volume 153. Royal Numismatic Society, 1993
- Excerpta Indonesica, Issues 58-62, Contributors: Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (Netherlands). Afdeling Documentatie Modern Indonesie, Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (Netherlands). Bibliotheek, Centre for Documentation of Modern Indonesia, Royal Institute of Linguistics and Anthropology, 1998
- Mitteilungen der Gesellschaft für Natur- und Völkerkunde Ostasiens, Volume 75; Volume 77c, Contributors: Deutsche Gesellschaft für Natur- und Völkerkunde Ostasiens, Tokyo, 1979
- China Today, Volume 6, Contributors: China Today Society, Taiwan, Taipei (City). Institute for Chinese Culture, Institute of Chinese Culture, T'ai-pei, Institute for Advanced Chinese studies, Chung-kuo wen hua hsüeh yüan. Chung-Kuo wen hua yen chiu so, Chinese Translation Society, Chung-Kuo wen hua yen chiu so, Tai pei, United Publishing Center, Inc, Chinese Institute of Translation and Research, Institute of Chinese Culture, 1963
- Revue bibliographique de sinologie, Volumes 6-7, Contributors: Ecole des hautes études en sciences sociales, Ecole pratique des hautes études (France). Section des sciences économiques et sociales, École pratique des hautes études (France). Section des sciences historiques et philologiques (fr), Editions de l'Ecole des hautes études en sciences sociales, 1988
- Taiwan guang Hua za zhi, Volume 33, Issues 7-12. 光華畫報雜誌社, 2008
- Tempo: Indonesia's Weekly News Magazine, Volume 4, Issues 43-52. Arsa Raya Perdana, 2004
- [ Sojourners and Settlers: Histories of Southeast Asia and the Chinese].
Bronnen, noten en/of referenties
|
