Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Kunstvuurwerkfabriek van der Nat B.V.
| Kunstvuurwerkfabriek van der Nat bv | ||
| Kunstvuurwerkfabriek van der Nat B.V. | ||
| Oprichting | Leiden, Nederland in 1982 | |
| Sleutelfiguren | Christiaan Johan van der Nat (Oprichter, Junior), dhr. Chr. van der Nat (Senior) | |
| Producten | Pyrotechnische producten. | |
Kunstvuurwerkfabriek van der Nat B.V. was de laatste vuurwerkfabriek van Nederland die wereldwijd gezien unieke producten ontwikkelde en histories gezien uit een lange lijn van vuurwerkmakers is ontstaan. Het bedrijf fabriceerde eigen vuurwerk, stak vuurwerk af op evenementen en leverde verschillende mengsels aan grote industrieën. Na de ramp van Enschede in mei 2000 werd het bedrijf eind 2002 gedwongen te stoppen met het fabriceren van vuurwerk. Het bedrijf stond nationaal en internationaal bekend om onder meer zijn befaamde fonteinen die een maximale hoogte haalden van circa 22 meter. Deze producten waren wereldwijd uniek in z’n soort door de hoogte en de kwaliteit van het product. Met het sluiten van de vuurwerkfabriek is er een einde gekomen aan het fabriceren van de fonteinen wereldwijd en het ambachtelijk fabriceren van vuurwerk in Nederland.
Geschiedenis
Oprichting
In 1982 richtte Christiaan Johan van der Nat, met ondersteuning van zijn vader Chris van der Nat, een eenmanszaak op; genaamd : “Kunstvuurwerkbedrijf Christiaan J. v.d. Nat”. Het bedrijf organiseerde vuurwerkshows en stak deze af tijdens evenementen, feesten en bruiloften. Het vuurwerk voor deze evenementen werd opgeslagen in een gehuurde bunker in Hoek van Holland. Vader en zoon ontwikkelden, per vuurwerkshow, hun eigen programma en maakten zelf van hout; teksten, figuren, logo’s, mortieren en mechanische nummers. Door het aanbieden van deze producten in een op maat gemaakte show, onderscheidde het bedrijf zich in die tijd van andere vuurwerkbedrijven. Hierdoor bouwde het bedrijf al snel een naam op en haalde het grote opdrachten binnen zoals: Leidens Ontzet (3 oktober), Zandvoordse- en Noordwijker zomerfeesten, Agrarische dagen in Franeker en verschillende vieringen op Koninginnedag.
Fabricage
Het bedrijf groeide snel waardoor er een oplossing, voor het ruimtegebrek, moet worden gezocht. Uitbreiden op de huidige locatie bood geen optie, dit leidde tot het zoeken naar een nieuwe geschikte locatie. Deze werd gevonden in de toenmalige gemeente Steenwijk, op een kavel aan het water. Deze locatie bood genoeg ruimte voor toekomstige activiteiten zoals het zelf fabriceren van vuurwerk. Na goedkeuring van de nieuwbouw en het verkrijgen van de vergunningen, kon het bedrijf in 1987 (5 jaar na oprichting) van Leiden naar Steenwijk verhuizen.
In 1988, een jaar nadat het bedrijf zich in Steenwijk gevestigd had, ging het bedrijf zich richten op het fabriceren van vuurwerk. Een aantal van de producten die werden gemaakt waren: tekstlichtjes, bengaalsvuur, shells, zonnen, watervallen, aansteekzunders en lont. In eerste instantie werden de gefabriceerde producten alleen tijdens eigen vuurwerkshows gebruikt, maar door “mond tot mond reclame” nam de vraag naar deze producten al snel toe en werd er aan diverse Nederlandse vuurwerkgroothandels geleverd.
Dagvuurwerk
Een speciaal onderdeel van het assortiment van het bedrijf was dagvuurwerk (Dit is vuurwerk speciaal gemaakt voor het daglicht). Van voeringstof werden logo’s en figuren zoals: een poes, bierglas of olifant genaaid en in een dagbom geplaatst. Wanneer de bom eenmaal in de lucht ontplofte, daalde het logo of figuur in zijn oorsprongkelijke vorm naar beneden.
Ontdekking van de Van der Nat fontein.
Twee jaar nadat het bedrijf zich, in Steenwijk, had gevestigd, ontwierp Christiaan samen met zijn vader de Van der Nat fontein. Dit product zag er uit als een grote lange cilinder koker met een goud of zilver label, dit was afhankelijk van de uitwerkingskleur. De uitwerking was een langzaam opkomende fontein van sparkles (vonkjes). De zwaarste fontein (een superplus) had een lange brandtijd van 45 seconden, een matige rookontwikkeling en een uitzonderlijke hoogte van 22 meter. Hierdoor werd dit product van hoge kwaliteit beschouwd en wereldwijd gezien als uniek in zijn soort. Het innovatieve product bouwden al snel een naam op en werd als professioneel vuurwerk verkocht aan verschillende Nederlandse importeurs die het product op hun beurt doorverkochten aan Europese landen. Hierdoor ontstond er ook buiten Nederland vraag naar het product. Uiteindelijk werd de Van der Nat fontein geëxporteerd naar Duitsland, België, Luxemburg, Oostenrijk, Polen, Spanje, Frankrijk en Denemarken.
Productontwikkeling
Het bedrijf deed ook veel aan productontwikkeling. Zo werden er voor verschillende industrieën, waaronder de farmaceutische industie, nieuwe mengsels gemaakt.
Verkoop van consumentenvuurwerk.
In 1990 werd er op het fabrieksterrein een winkel gebouwd voor de verkoop van consumentenvuurwerk in de omgeving. De producten in deze winkel bestond gedeeltelijk uit zelf gefabriceerde producten en gedeeltelijk uit Chinees vuurwerk dat werd ingekocht bij verschillende Nederlandse importeurs. Mede door deze winkel is de consumentenfontein ontstaan. Deze fontein was een kleinere variant op zijn professionele voorgangers met een brandtijd van 30 seconden en een maximale hoogte van 3,5 meter.
Globalisering
Door de internationale interesse naar het eigen product zou het jaar 2000 voor Van der Nat doorslaggevend worden. Er waren plannen in gereedheid gebracht om de eigen gefabriceerde producten wereldwijd te gaan exporteren. Met internationale folders en agentschappen zou dit een feit zijn geweest. Na de vuurwerkramp werden al deze activiteiten “on hold” gezet en uiteindelijk, noodgedwongen, stopgezet.
Het einde van fabriceren.
Na de vuurwerkramp van 13 mei 2000 stond de gehele vuurwerkbranche op zijn kop. De gebeurtenis heeft er toe geleid dat er, vanuit het Ministerie van VROM, een enorme aanscherping van wetten en regels werd ingevoerd. Het bedrijf kon hierna niet meer voldoen aan de vernieuwde afstanden, die in het nieuwe vuurwerkbesluit waren vastgelegd en werd Christiaan gedwongen de deuren te sluiten. Het bedrijf kreeg de gelegenheid alle lopende orders af te werken. Op oudejaarsavond 2002 viel definitief het doek voor Kunstvuurwerkfabriek van der Nat. Als gevolg hiervan kwamen 8 werknemers op straat te staan en raakten Christiaan en zijn vader hun beroep en levenswerk kwijt. Ook kwam hiermee een einde aan de laatste vuurwerkfabriek van Nederland en de fabricage van alle producten die door dit bedrijf gemaakt werden. Alle recepturen en materialen zijn na de sluiting in het bezit van de eigenaar gebleven.
Sanering
Na een aantal jaren te hebben geprocedeerd werd het bedrijf in 2005 gesaneerd voor een meerder malen lager bedrag dan het bedrijf officieel waard was.
Historie.
De grondbeginselen en daarmee de vakkennis is verkregen van vader op zoon. Chris van der Nat was als toenmalig bedrijfsleider van de Firma Kat, te Leiden, al zijn gehele leven actief in de handel en fabricage van vuurwerk. Op 17 jarige leeftijd solliciteerde hij bij A.J. KAT Koninklijke Nederlandse Kunstvuurwerk- en Munitiefabriek. Vanaf 1947 ging hij aan de slag.
Bedrijf
Voor de sloop in 2003 bestond het fabrieksterrein van Kunstvuurwerkfabriek van der Nat b.v. uit:
- Kantoor
- Winkel
- Timmerloods
- 2 mengloodsen
- Afwerkloods
- 2 persloodsen
- 4 bunkers (3 begane grond, 1 bovenverdieping)
- Werkloods
- Grondstoffenopslag
- Kruitopslag
- Trommelloods
Producten
Door de jaren heen fabriceerde het bedrijf de volgende producten:
Fonteinen Kleuren: goud en zilver
- Consumenten fontein
- Middel
- Super
- Superplus
Conische Vulkanen Kleuren: goud en zilver
- Consumenten vulkaan
- Professioneel vulkaan
Bengaals Kleuren: rood, groen, oranje en wit
- Consumenten en professioneel gebruik.
- Tot 5 inch. Vooral voor eigen gebruik.
Zonnen Kleuren: goud en zilver
- In diverse maten en varianten, waaronder de vlinderzon.
Watervallen Kleuren: goud en zilver
- In diverse maten.
Tekst lichtjes
- In diverse kleuren en maten.
Watervuurwerk
Dagvuurwerk
Rookpoeders
Rookpotten
Brandfakkels
TNO: Tubes voor grondmetingen
Non-pyrotechnische producten:
- Mengsels voor de non-pyrotechniek industrie
- Logo’s, teksten, figuren, mortieren en mechanische nummers zoals:
- zwanen, molens, jockey met paard, olifant, en letters
- Standaarden en statieven voor: zonnen, watervallen en teksten
- Elektrische Schietkasten
- Eigen ontwerp van UN gekeurde verpakkingsdozen
Sinds de sluiting van de fabriek in 2003, wordt door het bedrijf geen van deze producten nog gefabriceerd of verhandeld.
Chronologie
1982
- Christiaan en zijn vader Chris richten Kunstvuurwerkbedrijf Christiaan J. van der Nat op.
- Er worden bunkers gehuurd in Hoek van Holland.
1987
- Verhuizing van het bedrijf naar Steenwijk.
1988
- Het fabriceren van vuurwerk begint.
1989
- De Van der Nat fontein wordt door Christiaan en zijn vader ontworpen.
1990
- Er wordt op de fabriek een winkel geopend waar vanuit de laatste 3 dagen van het jaar consumentenvuurwerk wordt verkocht.
1996
- Christiaan verandert zijn eenmanszaak in een Besloten Vennootschap en de bedrijfsnaam in Kunstvuurwerkfabriek van der Nat B.V.
2000
- Als gevolg van de ramp in Enschede wordt er door verschillende overheidsinstanties een begin gemaakt met inventariseren van het bedrijf.
Dec. 2002
- Kunstvuurwerkfabriek van der Nat moet gedwongen stoppen met het fabriceren van vuurwerk en het opslaan van professioneel vuurwerk.
2003
- Een merendeel van de panden worden gesloopt i.v.m. nieuwbouw.
2004
- Er wordt begonnen aan de bouw van het winkelpand en de bunkers.
- Het bedrijf kan dit jaar geen vuurwerk verkopen ten gevolge van het niet tijdig gereed zijn van de verplichtte sprinklerinstallaties.
Okt. 2005
- Na enkele jaren te hebben geprocedeerd, wordt het bedrijf gesaneerd.
Dec. 2005
- Het nieuwe winkelpand wordt geopend.
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- Christiaan Johan van der Nat (oprichter Kunstvuurwerkfabriek van der Nat B.V. en pyrotechnicus)
- dhr. Chr. van der Nat Senior (oud bedrijfsleider A.J. KAT Koninklijke Nederlandse Kunstvuurwerk- en Munitiefabriek, mede oprichter vuurwerkbedrijf "De Ster", te België en pyrotechnicus)