Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Georg Schenck van Toutenburg

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
rel=nofollow

Georg Schenck van Toutenburg (Duits: Georg Schenk von Tautenburg) (Windischeschenbach 1480 – Vollenhove 2 februari 1540) was een Duitse edelman, die carrière maakte in het bisdom Utrecht en uiteindelijk stadhouder werd in de noordelijke gewesten.

Georg Schenk kwam in 1496 mee in het gevolg van Frederik van Baden, die dat jaar bisschop van Utrecht en landsheer van Overijssel werd. In zijn dienst bracht hij het tot drost van Vollenhove. In 1521 volgde hij Wilhelm van Roggendorf op als stadhouder van Friesland. Later werd hij ook stadhouder van Overijssel, Drenthe en Groningen.

Georg Schenck bouwde de Toutenburg in Vollenhove, waar hij was benoemd als schout. Via zijn eerste vrouw Anna de Vos van Steenwijk tot Batinge († 1526) kwam hij in het bezit van het riddermatige huis Batinge bij Dwingeloo. In Tietjerk liet hij in 1528 een buitenplaats aanleggen; hieraan herinnert aldaar de zorginstelling Nieuw Toutenburg. In 1531 werd Georg toegelaten tot de Orde van het Gulden Vlies[1].

Het lukte hem de Geldersen onder Christoffel graaf van Meurs terug te dringen. Jancko Douwama kwam met hem in conflict, maar verloor. Schenck veroverde Dokkum, en ten slotte Sloten en Lemmer. Hij zette de strijd tegen Karel van Gelre buiten Friesland voort, werd stadhouder van Overijssel, versloeg de wederdopers die in 1535 klooster Bloemkamp bij Bolsward hadden bezet, veroverde ook Groningen en Drenthe (1536), waar hij eveneens stadhouder werd. Voor de inrichting van het bestuur heeft Friesland veel aan hem te danken. Zijn grote verdienste voor de Friese waterschappen blijkt uit het groot-arbitrament of arbitrament van Schenck. Onder zijn bestuur won de hervorming aan kracht; dit ondanks de strenge plakkaten.

Hij hertrouwde 17 november 1526 met gravin Johanna van Egmond, dochter van graaf Jan III van Egmond en Magdalena van Werdenburg.

Kinderen

Uit het huwelijk met Anna de Vos van Steenwijk werden drie kinderen geboren:

Met Johanna kreeg hij nog drie zoons:

Zijn buitenechtelijke dochter Anna Georgsdr Schenck van Toutenburg trouwde met Worp van Ropta, hoofdeling en grietman van Oost-Dongeradeel.
Ook had hij naar alle waarschijnlijkheid een bastaarddochter Magdalena Schenk van Tautenburg († 1537), die met de invloedrijke Schieringer hoofdeling Keimpe van Martena trouwde.

Literatuur

  • Frederik A. Ebbinge Wubben: Beschijving van de Havezathen in Overijssel. In: Overijsselsche almanak voor oudheid en letteren. Vol. 12, 1847, ZDB -ID 641672-x , blz. 206-240, hier blz. 216 ev (books.google.de)
  • Pierer's Universal Lexicon of the Past and Present, of Latest Encyclopedic Dictionary of Sciences, Arts and Crafts. Deel 15: Zoogdieren - Sicilicus. 4e, herziene en sterk verhoogde editie. Pierer, Altenburg 1862, blz. 132-133. (zeno.org)
  • Pieter Lodewijk Muller : Schenck von Tautenburg, Georg Freiherr . In: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Jaargang 31, Duncker & Humblot, Leipzig 1890, p. 66 f.
  • Ernst Heinrich Kneschke (Ed.): Nieuwe algemene Duitse adel Lexicon. Deel 8: Saackhen, Wailckhl v. Saackhen - steen metselaar naar Bulgarn. Voigt, Leipzig 1868, p. 142. (books.google.com)
  • Abraham Jakob van der Aa : Biografisch woordenboek der Nederlanden. Deel 17e Eerste stuk: Saab, Richard - Sibema, Bouritius. JJ van Brederode, Haarlem 1874, (online)

Externe links

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
  • Brouwer, J.H., J.J. Kalma, W. Kok, en M. Wiegersma, red. - Encyclopedie van Friesland, (Amsterdam: Elsevier, 1958), Georg Schenck van Toutenburg.
  1. º Encarta-encyclopedie Winkler Prins (1993-2002) s.v. Schenck van Toutenburg, George. Microsift Corporation/Het Spectrum
  2. º Kuiken, Kees: Maria Schenck van Tautenburg in Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland (DVN
rel=nofollow
rel=nofollow
rel=nofollow