Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Europese Parlementsverkiezingen

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

De Europese Parlementsverkiezingen vinden om de vijf jaar plaats, in elk van de 28 EU-lidstaten, voor het laatst in 2014. Er werden toen 751 parlementsleden verkozen, die ongeveer 500 miljoen Europeanen vertegenwoordigen. Meer dan 375 miljoen EU-burgers waren stemgerechtigd, zodat dit de grootste transnationale verkiezingen in de geschiedenis waren.

Het Europees Parlement vertegenwoordigt de burgers uit de lidstaten op Europees niveau. Het is sinds juni 1979 de enige Europese instelling die rechtstreeks wordt verkozen. Bovendien is het het enige multinationale parlement ter wereld dat op basis van het universeel stemrecht wordt samengesteld. Van 1958 tot 1979 werden Europarlementsleden door hun nationale regeringen benoemd en hadden ze twee mandaten.

Op heel wat beleidsterreinen is het Europees Parlement medewetgever met de Raad van de Europese Unie. Zelfs op het gebied van landbouw en buitenlands beleid, waar het parlement alleen wordt geraadpleegd of geïnformeerd, kunnen debatten en resoluties van het parlement de besluiten van de Raad wel beïnvloeden of zorgen dat onderwerpen op de Europese agenda komen. Het parlement beschikt ook over begrotingsbevoegdheden en speelt een rol bij de democratische controle van alle Europese instellingen.

Kandidatenlijsten worden per land opgesteld, doorgaans door nationale politieke partijen. De verkiezingsprocedure wordt per land afzonderlijk bepaald. Burgers mogen alleen stemmen op kandidaten uit hun eigen land.

Stemprocedure en zetelverdeling

Stemprocedure

Afhankelijk van de wetgeving binnen elke lidstaat zijn er kleine verschillen, doch bijna iedereen ouder dan 18 jaar en met de nationaliteit van een van de 28 EU-landen is stemgerechtigd.

De verkiezingen voor het Europees Parlement worden in grote mate nog steeds georganiseerd volgens nationale wetgevingen en tradities.

Gemeenschappelijke Europese regels bepalen dat de verkiezingen vrij, geheim en bij algemeen universeel stemrecht moeten plaatsvinden. Europarlementsleden moeten op basis van evenredige vertegenwoordiging in de lidstaten verkozen worden. De lidstaat bepaalt zelf of er een systeem van open of van gesloten lijsten wordt toegepast.

Bij open lijsten kan de kiezer voor één of meerdere kandidaten op de lijst een voorkeur aangeven. Bij gesloten lijsten leggen de politieke partijen de volgorde van de kandidaten op de lijst vast en kan de kiezer alleen een stem op de partij uitbrengen. Een minimumdrempel voor de zeteltoewijzing is toegestaan, maar die drempel mag niet hoger liggen dan 5 % van de op nationaal niveau uitgebrachte stemmen. De drempel kan per land variëren.

De verkiezingsperiode wordt op EU-niveau bepaald, maar de precieze datum waarop er gestemd wordt en de openingsuren van de kiesbureaus variëren afhankelijk van de nationale kieswetten. Er is stemplicht in België, Cyprus, Griekenland en Luxemburg.

EU-burgers die in een andere lidstaat wonen hebben het recht om daar te stemmen en verkozen te worden. De specifieke procedures daarvoor kunnen wel door nationale kieswetten zijn vastgelegd. EU-burgers die in het buitenland wonen en in hun land van oorsprong willen stemmen, moeten dat volgens de nationale kieswet doen. Sommige lidstaten - onder andere Nederland en Italië - bieden de mogelijkheid aan om per brief te stemmen. Kiesgerechtigden met een andere nationaliteit kunnen veelal in de ambassade of een consulaat terecht.

Zetelverdeling

Het Europees Parlement telt 751 zetels. De verdeling is degressief evenredig aan de bevolkingen van de lidstaten, zodat kleinere lidstaten meer zetels krijgen dan het geval zou zijn bij een strikt evenredige vertegenwoordiging. Alle 28 lidstaten hebben afhankelijk van het inwonersaantal een vast aantal zetels. Dit loopt uiteen van 6 zetels voor Malta tot 96 voor Duitsland. Bijgevolg hebben Malta en Luxemburg evenveel zetels als Estland, ondanks het feit dat Estland ongeveer drie keer zoveel inwoners heeft.

Na de verkiezingen worden in elk land deze zetels verdeeld. Elk land gebruikt hierbij zijn eigen regels voor de zetelverdeling. In België heeft de Vlaamse Gemeenschap 13 zetels, de Franse Gemeenschap 8 zetels en de Duitstalige Gemeenschap 1 zetel.

Een ongeldige stem wordt aan geen enkele politieke partij toebedeeld. Een blanco stem wordt wel meegerekend in het opkomstpercentage, maar heeft geen invloed op de uitslag van de verkiezingen. Een blanco stem wordt gezien als een ongeldige stem.

Fractie in het Europees Parlement

Hoewel de parlementariërs per land worden gekozen, kunnen zij een fractie in het Europees Parlement gaan vormen. Zo'n Europese fractie moet ten minste 25 afgevaardigden tellen uit minimaal een kwart van de lidstaten, anders geldt zij niet als een fractie, en heeft dan veel minder faciliteiten in het parlement.

Verkiezingen

Verleden

De volgende verkiezingen voor het Europees Parlement hebben plaatsgevonden:

Ontwikkeling zetelaantal per lidstaat

  Sep
1952
Mar
1957
Jan
1973
Jun
1979
Jan
1981
Jan
1986
Jun
1994
Jan
1995
Mei
2004
Jun
2004
Jan
2007
Jun
2009
Dec
2011[1]
Jul
2013
Jul
2014
Vlag van België België 10 14 14 24 24 24 25 25 25 24 24 22 22 22 21
Vlag van Duitsland Duitsland
rel=nofollow
18 36 36 81 81 81 99 99 99 99 99 99 99 99 96
Vlag van Frankrijk Frankrijk 18 36 36 81 81 81 87 87 87 78 78 72 74 74 74
Vlag van Italië Italië 18 36 36 81 81 81 87 87 87 78 78 72 73 73 73
Vlag van Luxemburg Luxemburg 4 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6
Vlag van Nederland Nederland 10 14 14 25 25 25 31 31 31 27 27 25 26 26 26
Vlag van Denemarken Denemarken     10 16 16 16 16 16 16 14 14 13 13 13 13
Vlag van Ierland Ierland
rel=nofollow
    10 15 15 15 15 15 15 13 13 12 12 12 11
Vlag van het Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk     36 81 81 81 87 87 87 78 78 72 73 73 73
Vlag van Griekenland Griekenland         24 24 25 25 25 24 24 22 22 22 21
Vlag van Portugal Portugal           24 25 25 25 24 24 22 22 22 21
Vlag van Spanje Spanje           60 64 64 64 54 54 50 54 54 54
Vlag van Zweden Zweden               22 22 19 19 18 20 20 20
Vlag van Finland Finland               16 16 14 14 13 13 13 13
Vlag van Oostenrijk Oostenrijk               21 21 18 18 17 19 19 18
Vlag van Cyprus Cyprus                 6 6 6 6 6 6 6
Vlag van Estland Estland                 6 6 6 6 6 6 6
Vlag van Hongarije Hongarije                 24 24 24 22 22 22 21
Vlag van Letland Letland                 9 9 9 8 9 9 8
Vlag van Litouwen Litouwen                 13 13 13 12 12 12 11
Vlag van Malta Malta                 5 5 5 5 6 6 6
Vlag van Polen Polen                 54 54 54 50 51 51 51
Vlag van Slovenië Slovenië                 7 7 7 7 8 8 8
Vlag van Slowakije Slowakije                 14 14 14 13 13 13 13
Vlag van Tsjechië Tsjechië                 24 24 24 22 22 22 21
Vlag van Bulgarije Bulgarije                     18 18 18 18 17
Vlag van Roemenië Roemenië                     35 33 33 33 32
Vlag van Kroatië Kroatië
rel=nofollow
                        12 11
totaal 78 142 198 410 434 518 567 626 788 732 785 736 754 766 751

Opkomst in Nederland

Tot 1999 vertoonde de opkomst voor de Europese verkiezingen in Nederland een dalend verloop. Sindsdien is de opkomst weer iets gestegen en stabiel tussen de 25 en 40 procent.[2]

Een overzicht van de opkomst in Nederland

Bronnen, noten en/of referenties

Noten

  1. º Na in werkingtreding van het Verdrag van Lissabon.
  2. º Opkomst Europese verkiezingen in Nederland Parlement & Politiek
rel=nofollow

Bronnen

rel=nofollow

Sjabloon:Navigatie verkiezingen Europees Parlement