Biologie (schoolvak)

Zie biologie voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Biologie wordt als schoolvak gegeven op de lagere en middelbare school en is een studierichting op de universiteit. Het schoolvak biologie betreft algemene kennis van de wetenschap. Op de lagere school worden vooral planten, het menselijk lichaam en dieren behandeld, terwijl op de middelbare school dieper wordt ingegaan op deze onderwerpen. Afhankelijk van het niveau waarop examen wordt gedaan en het vakkenpakket, is de hoeveelheid kennis die een leerling kan vergaren met deze lessen.

Middelbare school (Nederland)

Op de middelbare school wordt er in het eerste jaar twee à drie uur per week biologie gegeven. De meeste scholen kiezen er vervolgens voor om het tweede jaar geen biologie te geven. Wanneer een leerling Havo of vwo kiest, zal er in het derde jaar weer verplicht biologie moeten worden gevolgd. In de bovenbouw is sinds de invoering van de Tweede Fase het vak alleen verplicht als de leerling gekozen heeft voor het Profiel natuur en gezondheid. Biologie kan echter ook gekozen worden in de vrije ruimte. Wanneer een volger van het Profiel natuur en techniek ervoor kiest om biologie in de vrije ruimte te volgen, volgt hij/zij feitelijk twee profielen. Hij/zij volgt dan zowel N&G als N&T.

Op welke onderdelen de nadruk wordt gelegd, verschilt wel per leraar. De leraar is echter wel verplicht om een groot aantal facetten van de wetenschap biologie te behandelen. De leerling moet bij het eindexamen vwo kennis hebben van het menselijk lichaam, van determinatie, van leefmilieus en nog vele andere onderwerpen. Vooral DNA is een onderwerp dat in opkomst is. Er wordt steeds vaker iets over gevraagd op het Centraal Examen, en dus wordt het onderwerp ook meer behandeld in de klas. Ook ligt de nadruk net als bij andere exacte vakken steeds vaker op het milieu. Dit is waarschijnlijk in het kader van het milieubewust maken van jongeren. De link met de vakken scheikunde en natuurkunde wordt ook vaker gelegd, zowel in de les als op de examens en toetsen, zodat de vakken met elkaar worden geïntegreerd.

Bij het Profielwerkstuk is het vak biologie een populair vak. Met dit vak kunnen namelijk allerlei leuke proefjes worden geïntegreerd in het onderzoek. Er kan dan gedacht worden aan de "invloed van cafeïne op de concentratie" waarbij eerste-klassers uit de les kunnen worden geplukt, en ze een kopje koffie of energiedrank mogen drinken. Vervolgens mogen ze een test maken, zodat de invloed kan worden bekeken. Overigens wordt sterk aangeraden en bevorderd dat een profielwerkstuk uit meerdere vakken bestaat, dus gecombineerd dient te worden met bijvoorbeeld scheikunde of natuurkunde.

Secundair onderwijs (Vlaanderen)

Het vak biologie wordt vanaf het eerste leerjaar secundair onderwijs veralgemeend aangeboden. Dit blijft zo in de tweede graad, al verschilt het gewicht (aantal lesuren) van studierichting tot studierichting. In het BSO wordt het dikwijls opgenomen in het Project Algemene Vakken (PAV). In de derde graad komt biologie in het standaardpakket van het ASO voor. In het TSO wordt het voornamelijk gegeven in de studierichtingen waar dit een zinvol onderdeel van de vorming is, zoals in de sociale en technische wetenschappen, paramedische richtingen, land- en tuinbouwstudies, e.a.