Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Alinea
Een alinea is het tekstgedeelte tussen twee inspringingen of tussen twee regels wit, de kleinste eenheid van een tekst die nog uit meerdere zinnen bestaat. De alinea is volgens schrijfadviseur Jan Renkema de belangrijkste bouwsteen van een tekst.[1] Incidenteel kan een alinea ook uit een enkele zin of zelfs uit een woord bestaan, maar alleen ter afwisseling met langere alinea's, bijvoorbeeld om het aanzien van een tekst gevarieerder te maken.
Structuur
Een alinea bestaat uit enkele zinnen die inhoudelijk met elkaar samenhangen. Schrijfadviseur Jan Renkema onderscheidt piramide-alinea's en trechter-alinea's: in het eerste geval begint de alinea met een algemene mededeling die in de rest van de alinea wordt toegelicht, bijvoorbeeld een standpunt dat vervolgens van argumenten wordt voorzien, of de vermelding van informatie waarvan vervolgens de details worden gegeven: "Typerend voor de tijger is het kleurenpatroon op de vacht. Deze bestaat uit..." Bij de trechter-alinea is de volgorde andersom en lopen de argumenten uit op een conclusie. De belangrijkste informatie staat hier dus achteraan de alinea.[1]
Verband tussen alinea's
Hoewel een alinea een eenheid is, is er uiteraard verband met de omliggende alinea's. Dit verband zal doorgaans uit de volgorde blijken, maar kan ook tot uiting komen door verbindingswoorden te gebruiken die vooruit- of terugwijzen naar andere alinea's of de functie in het betoog aankondigen, zoals tot besluit, ter illustratie. Ook kan een verbindende zin worden ingevoegd om de lezer inzicht in de tekststructuur te geven, zoals: Niet iedereen is het daarmee eens., waarna duidelijk is dat hier de bezwaren tegen het voorstel of het standpunt aan bod zullen komen.
Een reeks alinea's vormt samen een hogere eenheid, zoals een (sub)paragraaf of een hoofdstuk.
Lengte
Een alinea heeft geen voorgeschreven lengte. Deze hangt doorgaans af van het aantal zinnen en de gemiddelde lengte van een zin. Een goede alinea, aldus de taalkundigen Liesbeth Koenen en Rik Smit, is dus gewoon zo lang als nodig is, maar ze raden schrijvers wel aan om hele reeksen hele korte of heel lange alinea's te vermijden.[2]
Alinea's kunnen ter variatie ook uit een zin of zelfs uit een woord bestaan. In het geval van erg lange zinnen kan een alinea uit één zin bestaan zonder dat variatie beoogd is.
Zichtbaarheid
Een alinea begint altijd op een nieuwe regel. Meestal herkent men het einde van een alinea (visueel) aan de kortere laatste regel ervan (de staartregel). Soms laat men de opening van een alinea inspringen of gebruikt witregels ter onderscheiding.
Het inspringen van de eerste regel komt vaak voor in boeken, brieven en kranten. Het laten voorafgaan door een lege regel komt meer voor op beeldschermen. Een combinatie van beide kan ook.
Het symbool voor een alinea is ¶ (alineateken).
In HTML wordt een alinea aangegeven met het P-element (voor het Engelse 'paragraph', wat alinea betekent; een 'paragraaf' wordt in het Engels vertaald als 'section').
Bij het voorlezen van teksten wordt tussen alinea's een iets grotere pauze aangehouden dan tussen zinnen.
Bronnen
|
| Lezen en schrijven |
|---|
|