Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

München: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Geen bewerkingssamenvatting
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=München&oldid=51785128)
 
Regel 1: Regel 1:
'''München''' is de grootste stad en de [[hoofdstad]] van de deelstaat [[Beieren]] in [[Duitsland]].
{{Zie artikel|Voor het gelijknamige Landkreis, zie [[Landkreis München]].}}
{{zaadje}}
{{Infobox Duitse plaats plus
[[Categorie:Stad in Duitsland]]
| Art              = Stad
| Wappen            = Muenchen Kleines Stadtwappen.svg
| lat_deg          = 48
| lat_min          = 08
| lat_sec          = 23
| lon_deg          = 11
| lon_min          = 34
| lon_sec          = 28
| Lageplan          = Bavaria M (town).svg
| Bundesland        = Beieren
| Regierungsbezirk  = Opper-Beieren
| Höhe              = 518
| Fläche            = 310.4295
| Einwohner        = 1305522
| Stand            = 2006-05-31
| PLZ              = 80331–81929
| Vorwahl          = 089
| Kfz              = M
| Gemeindeschlüssel = 09 1 62 000
| NUTS              = DE212
| LOCODE            = DE MUC
| Gliederung        = 25 districten
| Straße            = Marienplatz 8
| Website          = [http://www.muenchen.de/ www.muenchen.de]
| Bürgermeister    = Dieter Reiter
| Partei            = SPD
| Adresse = [[Marienplatz (München)|Marienplatz]] 8<br />80331 München
| Landkreis =
| Bürgermeistertitel = Oberbürgermeister
|image=Stadtbild München.jpg|caption=De [[Frauenkirche (München)|Frauenkirche]] en Het Nieuwe Stadhuis
|image1=Allianz Arena 2005-06-10.jpeg|caption1=[[Allianz Arena]], stadion van [[Bayern München]]
|image2=München, poort bij Karlsplatz positie2 2012-08-05 09.56.jpg|caption2=Poort bij het Karlsplatz
}}
'''München''' ({{IPA|ˈmʏnçən}}; [[Beiers]]: ''Minga'') is de hoofdstad van de [[Duitsland|Duitse]] deelstaat [[Beieren]] en met {{Statistiek gemeente Duitsland inwoners|09 1 62 000|Beieren}} inwoners<ref name="inw_statistiek" /> de [[Lijst van grote Duitse steden|derde stad van Duitsland]]. München is een [[kreisfreie Stadt]] en behoort tot de belangrijkste economische en culturele centra in de Bondsrepubliek.
 
== Geschiedenis ==
[[Bestand:München A Rathaus.jpg|thumb|links|Ansichtkaart van München aan het eind van de 19e eeuw]]
De stad werd in 1158 gesticht door hertog [[Hendrik de Leeuw]], als handelspost nabij een klooster (Münichen). In 1253 resideerden de Beierse hertogen hier.
 
In de periode na de [[Eerste Wereldoorlog]] werd de stad het toneel van politieke onrust. In de strijd tussen links en rechts was even sprake van een socialistische, zogenoemde radenrepubliek, maar uiteindelijk werd München de plaats waar de [[Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij|NSDAP]] van Adolf Hitler geboren en groot werd. [[Adolf Hitler]] hield regelmatig toespraken in de bierkelders van de stad. In 1923 vond onder zijn leiding een '[[Staatsgreep|putsch]]' plaats. Deze poging tot machtsovername strandde nabij de Odeonsplatz. De plek wordt tegenwoordig gemarkeerd door een bronzen gedenkteken, waarop de namen van vier gesneuvelde Beierse politiemensen staan gegraveerd. In de naziperiode werden op dezelfde plek juist de zestien gesneuvelde putschisten geëerd met een gedenkteken. Voor en tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] vestigde de NSDAP hier zijn hoofdkwartier. In München bevinden zich nog verschillende bekende 'nazigebouwen', zoals de zogenaamde ''[[Hogeschool voor Muziek en Theater München|Führerbau]]'' op de Königsplatz en het voormalige ''[[Haus der Kunst|Haus der Deutschen Kunst]]'' aan de Prinzregentenstrasse.
 
In 1938 vond in München de beruchte [[Conferentie van München]] plaats, waarbij door [[nazi-Duitsland]], [[Italië]], het [[Verenigd Koninkrijk]] en [[Frankrijk]] buiten aanwezigheid van [[Tsjecho-Slowakije]] werd bepaald dat het Tsjechische [[Sudetenland]] aan Duitsland werd toegewezen.
 
Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog was de stad voor een groot deel platgebombardeerd. Bij de wederopbouw na de oorlog werd besloten het historische centrum in oude luister te herstellen.
 
In 1972 vonden in München de [[Olympische Zomerspelen 1972|zeventiende Olympische Spelen]] plaats, die werden overschaduwd door een [[bloedbad van München|Palestijnse terreuraanslag]] op de Israëlische sportploeg.
 
== Bekende bezienswaardigheden ==
* Kerken
** De [[Frauenkirche (München)|Frauenkirche]] (Vrouwenkerk), de hoofdkerk van München, gebouwd tussen 1468-1488 door architect [[Jörg von Halsbach]], ook Ganghofer genoemd, met fraaie westtorens. Ook het interieur is bezienswaardig. De kerk is hoofdmonument van de Beierse bouwkunst.
** De [[Asamkerk]], gebouwd in 1733 door de gebroeders Asam.
** De [[Theatinerkirche]], is gebouwd tussen 1663-1688 met 18e-eeuwse gevel.
** De [[Sint-Michaëlkerk (München)|Sint Michaelskerk]] uit de 16e eeuw met verschillende praalgraven. Koning [[Lodewijk II van Beieren|Lodewijk II]] is hier bijgezet in de crypte.
 
* Overige monumenten
** De zogenaamde Residenz of [[Residentie van München]], stadsresidentie van het Beierse Hof uit de 17e eeuw in [[classicisme|classicistische]] stijl.
** Het nieuwe [[stadhuis van München]] (1867-1908), met zijn opmerkelijke klokkenspel.
** De zomerkastelen van de Beierse vorsten: [[Slot Nymphenburg]] en [[Slot Schleissheim]].
** [[Bayerische Staatskanzlei]]
 
== Cultuur ==
{{wrapper}}
| [[Bestand:Alte Pinakothek.JPG|thumb|De Alte Pinakothek]]
|-
| [[Bestand:Deutschesmuseum2.jpg|thumb|Het Deutsches Museum]]
|-
| [[Bestand:Allianz Arena Pahu.jpg|thumb|De Allianz Arena, de thuishaven van FC Bayern München]]
|}
 
=== Musea ===
* [[Kunstareal München]] waar de belangrijkste musea van München zijn gelegen:
** [[Alte Pinakothek]]
** [[Neue Pinakothek]]
** [[Pinakothek der Moderne]]
** [[Beeldenpark van de Pinakotheken München]]
** [[Staatliche Graphische Sammlung]]
** [[Städtische Galerie im Lenbachhaus]]
** [[Glyptothek München]]
 
Overige musea:
* [[Beiers Nationaal Museum]]
* [[BMW Museum]]
* [[Botanischer Garten München-Nymphenburg]]
* [[Museum Brandhorst]]
* [[Deutsches Museum]]
* [[Haus der Kunst]]
* [[Jüdisches Museum]]
* [[Kunsthalle der Hypo-Kulturstiftung]]
* [[Münchner Stadtmuseum]]
* [[Rockmuseum Munich]]
* [[Staatliches Museum Ägyptischer Kunst]]
* [[Staatliches Museum für Völkerkunde]]
 
=== Sport ===
In 1972 organiseerde München de [[Olympische Zomerspelen 1972|Olympische Zomerspelen]], die overschaduwd werden door een [[bloedbad van München|gijzelingsdrama]] dat er plaatsvond. Negen Israëlische atleten werden gegijzeld door een groep Palestijnse terroristen. Tijdens de overval op de atleten werden twee sporters gedood. Bij een mislukte bevrijdingsactie kwamen ook alle gegijzelde atleten om het leven.
 
[[FC Bayern München]] is een van de succesvollste voetbalclubs ter wereld. De Duitse recordkampioen speelt in de [[Bundesliga (mannenvoetbal Duitsland)|Bundesliga]] met als thuisbasis de [[Allianz Arena]] (69.901 plaatsen,<ref>{{de}} [http://www.muenchen-radar.de/tourismus/sehenswuerdigkeiten/ München Radar – Alle Informationen über München]</ref> 66.000 zonder staanplaatsen). Dit stadion wordt ook gebruikt door [[TSV 1860 München]], dat echter nadat het in 2017 degradeerde naar de [[3. Liga]] de proflicentie niet meer kon betalen en zo gedwongen werd om bij de amateurs te gaan spelen.
 
München was speelstad bij het WK voetbal van 1974 en 2006 en het EK voetbal van 1988. Ook tijdens het EK voetbal van 2020 zullen er in München wedstrijden worden gespeeld. In het [[Olympisch Stadion (München)|Olympisch Stadion]] vonden voor Nederland zeer memorabele voetbalwedstrijden plaats. Het Nederlands elftal verloor er in 1974 de [[Finale wereldkampioenschap voetbal 1974|WK-finale]] met {{nowrap|1-2}} van West-Duitsland. In 1988 revancheerde Nederland zich er door in de [[Finale Europees kampioenschap voetbal 1988|EK-finale]] de Sovjet-Unie met {{nowrap|2-0}} te verslaan.
 
In 2002 vonden de [[Europese kampioenschappen atletiek]] plaats in het Olympisch Stadion van München.
 
München was in 1975, 1983 en 1993 gastheer van het [[Wereldkampioenschap ijshockey|WK ijshockey]].
 
=== Evenementen ===
München is bekend vanwege een aantal jaarlijks terugkerende evenementen.
 
* Eind juni wordt het [[filmfestival van München]] gehouden. Na de [[Internationaal filmfestival van Berlijn|Berlinale]] is dit het belangrijkste [[filmfestival]] van Duitsland.
* Van half september tot begin oktober vindt op de [[Theresienwiese]] het bekende [[Oktoberfest]] plaats. Touristen uit de hele wereld komen op dit grootste bierevenement ter wereld af.
* Gedurende de [[advent (periode)|adventstijd]] vindt een grote [[kerstmarkt]] plaats, met op de Stephansplatz een speciale variant voor homoseksuelen onder de naam [[Pink Christmas]].<ref>{{de}} [http://www.sueddeutsche.de/muenchen/pink-christmas-am-stephansplatz-schrille-nacht-1.1237270 Sueddeutsche.de – Schrille Nacht - Pink Christmas am Stephansplatz]</ref>
 
=== Gastronomie ===
Een bekende worstspecialiteit, die ook in andere delen van Beieren verkrijgbaar is, is de [[Weißwurst]].
 
== Stadsdelen ==
München bestaat sinds 1992 uit 25 [[Ortsteil|stadsdelen]] (''Stadtbezirke''):
 
{| class="toccolours" style="margin:0 auto; backgrond:none;"
| style="padding-right:1em;" | <ol>
<li>[[Altstadt-Lehel]]</li>
<li>[[Ludwigsvorstadt-Isarvorstadt]]</li>
<li>[[Maxvorstadt]]</li>
<li>[[Schwabing|Schwabing-West]]</li>
<li>[[Au-Haidhausen]]</li>
<li>[[Sendling]]</li>
<li>[[Sendling-Westpark]]</li>
<li>[[Schwanthalerhöhe]]</li>
<li>[[Neuhausen-Nymphenburg]]</li>
<li>[[Moosach (München)|Moosach]]</li>
<li>[[Milbertshofen-Am Hart]]</li>
<li>[[Schwabing-Freimann]]</li>
<li>[[Bogenhausen]]</li>
</ol>
| [[Bestand:Karte der Stadtbezirke in München.png|360px|De [[Ortsteil|stadsdelen]] van München]]
| <ol start="14">
<li>[[Berg am Laim]]</li>
<li>[[Trudering-Riem]]</li>
<li>[[Ramersdorf-Perlach]]</li>
<li>[[Obergiesing]]</li>
<li>[[Untergiesing-Harlaching]]</li>
<li>[[Thalkirchen-Obersendling-Forstenried-Fürstenried-Solln|Thalkirchen-Obersendling-<br />Forstenried-Fürstenried-Solln]]</li>
<li>[[Hadern]]</li>
<li>[[Pasing]]-[[Obermenzing]]</li>
<li>[[Aubing-Lochhausen-Langwied]]</li>
<li>[[Allach-Untermenzing]]</li>
<li>[[Feldmoching-Hasenbergl]]</li>
<li>[[Laim]]</li>
</ol>
|}
 
== Geboren in München ==
{{Zie hoofdartikel|Lijst van personen uit München}}
 
== Stedenbanden ==
* {{FR-VLAG}} [[Bordeaux (stad)|Bordeaux]] (Frankrijk)
* {{IT-VLAG}} [[Verona (stad)|Verona]] (Italië)
* {{GB-VLAG}} [[Edinburgh]] (Verenigd Koninkrijk)
* {{JP-VLAG}} [[Sapporo]] (Japan)
* {{US-VLAG}} [[Cincinnati]] (Verenigde Staten)
* {{UA-VLAG}} [[Kiev]] (Oekraïne)
* {{ZW-VLAG}} [[Harare]] (Zimbabwe) (bevroren relatie)
 
== Fotogalerij ==
<gallery widths="150" heights="150">
Bestand:München Hofgartentempel.jpg|Hofgarten
Bestand:Muenchen olympia axb01.jpg|Olympisch park
Bestand:Theatiner Kirche Muenchen.jpg|De Theatinerkerk
Bestand:Munich Bavaria.jpg|Bavaria-monument
Bestand:Hypo-Haus 03-10-28-012.jpg|Hypo Haus
Bestand:Englische Garten.jpg|Chinese toren in de Engelse tuin
Bestand:München - BMW-Welt.jpg|[[BMW Welt]]
Bestand:Maria vor ihrer Kirche.jpg|Mariensäule
Bestand:München, das Alte Rathaus D-1-62-000-4289 2012-08-05 10.23.jpg|Altes Rathaus
</gallery>
 
== Externe links ==
* [http://www.muenchen.de/ Officiële website van München]
 
{{Commons|München}}
{{Wikivoyage}}
{{Appendix}}
{{Navigatie districten Beieren}}
{{Coor title dms|48|08|0|N|11|34|0|E|type:adm2nd_scale:50000_region:DE}}
 
[[Categorie:Hoofdstad van een Duitse deelstaat|Munchen]]
[[Categorie:München| ]]

Huidige versie van 13 jun 2018 om 13:37

Voor het gelijknamige Landkreis, zie Landkreis München.
München
Stad in Duitsland Vlag van Duitsland
Wapen van München
München
München
Situering
Deelstaat Beieren
Regierungsbezirk Opper-Beieren
Coördinaten 48°008′N 11°034′E
Algemeen
Oppervlakte 310,4295 km²
Inwoners (31 mei 2006[1]) 1.305.522 (4206 inw/km²)
Hoogte 518 m
Burgemeester Dieter Reiter (SPD)
Overig
Postcodes 80331–81929
Netnummer 089
Kenteken M
Stad 25 districten
Gemeentenummer replace| source=09 1 62 000 | pattern=^(%d%d)%s?(%d)%s?(%d%d)%s?(%d*)$| replace=%1 %2 %3 %4 plain=false }}
Website www.muenchen.de
Locatie van München
Bestand:Bavaria M (town).svg
Portaal  Portaalicoon   Duitsland
rel=nofollow
rel=nofollow

München ([ˈmʏnçən]?; Beiers: Minga) is de hoofdstad van de Duitse deelstaat Beieren en met inwoners[2] de derde stad van Duitsland. München is een kreisfreie Stadt en behoort tot de belangrijkste economische en culturele centra in de Bondsrepubliek.

Geschiedenis

Bestand:München A Rathaus.jpg
Ansichtkaart van München aan het eind van de 19e eeuw

De stad werd in 1158 gesticht door hertog Hendrik de Leeuw, als handelspost nabij een klooster (Münichen). In 1253 resideerden de Beierse hertogen hier.

In de periode na de Eerste Wereldoorlog werd de stad het toneel van politieke onrust. In de strijd tussen links en rechts was even sprake van een socialistische, zogenoemde radenrepubliek, maar uiteindelijk werd München de plaats waar de NSDAP van Adolf Hitler geboren en groot werd. Adolf Hitler hield regelmatig toespraken in de bierkelders van de stad. In 1923 vond onder zijn leiding een 'putsch' plaats. Deze poging tot machtsovername strandde nabij de Odeonsplatz. De plek wordt tegenwoordig gemarkeerd door een bronzen gedenkteken, waarop de namen van vier gesneuvelde Beierse politiemensen staan gegraveerd. In de naziperiode werden op dezelfde plek juist de zestien gesneuvelde putschisten geëerd met een gedenkteken. Voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog vestigde de NSDAP hier zijn hoofdkwartier. In München bevinden zich nog verschillende bekende 'nazigebouwen', zoals de zogenaamde Führerbau op de Königsplatz en het voormalige Haus der Deutschen Kunst aan de Prinzregentenstrasse.

In 1938 vond in München de beruchte Conferentie van München plaats, waarbij door nazi-Duitsland, Italië, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk buiten aanwezigheid van Tsjecho-Slowakije werd bepaald dat het Tsjechische Sudetenland aan Duitsland werd toegewezen.

Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog was de stad voor een groot deel platgebombardeerd. Bij de wederopbouw na de oorlog werd besloten het historische centrum in oude luister te herstellen.

In 1972 vonden in München de zeventiende Olympische Spelen plaats, die werden overschaduwd door een Palestijnse terreuraanslag op de Israëlische sportploeg.

Bekende bezienswaardigheden

  • Kerken
    • De Frauenkirche (Vrouwenkerk), de hoofdkerk van München, gebouwd tussen 1468-1488 door architect Jörg von Halsbach, ook Ganghofer genoemd, met fraaie westtorens. Ook het interieur is bezienswaardig. De kerk is hoofdmonument van de Beierse bouwkunst.
    • De Asamkerk, gebouwd in 1733 door de gebroeders Asam.
    • De Theatinerkirche, is gebouwd tussen 1663-1688 met 18e-eeuwse gevel.
    • De Sint Michaelskerk uit de 16e eeuw met verschillende praalgraven. Koning Lodewijk II is hier bijgezet in de crypte.

Cultuur

Bestand:Alte Pinakothek.JPG
De Alte Pinakothek
Bestand:Deutschesmuseum2.jpg
Het Deutsches Museum
Bestand:Allianz Arena Pahu.jpg
De Allianz Arena, de thuishaven van FC Bayern München

Musea

Overige musea:

Sport

In 1972 organiseerde München de Olympische Zomerspelen, die overschaduwd werden door een gijzelingsdrama dat er plaatsvond. Negen Israëlische atleten werden gegijzeld door een groep Palestijnse terroristen. Tijdens de overval op de atleten werden twee sporters gedood. Bij een mislukte bevrijdingsactie kwamen ook alle gegijzelde atleten om het leven.

FC Bayern München is een van de succesvollste voetbalclubs ter wereld. De Duitse recordkampioen speelt in de Bundesliga met als thuisbasis de Allianz Arena (69.901 plaatsen,[3] 66.000 zonder staanplaatsen). Dit stadion wordt ook gebruikt door TSV 1860 München, dat echter nadat het in 2017 degradeerde naar de 3. Liga de proflicentie niet meer kon betalen en zo gedwongen werd om bij de amateurs te gaan spelen.

München was speelstad bij het WK voetbal van 1974 en 2006 en het EK voetbal van 1988. Ook tijdens het EK voetbal van 2020 zullen er in München wedstrijden worden gespeeld. In het Olympisch Stadion vonden voor Nederland zeer memorabele voetbalwedstrijden plaats. Het Nederlands elftal verloor er in 1974 de WK-finale met 1-2 van West-Duitsland. In 1988 revancheerde Nederland zich er door in de EK-finale de Sovjet-Unie met 2-0 te verslaan.

In 2002 vonden de Europese kampioenschappen atletiek plaats in het Olympisch Stadion van München.

München was in 1975, 1983 en 1993 gastheer van het WK ijshockey.

Evenementen

München is bekend vanwege een aantal jaarlijks terugkerende evenementen.

Gastronomie

Een bekende worstspecialiteit, die ook in andere delen van Beieren verkrijgbaar is, is de Weißwurst.

Stadsdelen

München bestaat sinds 1992 uit 25 stadsdelen (Stadtbezirke):

  1. Altstadt-Lehel
  2. Ludwigsvorstadt-Isarvorstadt
  3. Maxvorstadt
  4. Schwabing-West
  5. Au-Haidhausen
  6. Sendling
  7. Sendling-Westpark
  8. Schwanthalerhöhe
  9. Neuhausen-Nymphenburg
  10. Moosach
  11. Milbertshofen-Am Hart
  12. Schwabing-Freimann
  13. Bogenhausen
 De stadsdelen van München
  1. Berg am Laim
  2. Trudering-Riem
  3. Ramersdorf-Perlach
  4. Obergiesing
  5. Untergiesing-Harlaching
  6. Thalkirchen-Obersendling-
    Forstenried-Fürstenried-Solln
  7. Hadern
  8. Pasing-Obermenzing
  9. Aubing-Lochhausen-Langwied
  10. Allach-Untermenzing
  11. Feldmoching-Hasenbergl
  12. Laim

Geboren in München

Zie Lijst van personen uit München voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Stedenbanden

Fotogalerij

Externe links

Wikimedia Commons  Vrije mediabestanden over München op Wikimedia Commons

München op Wikivoyage

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
rel=nofollow
rel=nofollow
Vlag van DuitslandLandkreise en Kreisfreie Städte in BeierenVlag van Beieren

Aichach-Friedberg · Altötting · Amberg · Amberg-Sulzbach · Ansbach (stad) · Landkreis Ansbach · Aschaffenburg (stad) · Landkreis Aschaffenburg · Augsburg (stad) · Landkreis Augsburg · Bad Kissingen · Bad Tölz-Wolfratshausen · Bamberg (stad) · Landkreis Bamberg · Bayreuth (stad) · Landkreis Bayreuth · Berchtesgadener Land · Cham · Coburg (stad) · Landkreis Coburg · Dachau · Deggendorf · Dillingen an der Donau · Dingolfing Landau · Donau-Ries · Ebersberg · Eichstätt · Erding · Erlangen · Erlangen-Höchstadt · Forchheim · Freising · Feyung-Grafenau · Fürstenfeldbruck · Fürth (stad) · Landkreis Fürth · Garmisch-Partenkirchen · Günzburg · Haßberge · Hof (stad) · Landkreis Hof · Ingolstadt · Kaufbeuren · Kelheim · Kempten im Allgäu · Kitzingen · Kronach · Kulmbach · Landsberg am Lech · Landshut (stad) · Landkreis Landshut · Lichtenfels · Lindau · Main-Spessart · Memmingen · Miesbach · Miltenberg · Mühldorf am Inn · München · Landkreis München · Neuburg-Schrobenhausen · Neumarkt in der Oberpfalz · Neurenberg · Neustadt an der Aisch-Bad Windsheim · Neustadt an der Waldnaab · Neu-Ulm · Nürnberger Land · Oberallgäu · Ostallgäu · Passau (stad) · Landkreis Passau · Pfaffenhofen an der Ilm · Regen · Regensburg (stad) · Landkreis Regensburg · Rhön-Grabfeld · Rosenheim (stad) · Landkreis Rosenheim · Roth · Rottal-Inn · Schwabach · Schwandorf · Schweinfurt (stad) · Landkreis Schweinfurt · Starnberg · Straubing · Straubing-Bogen · Tirschenreuth · Traunstein · Unterallgäu · Weiden in der Oberpfalz · Weilheim-Schongau · Weißenburg-Gunzenhausen · Wunsiedel im Fichtelgebirge · Würzburg (stad) · Landkreis Würzburg

rel=nofollow
48°08′0″N, 11°34′0″E
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=München&oldid=244288"