Johan Piccardt: verschil tussen versies

Huidige versie van 8 sep 2018 om 02:21

Johan Picardt (ook wel Piccardt) (Bad Bentheim, 5 februari 1600 – Coevorden, 21 mei 1670) was een Duits-Nederlands luthers-gereformeerd predikant, arts en ontginner van de veengebieden. Hij is vooral bekend gebleven als historicus.

Biografie

Johan Picardt werd geboren in Bentheim (Duitsland), net over de grens bij Enschede, als eerste zoon van de gereformeerde predikant Johan Pickhart (Neuenhaus, 1 mei 1560 – 7 december 1629) en Elske Kemener.

Hij volgde de schola classica in Steinfurt tussen 1610 en 1620, en studeerde af cum laude. Daarna studeerde hij theologie te Franeker. Na twee jaar zette hij zijn studie voort in Leiden, waar hij in 1623 gradueerde. Dat jaar begon hij zijn loopbaan als predikant te Egmond aan Zee. Daar trouwde hij in 1625 met Roeka Brederode.

Intussen studeerde hij nog geneeskunde in Leiden, en behaalde daar zijn doctoraat in 1628.

Toen hij naast predikant in Egmond aan Zee ook als arts begon te werken, zorgde dit voor ophef, aangezien de provinciale synode voorschreef dat een dominee geen tweede beroep mocht uitoefenen.^[1]

In Drenthe was het wel mogelijk om tegelijk als dominee en arts te werken, dus besloot Picardt in 1642 met zijn gezin naar Drenthe te verhuizen, naar het pas drooggelegde Beemster. Hij werd eerst predikant in Rhee.^[2] Vanaf 1644 was hij predikant in Rolde. De landbouwersbevolking vond hem te geleerd. Hij kwam in conflict met de kerkgangers omdat hij de gewoonte had slechts over ongebruikelijke Bijbelteksten te prediken.

Om de landbouw te verbeteren, plant hij reeds in 1645 de aanleg van een kanaal kn het graafschap Bentheim. Het kanaal komt er pas in de 20e eeuw en heet het Coevorden-Piccardie-Kanaal.

In 1647 was hij ingeschreven aan de universiteit van Groningen, waar hij waarschijnlijk de landbouwmoeilijkheden bestudeerde. Dat jaar werd hij door Ernst Wilhelm, de graaf van Bentheim, aangesteld als directeur van het hogeveengebied.

Vanaf 1648 bekleedde hij het predikantschap te Coevorden.

Eerste Drentse geschiedschrijver

Hij begon steeds meer de geschiedenis en prehistorie van de streek te onderzoeken, en tekende hiertoe de verhalen op die hij van de bewoners hoorde. In 1660 gaf hij hierover een boek uit: de Antiquiteten (zijn spelling) of de Annales Drenthiae.

Daar Picardt het laatste grote deel van zijn leven in Drenthe heeft gewoond en de eerste was die een boek over de prehistorie van deze regio schreef, wordt hij wel de vader van de Drentse geschiedschrijving genoemd.

In zijn ’Antiquiteten’ nam hij volksverhalen op over spoken, heksen en duivelbezweringen. Megalithische steenhopen beschreef hij als bouwwerken van huynen oftewel reuzen. Hiervan is de huidige benaming hunebed afgeleid. Hij tekende ook op dat deze door witte wieven werden bewoond.

Passage

Een passage uit de Annales Drenthiae uit 1660:

Voorts zijn in deze landen geëerd Lahra, Welda (…) Freja, Wodan: een schoon gezelschap. Hoe moet de Satan in zijn vuist gelachen hebben, als hij dit vuile, snode gespuis hier en in de omliggende landen heeft ingedrongen om als hemelse goden en godinnen met aanbiddinge, offeranden en eerbiedigheid geëerd te worden. Velda is geweest die vermaarde kol, die zich met wichelarij, waarzeggen en duivelsbezweren en andere zwarte kunsten een grote naam gemaakt heeft.^[3]

Bourtanger Moor

Johan Picardt meende dat het grootste aaneengesloten moeras van Europa, het Bourtanger Moor met zijn verraderlijk hoogveen, was ontstaan door een catastrofe. Dit zou een straf van God zijn geweest voor de bewoners die er gewoond hebben. Hij vergeleek het gebeuren met de ’Sontvloet uit Noachs dagen’. Later bleek dat het grote Bourtangermoeras was ontstaan door veenvorming als gevolg van stijgend oppervlaktewater, een proces van eeuwen.^[4]

In zijn boek behandelde hij de prehistorie, de Romeinse tijd en de middeleeuwen, tot op het ’heden’. Onder de recentere onderwerpen nam hij de Vrede van Münster op in het boek. Deze werd slechts twaalf jaar voorheen gesloten.

Werkwijzen

Picardt maakte gebruik van oudere schriftelijke bronnen, zoals de Bijbel en geschiedschrijvers uit de oudheid. Daarnaast verrichtte hij onderzoek door oudere mensen te vragen naar overgeleverde verhalen, en door dingen zoals grafheuvels ter plaatse te gaan bekijken.

Zienswijzen

Picardt was sterk geïnteresseerd in de apocriefe Bijbelboeken. Hij stond positief tegenover de slavernij van ’negers’ omdat hij de opvatting was toegedaan dat zij bijbels gezien van Cham zouden afstammen en Chams nakomelingen vervloekt zouden zijn.

Publicatie

Korte Beschryvinge van eenige Vergetene en Verborgene Antiquiteiten Der Provintien en Landen gelegen tusschen de Noord-Zee, de Yssel, Emse en Lippe. Met twaalf etsen van Gerrit van Goedesbergh. Amsterdam 1660,^[5] heruitgaven in 1731 (zonder de etsen) en in 1971 (als relatiegeschenk). In 2008 verscheen het boek opnieuw, ditmaal met een inleiding over het boek en de auteur.

Google ebook

Johan Piccardt: Korte beschryvinge van eenige vergetene en verborgene antiquiteten der provintien en landen gelegen tusschen de Noord-zee, de Yssel, Emse en Lippe. Waer by gevoeght zijn Annales Drenthiae, … Mitsgaders een korte beschrijvinge der stadt, des casteels, en der heerlickheyt Covorden. gedruckt by Tymon Houthaak, voor Gerrit Van Goedesbergh, 1660 eboek 1 eboek 2

Verhalenbank

58 verhalen van Johan Picardt

Over Johan Piccardt

M. A. W. Gerding 1997 Johan Picardt (1600-1670): Drenthe’s Eerste Geschiedschrijver Van Gorcum, 1997 ISBN 9023233190, 9789023233190. 103 pagina’s

Links

Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Johan Picardt op Wikimedia Commons.

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

º Bouwman, W., Dominee klust bij als dokter, Nederlands Dagblad, 27 juli 2009, p. 3.
º Picardt-hoeve te Rhee
º in gemoderniseerde spelling. p. 66
º Koeman-Poel, Geeske S. Bourtange: schans in het moeras en Chronique de Bourtange (1983) Uitg. Stubeg, Hoogezand, ISBN 90-6523-011-4
º In een oplage van 125 stuks.

[1] º Bouwman, W., Dominee klust bij als dokter, Nederlands Dagblad, 27 juli 2009, p. 3.

[2] º Picardt-hoeve te Rhee

[3] º in gemoderniseerde spelling. p. 66

[4] º Koeman-Poel, Geeske S. Bourtange: schans in het moeras en Chronique de Bourtange (1983) Uitg. Stubeg, Hoogezand, ISBN 90-6523-011-4

[5] º In een oplage van 125 stuks.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
-'''Johan Piccardt''' (ook wel '''Picardt''') (*{{GP|Bad Bentheim}}, {{GD|5 februari|1600}} - † {{SP|Coevorden}}, {{SD|21 mei|1670}}) was een [[Duitsland|Duits]]-[[Nederland]]s [[historicus]]. Daarnaast was hij [[medicus]] en ontginner alsmede [[predikant]]. Hij behoorde tot de [[luthers]]-[[gereformeerd]]e stroming.
+'''Johan Picardt''' (ook wel '''Piccardt''') ({{GebP|Bad Bentheim}}, {{GebD|5 februari|1600}} – {{OverlP|Coevorden}}, {{OverlD|21 mei|1670}}) was een [[Duitsland|Duits]]-[[Nederland]]s [[luthers]]-[[gereformeerd]] [[predikant]], arts en ontginner van de veengebieden. Hij is vooral bekend gebleven als [[historicus]].
 ==Biografie==
-Picardt begon na zijn studie voor predikant in 1623 als predikant te [[Egmond aan Zee]]. Hier was hij tevens als medicus werkzaam, hij was ook in de medicijnen gepromoveerd. Dit zorgde echter voor ophef, want van de provinciale synode mocht een dominee niet tegelijk dokter zijn.<ref>Bouwman, W., ''Dominee klust bij als dokter'', 27-07-2009 in Nederlands Dagblad, p. 3.</ref> In 1644 werd hij predikant in [[Rolde]]. Daar kwam hij in conflict met zijn kerkgangers omdat hij de gewoonte had slechts over ongebruikelijke [[Bijbel (christendom)|Bijbelteksten]] te prediken. Vanaf 1648 bekleedde hij het predikantschap te Coevorden.
+Johan Picardt werd geboren in Bentheim (Duitsland), net over de grens bij [[Enschede]], als eerste zoon van de gereformeerde predikant Johan Pickhart (Neuenhaus, 1 mei 1560 – 7 december 1629) en Elske Kemener.
-Picardt stond positief tegenover de slavernij van [[neger]]s omdat hij de opvatting was toegedaan dat zij bijbels gezien van [[Cham (persoon)|Cham]] zouden afstammen en Chams nakomelingen vervloekt zouden zijn.<br>
+Hij volgde de ''schola classica'' in Steinfurt tussen 1610 en 1620, en studeerde af ''cum laude''. Daarna studeerde hij theologie te Franeker. Na twee jaar zette hij zijn studie voort in Leiden, waar hij in 1623 gradueerde. Dat jaar begon hij zijn loopbaan als predikant te [[Egmond aan Zee]]. Daar trouwde hij in 1625 met Roeka Brederode.
-Picardt heeft onder andere in [[Coevorden]] gepreekt. Hij woonde ook in [[Rhee]]<ref>Picardt-hoeve te Rhee </ref>. Picardt was ook sterk in de [[apocrief]]e Bijbelboeken geïnteresseerd.
+Intussen studeerde hij nog geneeskunde in [[Universiteit Leiden|Leiden]], en behaalde daar zijn doctoraat in 1628.
+Toen hij naast predikant in Egmond aan Zee ook als arts begon te werken, zorgde dit voor ophef, aangezien de provinciale synode voorschreef dat een dominee geen tweede beroep mocht uitoefenen.<ref>Bouwman, W., ''Dominee klust bij als dokter'', Nederlands Dagblad, 27 juli 2009, p. 3.</ref>
+In Drenthe was het wel mogelijk om tegelijk als dominee en arts te werken, dus besloot Picardt in 1642 met zijn gezin naar Drenthe te verhuizen, naar het pas drooggelegde [[Beemster]]. Hij werd eerst predikant in [[Rhee]].<ref>Picardt-hoeve te Rhee </ref> Vanaf 1644 was hij predikant in [[Rolde]]. De landbouwersbevolking vond hem te geleerd. Hij kwam in conflict met de kerkgangers omdat hij de gewoonte had slechts over ongebruikelijke [[Bijbel|Bijbelteksten]] te prediken.
+Om de landbouw te verbeteren, plant hij reeds in 1645 de aanleg van een kanaal kn het graafschap Bentheim. Het kanaal komt er pas in de 20e eeuw en heet het [[Coevorden-Piccardie-Kanaal]].
+In 1647 was hij ingeschreven aan de universiteit van Groningen, waar hij waarschijnlijk de landbouwmoeilijkheden bestudeerde. Dat jaar werd hij door Ernst Wilhelm, de graaf van Bentheim, aangesteld als directeur van het hogeveengebied.
+Vanaf 1648 bekleedde hij het predikantschap te Coevorden.
 ==Eerste Drentse geschiedschrijver==
-Daar Picardt het laatste grote deel van zijn leven in [[Drenthe]] heeft gewoond en ook de eerste was die een geschiedenisboek over deze [[regio]] heeft geschreven (de ''Antiquiteiten'' of de ''Annales Drenthiae'') wordt hij wel beschouwd als ''de vader van de Drentse geschiedschrijving''. Veel van de inhoud ervan is later onjuist gebleken.
+Hij begon steeds meer de geschiedenis en prehistorie van de streek te onderzoeken, en tekende hiertoe de verhalen op die hij van de bewoners hoorde. In 1660 gaf hij hierover een boek uit: de ''Antiquiteten'' (zijn spelling) of de ''Annales Drenthiae''.
+Daar Picardt het laatste grote deel van zijn leven in [[Drenthe]] heeft gewoond en de eerste was die een boek over de prehistorie van deze [[regio]] schreef, wordt hij wel ''de vader van de Drentse geschiedschrijving'' genoemd.
+In zijn ’Antiquiteten’ nam hij volksverhalen op over [[spook|spoken]], [[heks (persoon)|heksen]] en [[duivel]]bezweringen. Megalithische steenhopen beschreef hij als bouwwerken van ''huynen'' oftewel ''[[reus (figuur)|reuzen]]''. Hiervan is de huidige benaming [[hunebed]] afgeleid. Hij tekende ook op dat deze door [[witte wieven]] werden bewoond.
-Hij verdedigt het bestaan van [[spook|spoken]], [[heks (persoon)|heksen]] en de [[duivel]]. Megalithische steenhopen brengt hij in verband met ''huynen'' oftewel ''[[reus (figuur)|reuzen]]''. Hiervan is de huidige benaming [[hunebed]] afgeleid. [[Witte wieven]] wordt ook wel vertaald als ''wijze vrouwen'', ze worden ook in verband gebracht met de [[volva (mythologie)|Völva]]<ref>[http://www.verhalenbank.nl/extra.php?info=tekst&idnummer=PICARDT007&volksverhaal_type=SINSAG%200310&atu_type= Witte wijven; ''Korte Beschryvinge van eenige vergetene en verborgene Antiquiteten der provincien en landen gelegen tusschen de Noord-Zee, de Yssel, Emse en Lippe. Waer by gevoeght zijn Annales Drenthiae'', [Johan Picardt (1660)]</ref>.
 ;Passage
 Een passage uit de ''Annales Drenthiae'' uit 1660:<br>
-''Voorst zijn in deze landen geëerd Lahra, Welda (. . .) [[Freya|Freja]], [[Wodan]]: eenschoon gezelschap. Hoe moet [[satan]] in zijn vuist gelachen hebben, als hij dit vuile, snode gespuis hier en in de omliggende landen heeft ingedrongen om als hemelse goden en godinnen met aanbiddinge, offeranden en eerbiedigheid geëerd te worden. Velda is geweest die vermaarde kol, die zich met wichelarij, waarzeggen en duivelsbezweren en andere zwarte kunsten een grote naam gemaakt heeft.''
+:''Voorts zijn in deze landen geëerd Lahra, Welda (…) [[Freya|Freja]], [[Wodan]]: een schoon gezelschap. Hoe moet de [[Satan]] in zijn vuist gelachen hebben, als hij dit vuile, snode gespuis hier en in de omliggende landen heeft ingedrongen om als hemelse goden en godinnen met aanbiddinge, offeranden en eerbiedigheid geëerd te worden. Velda is geweest die vermaarde kol, die zich met wichelarij, waarzeggen en duivelsbezweren en andere zwarte kunsten een grote naam gemaakt heeft.''<ref>in gemoderniseerde spelling. [https://books.google.com/books?id=FBhbAAAAQAAJ&pg=PA66 p. 66]</ref>
 ;Bourtanger Moor
-Johan Picardt meende dat het grootste aaneengesloten moeras van Europa, het [[Bourtangermoeras|Bourtanger Moor]] met zijn verraderlijk hoogveen, was ontstaan door een soort van oerknal. Dit zou een straf van God zijn geweest voor de bewoners die er gewoond hebben. Hij vergeleek het gebeuren met de "Sontvloet uit [[Noach]]s dagen". Later bleek dat het grote Bourtanger moeras was ontstaan door [[Veen (grondsoort)|veen]]vorming als gevolg van stijgend oppervlaktewater, een proces van eeuwen.<ref>Koeman-Poel, Geeske S. ''Bourtange: schans in het moeras en Chronique de Bourtange'' (1983) Uitg. Stubeg, Hoogezand, ISBN 90-6523-011-4</ref>
+Johan Picardt meende dat het grootste aaneengesloten moeras van Europa, het [[Bourtangermoeras|Bourtanger Moor]] met zijn verraderlijk hoogveen, was ontstaan door een catastrofe. Dit zou een straf van God zijn geweest voor de bewoners die er gewoond hebben. Hij vergeleek het gebeuren met de ’Sontvloet uit [[Noach]]s dagen’. Later bleek dat het grote Bourtangermoeras was ontstaan door [[Veen (grondsoort)|veen]]vorming als gevolg van stijgend oppervlaktewater, een proces van eeuwen.<ref>Koeman-Poel, Geeske S. ''Bourtange: schans in het moeras en Chronique de Bourtange'' (1983) Uitg. Stubeg, Hoogezand, ISBN 90-6523-011-4</ref>
+In zijn boek behandelde hij de prehistorie, de Romeinse tijd en de middeleeuwen, tot op het ’heden’. Onder de recentere onderwerpen nam hij de [[Vrede van Münster]] op in het boek. Deze werd slechts twaalf jaar voorheen gesloten.
+==Werkwijzen==
+Picardt maakte gebruik van oudere schriftelijke bronnen, zoals de [[Bijbel]] en geschiedschrijvers uit de oudheid. Daarnaast verrichtte hij onderzoek door oudere mensen te vragen naar overgeleverde verhalen, en door dingen zoals grafheuvels ter plaatse te gaan bekijken.
+==Zienswijzen==
+Picardt was sterk geïnteresseerd in de [[apocrief]]e Bijbelboeken.
+Hij stond positief tegenover de [[slavernij]] van ’[[neger]]s’ omdat hij de opvatting was toegedaan dat zij bijbels gezien van [[Cham (persoon)|Cham]] zouden afstammen en Chams nakomelingen vervloekt zouden zijn.
 ==Publicatie==
-'''''Korte Beschryvinge van eenige Vergetene en Verborgene''' Antiquiteiten Der Provintien en Landen gelegen tusschen de Noord-Zee, de Yssel, Emse en Lippe.'' Met twaalf etsen van [[Gerrit van Goedesbergh]]. Amsterdam 1660<ref>In een oplage van 125 stuks.</ref>, heruitgaven in 1731 (zonder de etsen) en in 1971 (als relatiegeschenk). In 2008 verscheen het boek opnieuw, ditmaal met een inleiding over het boek en de auteur.
+'''''Korte Beschryvinge van eenige Vergetene en Verborgene''' Antiquiteiten Der Provintien en Landen gelegen tusschen de Noord-Zee, de Yssel, Emse en Lippe.'' Met twaalf etsen van [[Gerrit van Goedesbergh]]. Amsterdam 1660,<ref>In een oplage van 125 stuks.</ref> heruitgaven in 1731 (zonder de etsen) en in 1971 (als relatiegeschenk). In 2008 verscheen het boek opnieuw, ditmaal met een inleiding over het boek en de auteur.
 ;Google ebook
-* Johan Piccardt: '''''Korte beschryvinge van eenige vergetene en verborgene''' antiquiteten der provintien en landen gelegen tusschen de Noord-zee, de Yssel, Emse en Lippe. Waer by gevoeght zijn '''Annales Drenthiae''''', ... Mitsgaders een korte beschrijvinge der stadt, des casteels, en der heerlickheyt Covorden. gedruckt by Tymon Houthaak, voor Gerrit Van Goedesbergh, 1660  [http://books.google.nl/books?id=FBhbAAAAQAAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false eboek 1][http://books.google.nl/books?id=80pbAAAAQAAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false eboek 2]
+* Johan Piccardt: '''''Korte beschryvinge van eenige vergetene en verborgene''' antiquiteten der provintien en landen gelegen tusschen de Noord-zee, de Yssel, Emse en Lippe. Waer by gevoeght zijn '''Annales Drenthiae''''', … Mitsgaders een korte beschrijvinge der stadt, des casteels, en der heerlickheyt Covorden. gedruckt by Tymon Houthaak, voor Gerrit Van Goedesbergh, 1660 [http://books.google.com/books?id=FBhbAAAAQAAJ eboek 1][http://books.google.com/books?id=80pbAAAAQAAJ eboek 2]
 ;Verhalenbank
-*[http://www.verhalenbank.nl/expert_lijst.php?idnummer=&check%5Bidnummer%5D=on&volksverhaal_type=&omschrijving=&titel=&notulist=&taal=&schriftbron=&regio=&kloekenummer=&verteller=Picardt&datering=&literair=&subgenre=&check%5Bsubgenre%5D=on&subgenre_vrij=&motieven=&verhaalopbouw=&check%5Bverhaalopbouw%5D=on&trefwoorden=&namen=&opmerkingen=&corpus=&aard_bron=&sort=idnummer&sortorder=asc&max_pagina=10&orientatie=horizontaal&act=zoek 58 verhalen van Johan Picardt]
+*[http://www.verhalenbank.nl/solr-search?q=picardt 58 verhalen van Johan Picardt]
 == Over Johan Piccardt ==
+*[http://books.google.com/books?id=5B9SAAAACAAJ&dq=Johan+Picardt M. A. W. Gerding 1997 Johan Picardt (1600-1670): Drenthe’s Eerste Geschiedschrijver] Van Gorcum, 1997 ISBN 9023233190, 9789023233190. 103 pagina’s
-*[http://books.google.nl/books?id=5B9SAAAACAAJ&dq=Johan+Picardt&source=gbs_navlinks_s M. A. W. Gerding 1997 Johan Picardt (1600-1670): Drenthe's Eerste Geschiedsschrijver] Van Gorcum, 1997 - 103 pagina's ISBN 9023233190, 9789023233190
-== Linken ==
+== Links ==
+* http://www.regiocanons.nl/drenthe/coevorden/picardt
+* https://www.sidestone.com/projects/about-giants-and-white-witches
 *[http://www.sidestone.nl/picardt2.php Over ''Korte Beschryvinge van eenige Vergetene en Verborgene'']
-*[http://books.google.nl/books?id=WJatn3eVxT4C&pg=PA107&dq=Johan+Picardt&hl=nl&ei=cwekTcGfAo2eOr-t4dIJ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=10&ved=0CFQQ6AEwCQ#v=onepage&q=Johan%20Picardt&f=false Grenzen van genezing: gezondheid, ziekte en genezen in Nederland, zestiende tot begin twintigste eeuw]
+*[http://books.google.com/books?id=WJatn3eVxT4C&pg=PA107&dq=Johan+Picardt Grenzen van genezing: gezondheid, ziekte en genezen in Nederland, zestiende tot begin twintigste eeuw]
 * Encyclopedie Drenthe Online [http://www.encyclopediedrenthe.nl/Picardt,%20Johan Johan Piccardt]
 {{commonscat|Johan Picardt}}
@@ Regel 41: / Regel 65: @@
 {{DEFAULTSORT:Picardt, Johan}}
-[[Categorie:Nederlands historicus]]
+[[Categorie: Nederlands historicus]]
-[[Categorie:17e-eeuws historicus]]
+[[Categorie: 17e-eeuws historicus]]
-[[Categorie:Nederlands medicus]]
+[[Categorie: Volkskundige]]
-[[Categorie:Nederlands predikant]]
+[[Categorie: Nederlands medicus]]
-[[Categorie:Geschiedenis van Drenthe]]
+[[Categorie: Nederlands predikant]]
+[[Categorie: Geschiedenis van Drenthe]]

Johan Piccardt: verschil tussen versies

Huidige versie van 8 sep 2018 om 02:21

Inhoud

Biografie

Eerste Drentse geschiedschrijver

Werkwijzen

Zienswijzen

Publicatie

Over Johan Piccardt

Links

Bronvermelding

Navigatiemenu

Johan Piccardt: verschil tussen versies

Huidige versie van 8 sep 2018 om 02:21

Biografie

Eerste Drentse geschiedschrijver

Werkwijzen

Zienswijzen

Publicatie

Over Johan Piccardt

Links

Bronvermelding

Navigatiemenu

Zoeken