Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Ásatrú: verschil tussen versies
(linkcorrectie) |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
'''Ásatrú''' is een [[Geloven (gedrag)|geloof]]systeem dat zich baseert op de oude voorchristelijke [[Germaanse mythologie]]. Ásatrú betekent trouw aan de [[Asen (mythologie)|Asen]]: Ása = Asen [goden]; trú = [ge]trouw. De Asen (en [[Asin (mythologie)|Asin]]nen) zijn de hogere goden, zoals [[Wodan]] en [[Thor|Donar]]. | '''Ásatrú''' is een [[Geloven (gedrag)|geloof]]systeem dat zich baseert op de oude voorchristelijke [[Germaanse mythologie]]. Ásatrú betekent trouw aan de [[Asen (mythologie)|Asen]]: Ása = Aesir = Asen [goden]; trú = [ge]trouw, geloof. De Asen (en [[Asin (mythologie)|Asin]]nen) zijn de hogere goden, zoals [[Wodan]] en [[Thor|Donar]]. | ||
==Geschiedenis== | ==Geschiedenis== | ||
[[Bestand:Edda.jpg|thumb|Titelpagina van een 18e-eeuws manuscript van de [[Edda]]]] | [[Bestand:Edda.jpg|thumb|Titelpagina van een 18e-eeuws manuscript van de [[Edda]]]] | ||
Ásatrú | Ásatrú claimt een voortzetting te zijn van het oude Germaanse heidendom, dat eens het populairste geloof was in Noord-Europa maar rond het jaar [[1000]] alleen nog te vinden is in IJsland en Zweden. In [[1085]] ging [[Zweden]] als laatste land nominaal over op het christendom, terwijl oude Germaanse geloofstradities vaak, vermengd met christelijke elementen, lang zijn blijven voortbestaan. | ||
===Heropleving van Ásatrú=== | ===Heropleving van Ásatrú=== | ||
In de 19e eeuw zijn voor het eerst pogingen gedaan de verdwenen godsdienst te reconstrueren en nieuw leven in te blazen. Ásatrú dook voor het eerst op in het boek ''Fjallkonan'' in [[1885]] en vervolgens in ''Heiden-tradities in IJsland'' van Ólafur Briem, geschreven in [[1945]]. De waarschijnlijk oudste godsdienstige Ásatrú-organisatie was de in 1907 opgerichte [[Germanische Glaubens-Gemeinschaft]]. De leiders van deze groep waren vertegenwoordigers van de | In de 19e eeuw zijn voor het eerst pogingen gedaan de verdwenen godsdienst te reconstrueren en nieuw leven in te blazen. Ásatrú dook voor het eerst op in het boek ''Fjallkonan'' in [[1885]] en vervolgens in ''Heiden-tradities in IJsland'' van Ólafur Briem, geschreven in [[1945]]. De waarschijnlijk oudste godsdienstige Ásatrú-organisatie was de in 1907 opgerichte [[Germanische Glaubens-Gemeinschaft]]. De leiders van deze groep waren vertegenwoordigers van de ’Terug naar de natuur’-beweging en [[naturalisme (literatuur)|naturalisten]] zoals [[Ludwig Fahrenkrog]], [[Hugo Höppener]] (’Fidus’) en anderen uit de [[Friedrichshagener Kreis]]). | ||
In [[1972]] werd Ásatrú een officieel geloof in IJsland, nadat de IJslandse [[dichter]] [[Gothi Sveinbjorn Beinteinsson]] het had gepropageerd bij de regering. Ásatrú wordt inmiddels ook door de Zweedse, Deense, Spaanse en Noorse overheden als religie erkend. Dat is in de Scandinavische landen nodig, omdat men daar het Lutheranisme als [[staatsgodsdienst]] heeft. Zweden heeft de staatsreligie in 2000 afgeschaft. Sommige moderne beoefenaars pogen Ásatrú als autochtone godsdienst te reconstrueren en te beperken tot hoe het geweest zou kunnen zijn vóór bekeringen in [[Scandinavië]] (rond het jaar [[1000]]), [[Engeland]], [[Duitsland]] en de [[Lage Landen (staatkunde)|Lage Landen]] tot het christendom, wel rekening houdend met huidige wetten en gewoonten. | In [[1972]] werd Ásatrú een officieel geloof in IJsland, nadat de IJslandse [[dichter]] [[Gothi Sveinbjorn Beinteinsson]] het had gepropageerd bij de regering. Ásatrú wordt inmiddels ook door de Zweedse, Deense, Spaanse en Noorse overheden als religie erkend. Dat is in de Scandinavische landen nodig, omdat men daar het Lutheranisme als [[staatsgodsdienst]] heeft. Zweden heeft de staatsreligie in 2000 afgeschaft. Sommige moderne beoefenaars pogen Ásatrú als autochtone godsdienst te reconstrueren en te beperken tot hoe het geweest zou kunnen zijn vóór bekeringen in [[Scandinavië]] (rond het jaar [[1000]]), [[Engeland]], [[Duitsland]] en de [[Lage Landen (staatkunde)|Lage Landen]] tot het christendom, wel rekening houdend met huidige wetten en gewoonten. | ||
| Regel 21: | Regel 21: | ||
Enkele belangrijke goden zijn: | Enkele belangrijke goden zijn: | ||
* [[Wodan]] (ook wel [[Odin (god)|Odin]]) is de god met één oog en de oppergod. Hij heeft een oog opgegeven om uit de fontein van de wijsheid te drinken. Hij is een wijze magiër. ''[[Woensdag]]'' is naar hem genoemd: ''Wodans dag''. | * [[Wodan]] (ook wel [[Odin (god)|Odin]]) is de god met één oog en de oppergod. Hij heeft een oog opgegeven om uit de fontein van de wijsheid te drinken. Hij is een wijze magiër. ''[[Woensdag]]'' is naar hem genoemd: ''Wodans dag''. | ||
* Donar (ook wel [[Thor]]) is de dondergod . Hij bedient zich van Mjöllnir, de goddelijke hamer. Hij rijdt met een bokkenwagen langs de hemel. Dit veroorzaakt de donder. ''[[Donderdag]]'' is naar Donar genoemd: ''Donars dag'', in het Engels: ''Thursday'', | * Donar (ook wel [[Thor]]) is de dondergod. Hij bedient zich van Mjöllnir, de goddelijke hamer. Hij rijdt met een bokkenwagen langs de hemel. Dit veroorzaakt de donder. ''[[Donderdag]]'' is naar Donar genoemd: ''Donars dag'', in het Engels: ''Thursday'', Thor’s Day. | ||
* [[Freyr (god)|Freyr]] is de god van [[joelfeest|jul]], ook wel midwinter. Hij is de god van vrede, die vruchtbaarheid en geluk brengt. | * [[Freyr (god)|Freyr]] is de god van [[joelfeest|jul]], ook wel midwinter. Hij is de god van vrede, die vruchtbaarheid en geluk brengt. | ||
* [[Freya (godin)|Freyja]] is de godin van de [[liefde]], [[schoonheid]] en [[seksualiteit]]. Zij is aanvoerster van de [[walkuren]], een groep krijgsvrouwen, die de gesneuvelde krijgers naar het [[Walhalla (mythologie)|Walhalla]] brengen. ''[[Vrijdag]]'' is naar haar genoemd: '' | * [[Freya (godin)|Freyja]] is de godin van de [[liefde]], [[schoonheid]] en [[seksualiteit]]. Zij is aanvoerster van de [[walkuren]], een groep krijgsvrouwen, die de gesneuvelde krijgers naar het [[Walhalla (mythologie)|Walhalla]] brengen. ''[[Vrijdag]]'' is naar haar genoemd: ''Freyja’s dag''. | ||
* [[Frigg (godin)|Frigg]] is de vrouw van Wodan. Ze is de beschermvrouwe van getrouwde vrouwen en het huishouden. | * [[Frigg (godin)|Frigg]] is de vrouw van Wodan. Ze is de beschermvrouwe van getrouwde vrouwen en het huishouden. | ||
* [[Skadi (godin)|Skadi]] is de godin van de onafhankelijkheid, dood en jacht. [[Scandinavië]] is naar haar vernoemd. Schaduw en schedel komen van haar naam. | * [[Skadi (godin)|Skadi]] is de godin van de onafhankelijkheid, dood en jacht. [[Scandinavië]] is naar haar vernoemd. Schaduw en schedel komen van haar naam. | ||
* [[Ostara (godin)|Ostara]] is de godin van de vruchtbaarheid en symboliseert de overwinning van het licht, die rond de lente-[[equinox]] wordt gevierd. Zij stond bij de [[Saksen (volk)|Saksen]] bekend als Eostre, de godin van de [[lente]]. Ostara | * [[Ostara (godin)|Ostara]] is (volgens Ásatrú) de godin van de vruchtbaarheid en symboliseert de overwinning van het licht, die rond de lente-[[equinox]] wordt gevierd. Zij stond bij de [[Saksen (volk)|Saksen]] bekend als Eostre, de godin van de [[lente]]. Symbolen van Ostara zijn de [[haas (dier)|haas]] en het ei. (Er wordt geclaimd, dat de Engelse en Duitse benamingen voor het [[Paasfeest|Pasen]] Easter ([[Engels]]) en Ostern ([[Duits]]) zouden afstammen van deze godin, omdat het feest van deze godin rond dezelfde tijd van het jaar viel als het Joodse [[Pesach]]/Pascha en de dood en verrijzenis van [[Jezus Christus|Christus]].) | ||
==Rechts-extremisme en Ásatrú== | ==Rechts-extremisme en Ásatrú== | ||
Rond 1900 maakten verschillende Duits-nationalistische verenigingen gebruik van tradities uit de Germaanse en Noordse mythologie. Vanaf de jaren 1920 gingen ook occulte groepen binnen de [[Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij|NSDAP]] gebruikmaken van de Europees heidense symboliek. Zo bewonderde men dat in deze mythologieën de daad, eer en heldendood worden verheerlijkt. [[occultisme|Occulte]] ideologen | Rond 1900 maakten verschillende Duits-nationalistische verenigingen gebruik van tradities uit de Germaanse en Noordse mythologie. Vanaf de jaren 1920 gingen ook occulte groepen binnen de [[Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij|NSDAP]] gebruikmaken van de Europees heidense symboliek. Zo bewonderde men dat in deze mythologieën de daad, eer en heldendood worden verheerlijkt. Nazi-aanhangers van [[occultisme|Occulte]] ideologen waren bijvoorbeeld de [[ariosofie|ariosoof]] [[Guido von List]], [[Erich Ludendorff]] en [[Alfred Rosenberg]] – een langdurig naaste medewerker van [[Adolf Hitler|Hitler]] – die echter wel verklaarde: ’Odin war und ist tot.’ [[Adolf Hitler]] is nooit aanhanger geweest van dit ’vernieuwde’ [[heidendom]] en keerde zich in ''[[Mein Kampf]]'' tegen het vereren van Wodan, maar ontleende volgens sommige historici er wel veel ideeën aan voor zijn eigen [[ideologie]]. | ||
Sommige hedendaagse rechts-extremistische groeperingen gebruiken Ásatrú om hun racistische ideeën te rechtvaardigen. Onder de naam ''Ásatrú'' wordt onder meer de [[neofascisme|neofascistische]] ''Nordische Zeitung'' van Jürgen Rieger gepubliceerd, een orgaan van de in Duitsland gevestigde neofascistische ''Artgemeinschaft''. Mainstream Heidendom- en Ásatrú-groepen keuren deze praktijken echter af en zijn daarom ook nadrukkelijk apolitiek. | Sommige hedendaagse rechts-extremistische groeperingen gebruiken Ásatrú om hun racistische ideeën te rechtvaardigen. Onder de naam ''Ásatrú'' wordt onder meer de [[neofascisme|neofascistische]] ''Nordische Zeitung'' van Jürgen Rieger gepubliceerd, een orgaan van de in Duitsland gevestigde neofascistische ''Artgemeinschaft''. Mainstream Heidendom- en Ásatrú-groepen keuren deze praktijken echter af en zijn daarom ook nadrukkelijk apolitiek. | ||
Huidige versie van 27 dec 2022 om 02:22
Ásatrú is een geloofsysteem dat zich baseert op de oude voorchristelijke Germaanse mythologie. Ásatrú betekent trouw aan de Asen: Ása = Aesir = Asen [goden]; trú = [ge]trouw, geloof. De Asen (en Asinnen) zijn de hogere goden, zoals Wodan en Donar.
Geschiedenis
Ásatrú claimt een voortzetting te zijn van het oude Germaanse heidendom, dat eens het populairste geloof was in Noord-Europa maar rond het jaar 1000 alleen nog te vinden is in IJsland en Zweden. In 1085 ging Zweden als laatste land nominaal over op het christendom, terwijl oude Germaanse geloofstradities vaak, vermengd met christelijke elementen, lang zijn blijven voortbestaan.
Heropleving van Ásatrú
In de 19e eeuw zijn voor het eerst pogingen gedaan de verdwenen godsdienst te reconstrueren en nieuw leven in te blazen. Ásatrú dook voor het eerst op in het boek Fjallkonan in 1885 en vervolgens in Heiden-tradities in IJsland van Ólafur Briem, geschreven in 1945. De waarschijnlijk oudste godsdienstige Ásatrú-organisatie was de in 1907 opgerichte Germanische Glaubens-Gemeinschaft. De leiders van deze groep waren vertegenwoordigers van de ’Terug naar de natuur’-beweging en naturalisten zoals Ludwig Fahrenkrog, Hugo Höppener (’Fidus’) en anderen uit de Friedrichshagener Kreis).
In 1972 werd Ásatrú een officieel geloof in IJsland, nadat de IJslandse dichter Gothi Sveinbjorn Beinteinsson het had gepropageerd bij de regering. Ásatrú wordt inmiddels ook door de Zweedse, Deense, Spaanse en Noorse overheden als religie erkend. Dat is in de Scandinavische landen nodig, omdat men daar het Lutheranisme als staatsgodsdienst heeft. Zweden heeft de staatsreligie in 2000 afgeschaft. Sommige moderne beoefenaars pogen Ásatrú als autochtone godsdienst te reconstrueren en te beperken tot hoe het geweest zou kunnen zijn vóór bekeringen in Scandinavië (rond het jaar 1000), Engeland, Duitsland en de Lage Landen tot het christendom, wel rekening houdend met huidige wetten en gewoonten.
In maart 2017 werd door de Amerikaanse strijdkracht een hernieuwde lijst van erkende religies binnen al haar onderdelen uitgebracht waarin ook Ásatrú opgenomen is.[1]
Goden en godinnen
Ásatrú is een polytheïstische religie en kent een grote familie van goden, die onderverdeeld worden in drie rassen:
- De Aesir, dit zijn de goden die de koningen, gildes en handwerkslieden voorstellen.
- De Vanir, dit zijn de goden die geassocieerd worden met de krachten van de natuur en de vruchtbaarheid.
- De Jotnar, dit zijn de reuzen, die in constante strijd zijn met de Aesir. Ze veroorzaken chaos en vernietiging.
Enkele belangrijke goden zijn:
- Wodan (ook wel Odin) is de god met één oog en de oppergod. Hij heeft een oog opgegeven om uit de fontein van de wijsheid te drinken. Hij is een wijze magiër. Woensdag is naar hem genoemd: Wodans dag.
- Donar (ook wel Thor) is de dondergod. Hij bedient zich van Mjöllnir, de goddelijke hamer. Hij rijdt met een bokkenwagen langs de hemel. Dit veroorzaakt de donder. Donderdag is naar Donar genoemd: Donars dag, in het Engels: Thursday, Thor’s Day.
- Freyr is de god van jul, ook wel midwinter. Hij is de god van vrede, die vruchtbaarheid en geluk brengt.
- Freyja is de godin van de liefde, schoonheid en seksualiteit. Zij is aanvoerster van de walkuren, een groep krijgsvrouwen, die de gesneuvelde krijgers naar het Walhalla brengen. Vrijdag is naar haar genoemd: Freyja’s dag.
- Frigg is de vrouw van Wodan. Ze is de beschermvrouwe van getrouwde vrouwen en het huishouden.
- Skadi is de godin van de onafhankelijkheid, dood en jacht. Scandinavië is naar haar vernoemd. Schaduw en schedel komen van haar naam.
- Ostara is (volgens Ásatrú) de godin van de vruchtbaarheid en symboliseert de overwinning van het licht, die rond de lente-equinox wordt gevierd. Zij stond bij de Saksen bekend als Eostre, de godin van de lente. Symbolen van Ostara zijn de haas en het ei. (Er wordt geclaimd, dat de Engelse en Duitse benamingen voor het Pasen Easter (Engels) en Ostern (Duits) zouden afstammen van deze godin, omdat het feest van deze godin rond dezelfde tijd van het jaar viel als het Joodse Pesach/Pascha en de dood en verrijzenis van Christus.)
Rechts-extremisme en Ásatrú
Rond 1900 maakten verschillende Duits-nationalistische verenigingen gebruik van tradities uit de Germaanse en Noordse mythologie. Vanaf de jaren 1920 gingen ook occulte groepen binnen de NSDAP gebruikmaken van de Europees heidense symboliek. Zo bewonderde men dat in deze mythologieën de daad, eer en heldendood worden verheerlijkt. Nazi-aanhangers van Occulte ideologen waren bijvoorbeeld de ariosoof Guido von List, Erich Ludendorff en Alfred Rosenberg – een langdurig naaste medewerker van Hitler – die echter wel verklaarde: ’Odin war und ist tot.’ Adolf Hitler is nooit aanhanger geweest van dit ’vernieuwde’ heidendom en keerde zich in Mein Kampf tegen het vereren van Wodan, maar ontleende volgens sommige historici er wel veel ideeën aan voor zijn eigen ideologie.
Sommige hedendaagse rechts-extremistische groeperingen gebruiken Ásatrú om hun racistische ideeën te rechtvaardigen. Onder de naam Ásatrú wordt onder meer de neofascistische Nordische Zeitung van Jürgen Rieger gepubliceerd, een orgaan van de in Duitsland gevestigde neofascistische Artgemeinschaft. Mainstream Heidendom- en Ásatrú-groepen keuren deze praktijken echter af en zijn daarom ook nadrukkelijk apolitiek.
Zie ook
| Bronnen, noten en/of referenties
|