Armoede

Armoede in Cuba.

Armoe(de) is volgens de definitie van de Verenigde Naties het niet kunnen voorzien in de eerste levensbehoeften. Zij ontstaat wanneer een persoon of een groep mensen onvoldoende betaal- en of ruilmiddelen heeft om in de primaire levensbehoeften te kunnen voorzien. De bestaansmiddelen hiervoor zijn wel aanwezig, maar ze kunnen als gevolg van schaarste onbetaalbaar worden. Primaire levensbehoeften omvatten zaken als schoon en drinkbaar water, voedsel, kleding, huisvesting en gezondheidszorg. Zij gelden als noodzakelijk om een menswaardig leven te kunnen leiden. Deelnemen aan het sociale leven, degelijk onderwijs en ontspanning kunnen als secundaire levensbehoeften beschouwd worden. Het tegengestelde van armoede is welstand. Het tegengestelde van schaarste is overvloed. Het verschil tussen armoede en welstand wordt aangeduid door de armoedegrens.

De term armoede staat voor: 'de armen, de toestand van de armen, een schamel bezit, een gebrek aan iets, armzalige omstandigheden'.

Tekenen van armoede

• Armoede wordt bepaald door een aantal uiterlijke kenmerken, zoals slechte voedingstoestand of een slechte woning. In dit geval kunnen mensen met voldoende inkomen in armoede leven omdat zij hun geld niet aan de eerste levensbehoeften uitgeven, maar bijvoorbeeld aan alcohol , tabak, drugs, gokken of luxe multimedia-apparatuur.
• Armoede heerst onder mensen die zichzelf arm vinden. Armoede volgens deze definitie kan toenemen door de groei van de behoeften, het dalen van de koopkracht en het toenemen van schaarste.

Individuele armoede

Oorzaken van individuele armoede zijn divers. Mensen kunnen bijvoorbeeld door langdurige werkloosheid of ziekte vrij onverwacht vanuit welstand tot armoede vervallen. Een gevolg is dat ze daardoor in een maatschappelijk isolement terecht kunnen komen. Deelname aan allerlei activiteiten wordt uit financieel oogpunt onmogelijk, het betalen van communicatie- en transportmiddelen wordt een probleem. Kleding en middelen voor lichaamsverzorging eveneens, waardoor men zich niet meer representabel voelt. De woonsituatie verslechtert en daarmee krijgt men een ander (minder) sociaal aanzien. Psychische gevolgen van een vervallen tot armoede kunnen schuld en schaamte zijn. Soms versterken mensen daardoor zelf hun sociale isolement.

Behalve langdurige werkloosheid en ziekte kan armoede worden veroorzaakt door een geldverslindende verslaving als gokken. Ook alcoholisme en verslaving aan drugs kan leiden tot armoede.

Een fenomeen van de laatste decennia in vooral westerse landen is het kopen op afbetaling (live now, pay later). Dit kan tot torenhoge financiële schulden leiden, die de omgeving, gemeentelijke en/of overheidsinstanties dwingen de persoon onder financiële curatele te stellen.

Collectieve armoede

Ook een land als geheel kan door een bankroet tot armoede vervallen, zoals dat bijvoorbeeld gebeurde met Argentinië aan het begin van de 21e eeuw.

Gebeurtenissen als de grote beurskrach in 1929 in New York kunnen overal ter wereld mensen en bedrijven in grote financiële problemen brengen. Gevolgen daarvan zijn: algemene economische malaise, werkloosheid en armoede. De financiële crisis in 2008 zorgt voor een nieuwe golf van armoede.

Armoede kan ook het gevolg zijn van

• een economische boycot (Irak na de Golfoorlog van 1991)
• droogte en ernstige natuurrampen (bijvoorbeeld de Sahellanden).

Armoede is een economisch, maatschappelijk, sociaal en ook politiek probleem.

Armoede als ideaal

In verschillende wijsgerige en godsdienstige stromingen wordt het leven in armoede als ideaal gezien omdat men tot grotere wijsheid en godsvrucht zou komen door van materiële goederen af te zien. Een voorbeeld uit de Griekse oudheid is Diogenes van Sinope. Volgens het Nieuwe Testament sprak Jezus vaak ten gunste van het leven in armoede en dit voorbeeld is in het christendom vaak gevolgd. De gelofte van armoede is bijvoorbeeld een van de drie kloostergeloften. Ook in het boeddhisme geldt armoede als een deugd. Uiteraard geldt voor al deze hooggestemde idealen dat de armoede zelfverkozen is.

Zie ook

• Analfabetisme
• Armenzorg
• Armoedebestrijding
• Armoedeval
• Armoedegrens
• Derde Wereld
• Kinderarbeid
• Minimumloon
• Ontwikkelingshulp
• Sociale bijstand
• Subsidie
• Verband tussen armoede en gezondheid

  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Poverty op Wikimedia Commons.