Weblog

Een weblog oftewel blog is een website waarop regelmatig – soms meermalen per dag – nieuwe bijdragen verschijnen en waarop de geboden informatie in omgekeerd chronologische volgorde (het nieuwste bericht verschijnt als eerst) wordt weergegeven. Wie een weblog bezoekt, treft dan ook op de voorpagina de recentste bijdrage(n) aan. De auteur, ook wel blogger genoemd, biedt in feite een logboek van informatie die hij wil delen met zijn publiek, de bezoekers van zijn weblog. Meestal gaat het dan om tekst, maar het kan ook om foto's (een fotoblog), video (vlog) of audio (podcast) gaan. Weblogs bieden hun lezers ook veelal de mogelijkheid om – al dan niet anoniem – reacties onder de berichten te plaatsen of een reactie via een Trackback-mechanisme achter te laten.

Het is het persoonlijke of juist het gespecialiseerde karakter dat weblogs interessant maakt voor bezoekers.

Sinds eind 2006 is microbloggen populair, een combinatie tussen bloggen en instant messaging. De bekendste site hiervoor is Twitter. Er bestaan klonen van, zoals Jaiku.

Geschiedenis

Het concept van een weblog of een groepsweblog ontstond op natuurlijke wijze uit de 'online dagboeken' die mensen vanaf 1994, na de uitvinding van het HTT-protocol (http), begonnen bij te houden. Jorn Barger is de bedenker van het woord 'weblog', op 17 december 1997. Het ging indertijd immers om het 'loggen van wat er op het web gevonden werd'. Het woord 'blog' werd bedacht door Peter Merholz, die bij wijze van grap het woord weblog schreef als we blog in de zijbalk van zijn Engelstalig weblog peterme.com rond mei 1999. In augustus 1999 werd het bedrijf Blogger opgericht, met de site www.blogger.com. Omdat Blogger als een van de pioniers de term 'to blog' publiek uitdroeg, spreken de meeste Amerikanen nu van 'blogs' in plaats van weblogs.

Het voor zover bekend eerste Nederlandstalige weblog is Daily Wacko, begon op 1 december 1997.

Een van de eerste groepsweblogs was Camworld. Jesse James Garrett, een editor van Infosift, begon eind 1998 met het bijhouden van een lijst van interessante sites die hij bezocht. De lijst met URL's verstuurde hij naar Cameron Barrett, die de lijst publiceerde op de site Camworld. Meer personen begonnen met het insturen van interessante links.

Vast publiek

Veel weblogs trekken na verloop van tijd een vast publiek, – uiteenlopend van enkele tientallen tot duizenden bezoekers per dag – dat regelmatig komt kijken of er nieuws is verschenen. Bovendien lezen webloggers zelf vaak veel andere – wereldwijd verspreide – weblogs, waardoor nieuws zich via dit medium erg snel verspreidt. Zo speelden weblogs een belangrijke rol in de periode dat de aanslag op de Twin Towers in New York gepleegd werd. Terwijl traditionele nieuwssites door de ongekende belangstelling al snel onbereikbaar raakten, deden webloggers verslag van de gebeurtenissen, die bij sommigen vrijwel onder hun ogen plaatsvonden.

Bekende personen

In de media neemt webloggen een steeds grotere plaats in. Nederlandse bloggers zijn mensen als Adam Curry en Wim de Bie, maar ook Gerrit Zalm (tijdens zijn ministerschap bij de VVD) en Jan Marijnissen (SP) houden weblogs bij die druk bezocht worden en waarvan de inhoud regelmatig de media haalt. In Vlaanderen zijn onder meer de weblogs van politici als Bert Anciaux, Jurgen Verstrepen en Leo Delcroix populair. De Nederlander Ramon Stoppelenburg reisde van 2001 tot 2003 dankzij zijn blog op Letmestayforaday.com als eerste persoon ter wereld gratis de wereld rond, zonder zelf een cent uit te geven.

Software

De meeste webloggers maken voor het bijhouden van hun log gebruik van gratis online diensten, waarvan Blogger het populairst is. Hun grootste concurrent is WordPress. Blogger en Wordpress zijn internationaal geörienteerd, in Nederland is er voor het Nederlandse taalgebied een organisatie die web-log heet en die dezelfde diensten aanbiedt. Ook punt.nl timmert in Nederland aan de weg en steeds meer organisaties bieden de mogelijkheid tot webloggen aan zoals vrouw.nl, de Volkskrant en blogse. In België is de bekendste aanbieder Skynetblogs van Skynet (Belgacom).

Via deze sites kunnen gebruikers die geen ervaring hebben met het maken van webpagina’s op een gemakkelijke manier via een webinterface hun artikelen plaatsen. Naarmate zulke gebruikers meer ervaren raken, kiezen ze vervolgens vaak alsnog voor een geheel zelfgemaakte weblog. Zij ruilen hun gratis host in voor een eigen HTML-site met daarin een zelfgemaakte weblog.

Webloggers met meer ervaring gebruiken daarentegen over het algemeen speciaal daarvoor ontwikkelde software zoals WordPress, MovableType, Pivot of Drupal. Met deze software, die op een eigen serverruimte dient te worden geïnstalleerd, kan men zijn weblog geheel naar eigen inzicht vormgeven. Het merendeel van deze software is gratis. Er is ook software die gehost wordt. Die staat dan op een server bij een provider. Je hoeft je dan geen zorgen te maken over de software en het beheer. Voorbeelden daarvan zijn de applicaties Blogger en MSN Spaces.

Techniek

RSS

Zie Really Simple Syndication voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Een groeiend aantal internetters surft niet meer dagelijks naar de webpagina's van de weblogs, maar gebruikt daar een RSS-lezer voor. RSS staat voor Really Simple Syndication en het is een XML-toepassing, waarmee tal van sites te controleren zijn op updates. Om RSS te gebruiken heb je een RSS-lezer (RSS Reader) nodig. RSS-lezers zijn veelal programma's die op een PC draaien. Sinds kort heeft Google een dienst waarmee de functie van de RSS-lezer overal ter wereld online gebruikt kan worden

Trackback

Wanneer een blog reageert op of verwijst naar een item uit een andere blog, en beide bloggers ondersteunen een TrackBack, dan wordt de originele blogger door middel van een "trackback ping" hiervan op de hoogte gebracht. Onderaan het originele blogartikel wordt dan naar deze andere blogs doorverwezen.

Permalink

Een permalink is een permanente link naar een blogartikel. Aangezien de artikels gesorteerd worden naar datum, kan het zijn dat een nieuwsfeit op een bepaald moment op de hoofdpagina staat, maar een maand later daar niet meer terug te vinden is. Een permalink verandert niet.

Soorten weblogs

• Babysite: een weblog die door ouders wordt gemaakt voor hun baby.
• Clublog: feitelijk meer een uitgebreide vorm van een gastenboek dan een zuivere weblog. Het verschil zit hem in het enigszins besloten karakter van een clublog. Het is weliswaar geen besloten log (en is dus voor eenieder toegankelijk), maar verreweg de meeste bezoekers van een clublog zullen deel uitmaken van een bepaalde club, vereniging of organisatie waarvan de leden nieuwtjes en wetenswaardigheden over hun club publiceren.
• Corporate blog of Businessblog: een themablog dat officieel aan een specifiek bedrijf is verbonden. Het blog kan zowel intern als extern zijn en het blog dient daarbij vooral als communicatie- en marketingkanaal. Het blog wordt geschreven door een werknemer of een ingehuurde redacteur.
• Facelog: Ook wel Space blog genoemd. Dit type van weblogs is geïntegreerd in Social-networkingsites zoals het MySpace (USA) en Hyves (NL). Dit type blog combineert 2 elementen die beiden onder social networking vallen, enerzijds het Facebook-principe en anderzijds het logprincipe. Mogelijkheden tot modificatie worden gelijk getrokken aan normale blog sites, integratie van bijvoorbeeld youtube en foto's zal tot de mogelijkheden gaan behoren.
• Filmblog: Geeft dagelijks filmnieuws, filmbesprekingen, trailers en filmposters.
• Fotoblog: een weblog dat bestaat uit foto's met al dan niet een korte beschrijving of commentaar.
• Lifelog: een weblog waarop regelmatig berichten geplaatst worden over gebeurtenissen in het leven van de beheerder van de lifelog. Een soort online dagboek.
• Linkdump of linklog: een weblog dat niet zozeer drijft op eigen content, maar vooral links brengt naar andermans leuke, grappige, ontroerende of sexy bijdragen. Doorgaans worden deze wel voorzien van persoonlijk commentaar. Op linkdump-weblogs wordt doorgaans minder gereageerd dan op de zogenaamde lifelogs of shocklogs.
• Moblog: een weblog dat wordt bijgehouden vanaf een mobiel gadget met een camera (zoals veel mobiele telefoons en smartphones), vaak vooral met foto's die vanaf die telefoon zijn genomen.
• Muzieklog: een weblog over muziek in de breedste zin des woords. Het aanbod is gevarieerd; op sommige muzieklogs verschijnen alleen besprekingen van nieuwe albums en artiesten, terwijl anderen zich richten op specifieke genres, artiesten, stromingen of zich beperken tot het plaatsen van linkjes naar albums.
• Nieuwslog: een online krant in weblogvorm waardoor de interactiviteit met betrekking tot het nieuws toeneemt. Een nieuwslog wordt meerdere keren per dag geüpdatet, speelt in op actualiteiten en is vaak onderhouden door meerdere redactieleden.
• Politiek weblog: een persoonlijk weblog van een politicus of een weblog van een politieke partij.
• Reisblogs: weblogs die gewijd zijn aan specifieke reizen die mensen ondernemen, het internetequivalent van een reisdagboek. Soms wordt het weblog onderweg bijgehouden, maar veel vaker achteraf op basis van een tijdens het reizen bijgehouden dagboek.
• Shocklog: probeert door middel van een schokkende en agressieve inhoud veel publiek te trekken, of door onafhankelijk en niet gehinderd door gevestigde journalistieke grenzen van het oldschoolnetwork in de branche met een scherpe pen verslag te doen van de actualiteit en wat er in de wereld speelt.
• Stadsblog: een weblog waarop berichten geplaatst worden met als onderwerp een bepaalde stad of gemeente. Typisch komen hierbij lokale actualiteiten aan bod, zoals allerlei culturele en sportieve evenementen, of persoonlijke observaties rond de gemeente/stad. Het doel van een stadslog omvat het kritisch volgen van de gebeurtenissen in een gemeente/stad zonder zelf politiek gekleurd te zijn. Zulke stadslogs komen vaak tot stand vanuit een samenwerkingsverband tussen een aantal lokale loggers.
• Superblogger: een verzameling weblogs onder 1 hoofdsite waarin individuele gebruikers een compleet blogsysteem per weblog toegewezen krijgen in plaats van een aangepaste multisite met veelal beperkte mogelijkheden. Een superblogger typeert zich door zeer veel instelmogelijkheden voor complexe blogs met verregaande interactie tussen bloggers onderling en tussen blogger en bezoeker.
• Themablog: een weblog waarop berichten staan over een onderwerp of professie. De mensen die schrijven hebben een passie voor het onderwerp en hebben vaak veel kennis van het onderwerp. Er zijn tegenwoordig webloguitgevers die deze vorm van weblogs professioneel inzetten.
• TV-blog: een weblog dat informeert over allerlei zaken die te maken hebben met televisie (programma's, kijkcijfers, marktaandelen ...)
• Wijkblog: ligt in het verlengde van een stadsblog, waarbij de focus uitgaat naar een wijk of buurt in de stad.

Nederlandstalige Blogs

Nederland

In 2006 waren de bekendste (meting op basis van Google-hits) weblogs :

1. GeenStijl
2. Flabber
3. Retecool.com
4. Jaggle
5. VKmag/Volkomenkut.com
6. Villamedia
7. KlokkenluiderOnline
8. Merelroze
9. Sargasso
10. Bieslog

Samen met de 'pioniers' Alt0169.com, tonie.net en sikkema.net werden de eerste drie uit bovenstaand lijstje ook vermeld in het NRC Next artikel 'Sites die Nederland veranderden'. In 2007 werd weblog Frankwatching.com gekozen als beste Nederlandse weblog door The Best of the Blogs. De publieksprijs ging naar het Volkskrantblog, hoewel dit eigenlijk een verzameling is van vele honderden weblogs.

In 2009 heeft hyped.nl een onderzoek gedaan naar de waarde van de grootste weblogs in Nederland en een lijst gepubliceerd met de 30 waardevolste blogs. Bovenaan de lijst staat wederom GeenStijl. Door BlogBeat.nl wordt maandelijks de TOP 100 van Nederlandstalige weblogs bijgehouden. Daarnaast zijn er diverse blog-netwerken, waarop bezoekers/gebruikers eigen weblogs kunnen aanmaken en bijhouden.

Volgens hoogleraar journalistiek aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) Marc Chavannes heeft Nederland weinig relevante weblogs die leiden tot een maatschappelijk debat. Als correspondent in de US maakte hij op grote schaal gebruik van politieke en wetenschappelijke blogs. Deze waren volgens hem sneller, grondiger en levendiger in het politieke debat dan kranten en tv. Volgens Peter Verweij, docent journalistiek van de Hogeschool Utrecht, ligt dat aan de afkeurende houding van de traditionele media en deels aan de blogs: "Media hebben er alles aan gedaan om weblogs te kleineren in Nederland, en weblogs zelf hebben er ook aan bijgedragen dat de blogosfeer vaak niet serieus wordt genomen."

Dutch Bloggies organiseert sinds 2001 jaarlijkse verkiezingen voor de beste Nederlandse weblogs.

Vlaanderen

In Vlaanderen is de grootste blogsite Bloggen.be.

Sinds eind 2006, begin 2007 bestaan de Bwards (spreek uit 'bie-wards') voor de beste Belgische weblogs:

• Bwards 2008 uitgereikt 1 maart 2008 in Antwerpen
  • Beste blog #1: Zattemadammen.be
  • Beste blog #2: Tales from the crib
  • Beste blog #3: Asfaltkonijn
  • Meest 'weirde' blog: Orde van de Single Malt
  • Hoogste nieuwkomer: Flora Fleempaard
• Bwards 2007
  • Beste groepsblog: Gentblogt
  • Beste lifeblog: Michel Vuijlsteke
  • Beste fotoblog: Wannabes
  • Ferventste blogkoekoek: Appelogen
  • Hoogste pagerank: Netlash
  • Prijs voor de hoogste uit de bwards-top10 zonder een hoofdprijs: Asfaltkonijn

Zie ook

• Content Management System (CMS)
• Wiki

• Blogprogramma's
  • Drupal
  • PostNuke
  • WordPress

• Online Blogprogramma's
  • Blogger
  • MSN Spaces
  • Wordpress

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties: