Wit (kleur)

Wit
— kleurcoördinaten —
Hex		#FFFFFF
RGBa	(r, g, b)	(255, 255, 255)
CMYK	(c, m, y, k)	(0, 0, 0, 0)
HSV	(t, v, i)	(-°, 0%, 100%)
a: genormaliseerd naar [0–255] (byte)

Wit is een mengsel van alle kleuren uit het zichtbare gedeelte van het spectrum. Zuiver wit licht heeft geen tint en is daarom technisch gezien geen kleur, maar een achromatische kleur of een grijstint. Desondanks wordt wit over het algemeen wel degelijk als kleur beschouwd.

Het is geen bonte kleur. Licht wordt als wit ervaren als de drie typen kegeltjes in het oog in dezelfde mate worden aangesproken. Dat is bijvoorbeeld het geval als licht binnen het deel van het spectrum waarvoor het menselijk oog gevoelig is, voor alle frequenties even intens is. Een witte lamp zou alle kleuren even sterk uitstralen. Daarom wordt wit ook wel een optelkleur genoemd, omdat wit uit alle kleuren van het spectrum bestaat.

Het zonlicht bestaat uit alle kleuren van het spectrum, hetgeen al door Isaac Newton is ontdekt toen hij licht door een prisma liet vallen. Voor die tijd dacht men dat wit licht de fundamentele kleur was, en dat de andere kleuren licht ontstonden door iets aan wit licht toe te voegen, net alsof wit licht een soort verf is. Wit licht krijgt echter juist een andere kleur als een deel van het spectrum wordt weggenomen.

Kleurtemperatuur

Zuiver wit bestaat in de praktijk niet. Elk wit heeft een bepaalde tint, die zichtbaar wordt als er een ander wit voorwerp naast wordt gehouden. Dit blijkt bijvoorbeeld door een wit vel papier te houden naast een beeldscherm waarop een witte achtergrond te zien is. Dit wordt uitgedrukt in de witheid.

De eigenschappen van wit licht worden uitgedrukt in de kleurtemperatuur . Een zogenoemde zwarte straler straalt als hij een bepaalde temperatuur heeft een continu lichtspectrum uit, dat bij een bepaalde frequentie een maximum vertoont. Dit maximum hangt af van de temperatuur van het stralende lichaam. Hoe hoger de temperatuur, des te hoger de frequentie van de piek in het spectrum. Zo zal een zeer hete zon veel licht in het ultraviolet uitstralen, maar een radiator in een kamer vooral veel in het infrarood . Deze kleuren zijn met het oog niet te zien, maar dat geldt bijvoorbeeld wel voor een elektrische grill . De gloeispiraal hiervan is zo heet, dat deze fel rood licht uitstraalt.

De kleurtemperatuur van daglicht bedraagt 5600 Kelvin . De kleurtemperatuur van een gloeilamp is veel lager, ongeveer 2400 Kelvin. De menselijke hersenen corrigeren voor de kleurtemperatuur van het licht, zodat deze beide soorten licht, het daglicht en een gloeilamp, als wit worden ervaren. Een fotografische film doet dit niet. Een foto gemaakt in een kamer verlicht door gloeilampen laat duidelijk zien dat het licht niet wit is en alle kleuren worden sterk geel of roodachtig gekleurd. De flitser van een fototoestel is zo ontworpen dat deze dezelfde kleurtemperatuur heeft als daglicht.

Wit en verf

Wordt witte verf gemengd met andere kleuren, dan ontstaan lichte tinten zoals roze (bij menging met rood), beige (bij menging met geel), of lichtgrijs (bij menging met zwart).

Wit is voor een schilder één van de belangrijkste pigmenten en de tube wit is dan ook het eerste leeg. Als echter een schilderij wordt begonnen kan de schilder een aarzeling hebben bij het volledig witte doek. Sommigen geven er dan een voorkeur aan om het doek een kleur te geven, de imprimatura.

Oorspronkelijk werd door kunstschilder s vooral het giftige loodwit gebruikt. Tegenwoordig gebruikt men veelal het onschadelijke titaanwit.

Gebruik en gevoelswaarde

• Wit wordt over het algemeen gezien als de kleur van de reinheid en zuiverheid. Daarom draagt bij een huwelijk de bruid vaak een witte jurk, hetgeen de maagdelijkheid van de vrouw symboliseert. Zo zetelt ook de Amerikaanse president in het Witte Huis.
• In de Chinese cultuur is wit de kleur van de dood. Door het Nederlands koninklijk huis werd bij de begrafenis van Koningin Wilhelmina ook wit als rouwkleur gebruikt. De weduwe Koningin Emma droeg ook veel wit.
• Witte ruis is een term uit de akoestiek en de elektronica. Het wil zeggen dat in een geluidsspectrum alle frequenties even sterk aanwezig zijn. Een witte ruis signaal wordt vaak gebruikt om een meetkanaal te ijken. Naast witte ruis is er ook grijze ruis en roze ruis.
• Tijdens een oorlog wordt met het tonen van een witte vlag bedoeld dat men zich overgeeft aan de tegenpartij.
• Met het witte doek wordt het scherm van een bioscoop bedoeld.
• Wit wordt gebruikt als liturgische kleur, op Pasen en voorts tot Pinksteren (ook op Witte Donderdag); in de Kersttijd tot en met Epifanie en op alle feesten en heiligenfeesten die geen martelaar betreffen.
• Witte wieven zijn mistflarden die in de folklore voor geesten worden aangezien.
• Eiwit is het doorzichtig gedeelte van het ei, dat bij het koken of bakken wit wordt. Later werd eiwit het woord voor een grote verzameling stoffen die in mensen, dieren en planten voorkomen. Ook eigeel, dus de dooier bestaat uit eiwit, dus proteïnen.
• Het oogwit is het witte gedeelte van het oog. Bij aandoeningen zoals geelzucht kan dit geel worden.
• De witte mars was een betoging en de witte beweging een beweging in België uit protest tegen de behandeling van de Zaak Dutroux in België van ontvoerde kinderen.
• De witte woede is een protestbeweging van verplegend personeel tegen hun verloning en arbeidsvoorwaarden in vergelijking met andere sectoren.
• In de kleurcodering voor elektronica staat wit voor het cijfer 9.
• Een witte vulling in de tandheelkunde is een tandvulling van epoxyhars, dit in tegenstelling tot een zwarte vulling met amalgaam.
• Witte was is wasgoed van witte kleur, dat een hogere wastemperatuur verdraagt en eventueel bleekmiddel zoals natriumhypochloriet. Dit staat in tegenstelling tot bonte was of kleurenwas, die op lagere temperatuur gewassen moet worden, zonder bleekmiddel en eventueel met een speciaal waspoeder dat de kleur beter behoudt.
• sneeuwwit en hagelwit hebben eigen gebruik en gevoelswaarde, bijvoorbeeld in hagelwitte tanden en sneeuwwit haar en niet omgekeerd

Kleuren wit

Zilverwit, sneeuwwit, hagelwit, melkwit, titaanwit, zinkwit, loodwit, ivoorwit, verkeerswit, vuilwit, gebroken wit

Wit in de taal

• Hij heeft een wit voetje bij hem - hij heeft bij een bepaalde persoon een streepje voor.
• Witte kerst - een Kerstmis met sneeuw, veel bezongen in liederen
• Wit werken - in tegenstelling tot zwart werken, netjes belasting betalen.
• Witte werkster - een (mislukt) experiment van de Nederlandse overheid om de huishoudelijk hulp uit het zwarte circuit te halen.
• Witgoed - elektrische huishoudelijke apparatuur die een witte kleur heeft, zoals koelkasten, ovens en dergelijke. Dit in tegenstelling tot bruingoed (televisies, hifi installaties etc.). Maar witgoed zijn ook lakens, handdoeken, etc. die in de witte weken in de uitverkoop worden gedaan.
• Witte raaf - een zeer zeldzame verschijning.
• Witboek - Een publicatie van de overheid over delicate situaties, bijvoorbeeld uit de diplomatie.
• De witte vloot.
• Witte Donderdag, dag voor goede vrijdag, de laatste avondmaal voor Jezus Christus met zijn 12 apostelen.
• Wit, bedoeld als Cocaïne.

Uitspraken over wit

• De jezuïeten preken algehele gehoorzaamheid aan de Heilige Schrift en kerkelijk dogma, in verband daarmee verklaarde Ignatius van Loyola, de oprichter: "Ik zal geloven dat het wit dat ik zie zwart is, als de kerkelijke hiërarchie dat zo definieert"

Het omgekeerde hiervan is te vinden in de Bol van Ulbricht: de binnenzijde van de bol is wit, maar de opening in de bol lijkt zwart.

Linken

WikiWoordenboek

  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met White op Wikimedia Commons.

Kleur

primaire kleur · secundaire kleur · tertiaire kleur · complementaire kleur · kleurencirkel · partitieve kleurmenging · kleurcontrast · kleurtemperatuur Primaire kleuren bij additieve kleurmenging: rood groen blauw Primaire kleuren bij subtractieve kleurmenging: cyaan magenta geel zwart kleurcodering · kleurruimte · CIELAB · CMYK · HSL/HLS · HSV/HSB · HTML-kleuren · NCS · Pantone PMS · RAL · RGB · RGB-tabel · YIQ · YUV · YPbPr Systemen voor kleurentelevisie: NTSC PAL SÉCAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .