Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Die Rote Kapelle: verschil tussen versies
| (Een tussenliggende versie door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 52: | Regel 52: | ||
* [[Greta Kuckhoff]] (1902-1981) | * [[Greta Kuckhoff]] (1902-1981) | ||
* [[Willy Lehmann]] (1884-1942) | * [[Willy Lehmann]] (1884-1942) | ||
* [[Dov Liebermann]] | |||
* [[Angele Lorge]] | * [[Angele Lorge]] | ||
* [[Vera Luftig]] | * [[Vera Luftig]] | ||
| Regel 73: | Regel 74: | ||
* [[Libertas Schulze-Boysen]], geb. Haas-Heye (1913-1942) | * [[Libertas Schulze-Boysen]], geb. Haas-Heye (1913-1942) | ||
* [[Elisabeth Schumacher]] (1904-1942) | * [[Elisabeth Schumacher]] (1904-1942) | ||
* [[ | * [[August Sesée]] († 28 juli 1943 in Berlijn-Plötzensee) | ||
* [[Richard Sorge]] | * [[Richard Sorge]] | ||
* [[Hersch Sokol]] (Białystok 1908 - Fort van Breendonk 1943) | * [[Hersch Sokol]] (Białystok 1908 - Fort van Breendonk 1943) | ||
Huidige versie van 5 dec 2020 om 03:11
Die Rote Kapelle, letterlijk vertaald Het Rode Orkest, was een verzetsbeweging en spionagegroep, die volgens de regering van de voormalige DDR een grote invloed had op de nederlaag van Duitsland tijdens de Tweede Wereldoorlog, maar volgens westerse historici vooral als verzetsbeweging tegen de nazi's van betekenis was; haar informatie zou voor de Sovjet-Unie van weinig waarde zijn, omdat die tijdens de Tweede Wereldoorlog militair niet in West-Europa geïnteresseerd zou zijn. Nog altijd wordt de betekenis van de politiek links georiënteerde beweging sterk verschillend beoordeeld, al naargelang de politieke kleur van de schrijver. De bekende theoloog Dietrich Bonhoeffer, zelf een tegenstander van de nazi's, had veel waardering voor de beweging.
Ontstaan
Die Rote Kapelle ontstond omstreeks 1933 in kringen van Noord-Duitse kunstenaars en intellectuelen. De drie voornaamste "oprichters", dan wel leden van het eerste uur waren de architect Harro Schulze-Boysen en de econoom Arvid Harnack en diens vrouw. In Berlijn deelde de groep o.a. vlugschriften uit, waarin de misdaden van de nazi's tegen Joden en politiek andersdenkenden werden onthuld en veroordeeld. De regering van de Sovjet-Unie kreeg lucht van het bestaan van de groep, en het Rode Leger kreeg opdracht, de groep te ondersteunen en internationaal uit te breiden. De bekendste spionnen zijn zonder meer Richard Sorge en Leopold Trepper. Sorge kreeg de leiding in de Japanse sector en Trepper werd de leiding in Europa toevertrouwd.
Die Rote Kapelle was de belangrijkste en meest effectieve spionagegroep tijdens de Tweede Wereldoorlog. Vanuit het hart van het Nazirijk zelf, begon het een organisatie die een web vormde over het gehele bezette gebied in Europa.
Die Rote Kapelle in Oostende
Toen Trepper op bezoek kwam in Oostende was hij niet opgetogen over de winkelruimte en het tekort aan vluchtwegen. Daarom trok hij, samen met zijn vriend Grossvogel, op zoek naar een andere winkel die hij wat verder in de Kapellestraat vond. Het lukte hem een huis te huren in de aanliggende Witte Nonnenstraat en verbond beide huizen, die aan elkaar waren gebouwd, door enkele muren te slopen en te vervangen door een gang. Aldus schiep hij zich een mooie vluchtweg, terwijl de winkelruimte veel groter was dan de vorige en er ook meerdere achterzalen in voorkwamen. Mikhail Makarov was in het bezit gekomen van drie zenders, een in Brussel, een in Charleroi en een in Oostende. Alhier werd een Oostendse telegrafist aangeworven, een marconist op de Oostende-Doverlijn, die door de Russische ingenieur Yefremen aan Grossvogel werd voorgesteld.
Leopold Trepper was op de hoogte van de datum waarop de Duitsers België zouden binnenvallen en wist ook dat zij op zoek waren naar zijn groepering. Daarom vertrok hij, op 9 mei, met de Oostendse zender en zijn kompanen naar Knokke om vandaar, bij het uitbreken van de oorlog te verhuizen naar Brussel.
Daardoor waren de bombardementen van de Duitsers op de Kapellestraat en omliggende totaal overbodig, maar dat wisten de Duitsers op dat moment niet.
Het einde
Die Rote Kapelle heeft nog geruime tijd meegespeeld maar toen Efremov werd aangehouden en fel gemarteld werd tijdens de ondervragingen, verraadde hij een deel van de groep. Hoewel dit een klein deel was, werden er toch nog dertig man aangehouden en ter dood veroordeeld. Volgens een andere lezing wist de Duitse contraspionage, de Abwehr, in 1942 een geheim bericht van de groep te ontcijferen, en zo achter de verblijfplaatsen van enige leden te komen. In totaal werden 217 leden van Die Rote Kapelle aangehouden en veroordeeld, 143 werden geëxecuteerd (veelal in de gevangenis Berlijn-Plötzensee, door ophanging aan een vleeshaak) of verloren het leven in een concentratiekamp.
Leden van Die Rote Kapelle
Hieronder een (niet complete) lijst van leden van 'Die Rote Kapelle'.
- Rita Arnould († 1943)
- Arnold Bauer (*1910)
- Carl Baumann (1912–1996)
- Karl Behrens (1909–1943)
- Hanna Berger (1910–1962)
- Liane Berkowitz (1923-1943)
- Charlotte Bischoff (1901–1994)
- Cato Bontjes van Beek (1920-1943)
- Erika von Brockdorff (1911-1943)
- Eva-Maria Buch (1921-1943)
- Hans Coppi (1916-1942)
- Hilde Coppi, geb. Rake (1909-1943)
- Fritz Cremer (1906–1993)
- Martha Dodd (1908–1990)
- Jacques Duclos (1896-1975)
- Ursula Götze (1916-1943)
- John Graudenz (Johannes Graudenz) (1884–1942)
- Adolf Grimme (1889-1963)
- Leon Großvogel (1804–1943/44)
- Wilhelm Guddorf (1902-1943)
- Arvid Harnack (1901-1942)
- Mildred Harnack, geb. Fish (1902-1943)
- Henrika Hillbolling, geb. Voogd, op 19 augustus 1942 in Amsterdam gearresteerd
- Jacob Hillboling († 24 januari 1943 in het fort van Breendonk)
- Albert Hössler (1910–1942)
- Walter Husemann (1909-1943)
- Jules Jaspar (1878-1963)
- David Kamy (1911 - 1943)
- Werner Krauss (1900-1976)
- William Kruyt († in het fort van Breendonk)
- Walter Küchenmeister (1897-1943)
- Adam Kuckhoff (1887-1942)
- Greta Kuckhoff (1902-1981)
- Willy Lehmann (1884-1942)
- Dov Liebermann
- Angele Lorge
- Vera Luftig
- Marcus Lustbader
- Jean Masson
- Jean Passelecq
- Elfriede Paul (1900–1981)
- Fernand Pauriol (1913–1944)
- Jan Postma (1895–1944)
- Zosia Poznańska (1906 - 1942)
- Friedrich Rehmer (1921-1943)
- John Rittmeister (1898-1943)
- Henri Robinson (* 8 mei 1897 in Brussel, in 1944 vermoord)
- Beppo Römer (Josef Römer, 1892-1944)
- Helmut Roloff (1912-2001)
- Henri de Ryck († in het concentratiekamp Mauthausen)
- Heinrich Scheel (1915–1996)
- Rudolf von Scheliha (1897-1942)
- Germaine Schneider (* 17 maart 1903 in Brussel; † 12 november 1945 in Zürich)
- Harro Schulze-Boysen (1909-1942)
- Libertas Schulze-Boysen, geb. Haas-Heye (1913-1942)
- Elisabeth Schumacher (1904-1942)
- August Sesée († 28 juli 1943 in Berlijn-Plötzensee)
- Richard Sorge
- Hersch Sokol (Białystok 1908 - Fort van Breendonk 1943)
- Charles Spaak (1903–1975)
- Claude Spaak
- Lucie Spaak
- Madeleine Spaak
- Suzanne Spaak (1905–1944)
- Alexander Spoerl (1917–1978)
- Isidor Springer (* 23 juli 1912 in Antwerpen, † 24 december 1942 Fresnes bij Parijs)
- Maria Terwiel (1910-1943)
- Louis Thevenet († mei 1945 in Bremen)
- Fritz Thiel (1916-1943)
- Leopold Trepper (1904-1982)
- Marie-Therese Verboren
- Anton Winterink (* 5 november 1914 in Arnhem, † 6 juli 1944 in Brussel)