Rottumeroog

Rottumeroog

Een satelietfoto (NASA).
Van links naar rechts :
Een deel van Schiermonnikoog,
Simonszand, Rottumerplaat, Rottumeroog (noord)
met de Zuiderduintjes (zuid),
en een deel van Borkum.

Lokale gegevens
Nederland	Eiland, Rottumeroog
Locatie	Noordzee, Waddenzee
Provincie	Groningen
Oppervlakte land	2,5 km2
Inwoners	Onbewoond

Rottumeroog is een Nederlands (Gronings) waddeneiland, dat ook wel wordt aangeduid met Rottum. Het behoort tot de gemeente Eemsmond

Ten noorden grenst het aan de Noordzee, en ten zuiden aan de Waddenzee. Ten westen ligt Rottumerplaat en ten oosten Borkum. Het eiland is, samen met Rottumerplaat en de Zuiderduintjes (een klein resteilandje ten zuiden van Rottumeroog), beschermd natuurgebied en valt onder de strengste wettelijke bepalingen van de Natuurbeschermingswet (artikel 17). Rottumeroog en Rottumerplaat worden gezamenlijk beheerd door Rijkswaterstaat, Staatsbosbeheer en het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit. De beide eilanden zijn niet vrij toegankelijk en in de zomerperiode wordt zowel Rottumeroog als Rottumerplaat bewoond door vogelwachters. In het voor- en najaar wordt er een beperkt aantal excursies georganiseerd naar Rottumeroog.

De naam Rottumeroog betekent: Eiland (oog) van Rottum. Het eiland was namelijk ooit voor twee derde deel in bezit van het toenmalige klooster Sint Juliana in dat dorp.

Op het eiland staat een oude, uit 1883 stammende gietijzeren kaap, die ooit als navigatiebaken voor zeevaarders heeft dienst gedaan. De inmiddels nutteloos geworden en in verval geraakte kaap werd in 1986 erkend als rijksmonument en werd in 1989 volledig afgebroken, op de vaste wal volledig gerestaureerd, weer naar Rottumeroog getransporteerd en in 1990 op de oude plaats weer opgebouwd.

Geschiedenis

In 1738 werd het eiland gekocht door de Staten van Groningen, voornamelijk omdat het als bescherming tegen de golfoploop van de kust werd gezien en het particuliere beheer te wensen overliet. Het onderhoud ging na enige tijd over naar het Rijk. Er werd een strandwaarder aangesteld die op het eiland woonde en de titel voogd kreeg.

Doordat het Schil, de geul tussen Rottumeroog en Schiermonnikoog, zich in de loop van de tijd verplaatste, verhuisde ook het eiland steeds meer naar het oosten. Deze verplaatsing vindt nog steeds plaats. De woning van de voogd is dan ook meerdere keren verplaatst. De verplaatsing van de eilanden kan geïllustreerd worden door het feit dat het eiland Rottumerplaat momenteel ongeveer op de plaats ligt waar Rottumeroog zo'n tweehonderd jaar geleden lag.

De laatste voogd, Jan Toxopeus, verliet het eiland in 1965. Vanaf dat moment was het onbewoond en werd door Rijkswaterstaat onderhoud verricht om afslag van het eiland tegen te gaan. Dit onderhoud bestond voornamelijk uit het plaatsen van rijshoutschermen en het poten van helmgras, evenals het plaatsen en onderhouden van betonnen en stenen beschermingsconstructies op kritieke punten. In de loop van de jaren 80 veranderde de visie van de overheid op het gebied, wat in 1991 resulteerde in het besluit van Rijkswaterstaat om geen onderhoud meer aan het eiland te verrichten. Dit aan de natuur overlaten van het eiland betekent dat de krachten van de natuur de toekomst van het eiland bepalen, wat er waarschijnlijk op neer komt dat het eiland binnen enkele decennia zal verdwijnen in de diepe geul ten oosten van het eiland. Dit vooruitzicht resulteerde in 1991 in de bezetting van het eiland door Hendrik Toxopeus, de zoon van de laatste voogd Jan Toxopeus. Door de discussies die daarna in de media hebben plaatsgevonden werd er een beheersplan voor Rottumeroog en Rottumerplaat opgesteld, waarbij alleen aan Rottumeroog nog in beperkte mate onderhoud werd verricht. Op Rottumerplaat bleven de werkzaamheden beperkt tot het opruimen van aangespoeld zwerfvuil.

In 1998 heeft veel duinafslag plaatsgevonden aan de noordwestzijde van het eiland. Om te voorkomen dat het huis van de laatste voogd ten prooi zou vallen aan de golven is aan het eind van het jaar het oude voogdshuis afgebroken door Rijkswaterstaat. Als vervangende behuizing zijn een aantal keten geplaatst. Ook de kaap, een gezichtsbepalend kenmerk van het eiland, is kort daarna, in het najaar van 1999, 150 meter zuidwaarts verplaatst omdat deze door alle duinafslag vrijwel op het strand was komen te staan. Om schade aan de kwetsbare natuur te voorkomen is daarbij een omweg van zo'n twee kilometer gemaakt. Ook het vogelwachtershuis op Rottumeroog is inmiddels afgebroken.

Mede doordat het onderhoud, dat na de bezetting van het eiland in 1991 weer was opgestart, niets had uitgericht tegen de enorme afslag in het eind van de jaren '90, is in 2002 besloten om ook op Rottumeroog alleen nog het eiland tweemaal per jaar van aangespoeld zwerfvuil te ontdoen. Dit schoonmaken gebeurt door vrijwilligers onder leiding van een medewerker van Rijkswaterstaat.

Externe link

• Stichting Vrienden van Rottumeroog en Rottumerplaat