Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Zweedse kroon
| |||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||
De Zweedse kroon (Zweeds: svensk krona, meervoud: kronor) is de munteenheid van Zweden. De ISO 4217-code van de kroon is SEK en de afkorting is "kr". Een kroon bestaat uit 100 öre.
Het muntgeld is beschikbaar in 1, 5 en 10 kronen. Het papiergeld is beschikbaar in 20, 50, 100, 500 en 1000 kronen. De Zweedse Rijksdag heeft besloten dat er een munt van 2 kronen en een biljet van 200 kronen ingevoerd zullen worden.
De Zweedse kroon is geïntroduceerd ter vervanging van de riksdaler. Dit was het resultaat van de Scandinavische Monetaire Unie die in 1873 is opgericht en tot de Eerste Wereldoorlog bestond (1 kroon was 0,403 gram goud, ofwel 0,666 Nederlandse gulden of 1,39 Belgische of Franse frank).
Na de opheffing van de eenheid besloten Zweden, Denemarken en Noorwegen alle drie om "kroon" als naam van hun munteenheid te behouden. De verschillende kronen werden wel allemaal andere munten.
De munten hebben een beeltenis van de huidige monarch aan de ene kant en het wapenschild van Zweden of een kroon aan de andere zijde. Het motto van de monarch is ook in de munt verwerkt. (Een uitzondering hierop is de munt van 5 SEK, onder Karel XVI Gustaaf, waarop alleen het logo van de koning te zien is. De munt van 50 öre toonde de drie kronen uit het nationaal wapenschild)
Op de bankbiljetten staan nationaal en internationaal bekende Zweden, zoals Selma Lagerlöf en haar creatie Nils Holgersson op het biljet van 20 kronen en Linnaeus op het 100 kronenbiljet.
In de periode van 2014-2015 zullen er nieuwe bankbiljetten en munten worden ingevoerd, waaronder een herinvoering van de munt van 2 kronen en het 200 kronenbiljet.
Munten
De Zweedse kroon kent momenteel nog maar drie verschillende munten van respectievelijk 1 kroon, 5 kronen en 10 kronen. Niet zo lang geleden bestond er ook nog een muntstukje van 50 öre, maar dat is sinds 30 september 2010 afgeschaft.[1][2] De huidige generatie muntstukken heeft volgende kenmerken:
| Waarde | Diameter | Dikte | Gewicht | Rand | Samenstelling |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 kroon | 25 mm | 1,88 mm | 7 g | Fijne kartel | Cu 75% / Ni 25% |
| 5 kronen | 28,5 mm | 2 mm | 9,5 g | Buiten (46,5%): Cu 75% / Ni 25% Binnen (53,5%): Ni 100% | |
| 10 kronen | 20,5 mm | 2,9 mm | 6,6 g | 8 afwisselende segmenten 4 glad 4 gekarteld |
Nordic gold |
Muntmeesters
Ook in Zweden staat op elke muntstuk geslagen door de Zweedse Rijksbank een muntmeesterteken. Hieronder een lijst van alle muntmeesters, hun teken en hun periode vanaf 1633 (vanaf koningin Christina I van Zweden)
| Naam | Muntmeesterteken | Periode |
|---|---|---|
| M. Kock | MK | 1633-1639 |
| A. Grooth | AG | 1641-1646 |
| D. M. Kock | DK | 1646-1650 |
| M. Hack | 1652-1658 | |
| G. Wagner | GW | 1658-1664 |
| J. F. Herman | FI | 1663 |
| I. Kock | IK | 1664-1665 |
| A. Kock | AK | 1644-1668 |
| C. Conradi | 1669-1672 | |
| D. Faxell | DF | 1672-1683 |
| A. Strömmer | AS | 1684-1699 |
| H. Zedritz | HZ | 1700-1706 |
| L. Careelberg | LC | 1706-1722 |
| G. Zedritz | GZ | 1722-1738 |
| H. Malmberg | HM | 1738-1762 |
| A. Lindberg | AL | 1762-1773 |
| O. Lidjin | OL | 1773-1819 |
| L. Bergencreutz | LB | 1819-1821 |
| C. Borg | CB | 1821-1837 |
| A. Grandinson | AG;G | 1838-1855 |
| S. Tham | ST;T | 1855-1876 |
| E. Brusewitz | EB | 1876-1908 |
| K.-A. Wallroth | W | 1908-1927 |
| A. Grabe | G | 1927-1945 |
| T. Swensson | TS | 1945-1961 |
| U. Ulvfot | U | 1961-1986 |
| B. Dennis | D | 1986-1994 |
| U. Bäckström | B | 1944-2002 |
| L. Heikensten | H | 2002-2005 |
Bron: Myntboken 2011 Archie & Henrik Tonkin
Bankbiljetten
De huidige generatie biljetten van 50, 100, 500 en 1000 kronen verschillen maar in één opzicht met de vorige generatie: deze biljetten hebben nu namelijk een zilverstrook. Hierdoor werden alle oude briefjes van 50, 100 en 500 kronen na 31 december 2005 ongeldig. Het briefje van 1000 zonder strook bleef wel geldig. Het 20 kronenbiljet heeft geen zilverstrook gekregen, maar het werd groter (van 130 × 72 mm naar 122 × 67 mm) en iets minder blauw. Deze kleine aanpassingen waren genoeg om ook de oudere variant van dit biljet af te schaffen op dezelfde eerdergenoemde datum.
| Waarde | Afmetingen | Kleur | Micro opschrift | Beschrijving voorkant | Beschrijving achterkant |
|---|---|---|---|---|---|
| 20 kronen | 122 × 67 mm | Blauwachtig paars | Fragment uit de Gösta Berlings saga (debuutroman van Selma Lagerlöf): beschrijving van het landschap van Skåne | Selma Lagerlöf | Nils Holgersson boven Skåne |
| 50 kronen | 120 × 72 mm | Geel | Citaat van de componist Arnold Schönberg | Jenny Lind | Nyckelharpa met tessituur |
| 100 kronen | 140 × 72 mm | Groenachtig blauw | Motto van Linnaeus: OMNIA MIRARI ETIAM TRITISSIMA | Carolus Linnaeus | Bestuiving van een bloem door een bij. |
| 500 kronen | 150 × 82 mm | Rood met grijs | Motto van de Zweedse Rijksbank: HINC ROBUR ET SECURITAS | Karel XI van Zweden | Christoffel Polhem |
| 1000 kronen | 160 × 82 mm | Geel met grijs | Citaat van Gustaaf Wasa: SCRIPTURAM IN PROPRIA HABEANT LINGUA | Gustaaf Wasa | Afbeelding uit 1555 door Olaus Magnus |
In april 2011 maakte de Zweedse nationale bank (Riksbanken) bekend dat er een nieuwe generatie bankbiljetten geproduceerd zou worden. Er zullen twee thema's gebruikt worden, op de voorkant zullen bekende Zweden uit de 20ste en 21ste eeuw komen te staan en op de achterkant een schets van de natuur uit bepaalde Zweedse landschappen die verbonden zijn met de persoon op de voorkant van het biljet. Opvallend is de introductie van het 200 kronenbiljet samen met het 2 kronen muntstuk, want ook de muntstukken zullen grondig vernieuwd worden. De nieuwe generatie bankbiljetten worden in 2014-2015 verwacht. Dit zijn de specificaties die nu al bekend zijn:
| Waarde | Afmetingen | Kleur | Bekende Zweed | Landschap |
|---|---|---|---|---|
| 20 kronen | 120 × 66 mm | Paars | Astrid Lindgren | Småland |
| 50 kronen | 126 × 66 mm | Oranjegeel | Evert Taube | Bohuslän |
| 100 kronen | 133 × 66 mm | Blauw | Greta Garbo | Stockholm |
| 200 kronen | 140 × 66 mm | Groen | Ingmar Bergman | Gotland |
| 500 kronen | 147 × 66 mm | Rood | Birgit Nilsson | Skåne |
| 1000 kronen | 154 × 66 mm | Grijs en bruin | Dag Hammarskjöld | Lapland |
De euro
In 2003 werd in Zweden een referendum gehouden over het invoeren van de euro. Een meerderheid van de Zweden (55,9 %) koos in dit referendum tegen invoering. Zweden heeft zich echter bij de toetreding tot de Europese Unie in 1995 verplicht om toe te treden tot de euro. Zweden denkt deze verplichting te kunnen tegenhouden door niet te voldoen aan een van de formele vereisten om toegelaten te worden tot de eurozone, het tenminste twee jaar lid zijn van ERM II. Zweden heeft tot nu toe geweigerd zich hierbij aan te sluiten. In Haparanda is de euro wel wettig betaalmiddel; dat in verband met de handel met Finland.
Trivia
- De Zweedse kroon was een van de mogelijk te winnen valuta in het programma 1 Miljoen Wat?. Op de Singaporese dollar en de euro na was het de hoogste die er te winnen viel.
Zie ook
Externe links
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
| Europese munteenheden |
|---|
|
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Money of Sweden op Wikimedia Commons.