Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed
Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Vergelijking tussen de drie grote tragedieschrijvers
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
| Aischylos (ca. 525-456 v.Chr.) | Sophokles (496-405 v.Chr.) | Euripides (480-406 v.Chr.) | |
| totale productie / bekroond | ca. 80 stukken waarvan 7 bewaard / 13 maal bekroond | meer dan 100 stukken waarvan 7 bewaard / 24 maal bekroond | 92 stukken waarvan 17 bewaard / slechts 5 maal bekroond. |
| structuur van de tragedies | • eenvoud van bouw en rechtlijnige handeling • groot aandeel van koorlyriek (koor = soort acteur) • invoering van een tweede acteur (deuteragonistes) |
• handeling afgeremd door het handelen van een andere persoon of zwenking (peripeteia) • klassieke soberheid, evenwicht tussen koorlyriek en dialoog • invoering van een derde acteur (tritagonistes) |
• soms onverzorgd en/of ingewikkeld (anekdoten) • aandeel van het koor vermindert (soms zangen uitgevoerd door de acteurs in plaats van het koor) |
| taal en stijl | • groots en geweldig, epische breedheid • woordkeuze en beeldspraak zeer authentiek |
• beheerste kracht en soberheid • taaltechnisch meesterschap |
• vrij volks • soms pathetisch (Euripides beïnvloedde de Hellenistische "barok") |
| karakteruitbeelding van de personages | (vergelijk met een archaïsch beeld) • sober maar krachtig getekend (beperkt tot enkele expressieve trekken) → lapidair |
(vergelijk met een klassiek beeld) • nadruk op het wilselement: de held kiest zelf • graag confrontatie van tegenstrijdige geaardheden |
(vergelijk met een hellenistisch beeld) • dicht bij de alledaagse werkelijkheid (driften en verborgen passies in de mens: liefde, ziekte enz.) • aandacht voor de vrouwelijke psychologie |
| tragiek en zin van het lijden | • de held is verantwoordelijk voor zijn daden, maar komt in conflict met de Moira (= het noodlot) en met Zeus • bezondigt de mens zich aan hybris dan treft hem de Wraak (Nemesis) • "door lijden leren" |
• de mens kan toch zijn uitwendig levenslot niet zelf bepalen en moet daardoor lijden • het lijden wordt overwonnen door het besef dat niettemin het beste en het zuiverste in de mens ongeschonden blijft |
• lijden komt voort uit het conflict tussen 1° handhaving van eigen persoonlijkheid en 2° passies binnen en toeval buiten de mens • vaak ontbreekt de positieve zingeving aan het lijden (dan komt verzoening door een deus ex machina) |
| houding t.o.v. religieuze en morele waarden | • zoekt verzoening tussen de mens en de transcendente machten (voor wie soms angst) • vindt die verzoening in het lijden, dat aan de held zijn hoogste bestemming geeft |
• beperkt het aandeel van de Moira en de interventies van de goden, zonder aan traditionele waarden te raken • vaak wordt lijden aanvaard als komende uit de hand van een welwillende godheid (niet in vraag gesteld!) |
• onderwerpt mens, maatschappij, goden en religie aan kritiek (invloed van de sofisten) • toch nog ver van het absolute rationalisme |