Tristan da Cunha

Tristan da Cunha

Eiland van Sint-Helena, Brits
(Details)
Locatie
Land	Sint-Helena, Brits
Locatie	Atlantische Oceaan
Algemeen
Oppervlakte	98 km²  km²
Inwoners	296 (1988)
Hoofdplaats	Edinburgh-of-the-Seven-Seas
Detailkaart
Grondgebied van Sint-Helena

Tristan da Cunha is een afgelegen eiland in het zuiden van de Atlantische Oceaan. Het maakt deel uit van Sint-Helena, Ascension en Tristan da Cunha, dat Brits grondgebied is. Het vulkaaneiland heeft 262 inwoners (feb. 2011) en is moeilijk toegankelijk. Dit komt door de afgelegen ligging (het is het meest afgelegen bewoonde eiland ter wereld) en het feit dat het eiland een steile rotskust heeft van 600 meter hoog.

Tristão da Cunha ontdekte in 1506 in het zuiden van de Atlantische Oceaan een eilandengroep waarvan hij het grootste en meest indrukwekkende naar zichzelf vernoemde: Tristan da Cunha. Da Cunha ging er niet aan land omdat de zee er te gevaarlijk was.

Het eiland is vulkanisch van oorsprong. Vanuit de basis reikt de vulkaan, Queen Mary's Peak, op tot een hoogte van 2062 meter, waarmee hij het hoogste punt van Sint-Helena, Ascension en Tristan da Cunha is. Op het enige vlakke deel van het eiland is de hoofdstad Edinburgh-of-the-Seven-Seas gelegen. Dit is tevens het enige bewoonde (en ook bewoonbare) gebied van de hele archipel. Er is geen vliegveld, alleen een kleine vissershaven.

De nog geen driehonderd inwoners behoren oorspronkelijk tot slechts zeven families, waarvan de familienamen zijn: Glass, Swain, Green, Rogers, Hagan, Repetto en Lavarello. Sinds 1986 is ook Patterson een familienaam. Alle gezinnen op het eiland bezitten een gelijke hoeveelheid land en vee in de vorm van runderen en schapen. Ook de inkomsten zijn voor een ieder gelijk. Er is één politieagent als ordehandhaver, maar deze vervult ook andere taken op het eiland.

Het eiland en de archipel als geheel herbergen enkele belangrijke kolonies van zeevogels. Sommige soorten broeden nergens anders ter wereld, zoals de ernstig bedreigde tristanalbatros. Vanwege de unieke biologische rijkdom zijn de eilanden Gough en Inaccessible door de UNESCO op de werelderfgoedlijst geplaatst.

Archipel

Tristan da Cunha is ook de naam van de archipel waartoe het eiland behoort.

Eilanden in de 'Tristan da Cunha'-archipel (oppervlakte in km²):

• Tristan da Cunha (98)
• Inaccessible (14)
• Nightingale eilanden (2)
  • Nightingale (1,8)
  • Middle (0,1)
  • Stoltenhoff (0,1)
• Gough (Diego Alvarez) (91)

Geschiedenis

Het eiland is in 1506 ontdekt door de Portugese zeevaarder Tristão da Cunha, die het eiland naar zichzelf noemde. Hij slaagde er niet in voet aan wal te zetten op het eiland.

De eerste bewoners van Tristan da Cunha waren drie walvisvaarders uit de VS in 1811. Daarvoor waren Tristan en Inaccessible en de andere eilanden al regelmatig bezocht geweest door robbenjagers en walvisvaarders. Echte bewoning had echter nooit plaatsgevonden en het eiland was ook nooit geclaimd aangezien het geen geschikte landingsplaats bezat. Een van de walvisvaarders, Jonathan Lambert, afkomstig uit Salem (Massachusetts), riep zichzelf uit tot keizer van het eiland. Zijn regering duurde echter maar zeer kort aangezien hij in 1812 bij een bootongeluk omkwam. Van de drie eerste bewoners was nog één aanwezig op het eiland toen in 1816 een garnizoen Britse troepen vanaf Kaapstad naar het eiland kwam om het te bezetten om eventuele reddingspogingen van Napoleon, die gevangen zat op Sint Helena, door de Fransen vanaf Tristan te verhinderen. De laatste overgebleven bewoner, Thomas Curry vertelde de Britten over een schat die zich op het eiland zou bevinden. Hij zei echter nooit waar deze zich zou moeten bevinden en stierf uiteindelijk aan een drank, die aan hem was gegeven door de Britten, die naar de schat zochten.

Toen in 1817 het garnizoen werd teruggetrokken van het eiland, bleef een korporaal op eigen verzoek achter met zijn familie. Al snel kwamen meer mensen naar het eiland om er te gaan wonen. In 1856 woonden er al 97 mensen. Echter na de opening van het Suezkanaal, de verminderde walvisvaart en de introductie van stoomschepen verminderde het aantal schepen dat het eiland aandeed en ook een groot deel van de bewoners vertrokken naar andere gebieden. Het eiland werd min of meer vergeten en kwam alleen nog in het nieuws als er weer eens een aantal schipbreukelingen was gered door de bevolking. Dit is waarschijnlijk ook een van de redenen geweest, naast de missionarissen die er regelmatig kwamen, dat de Britse regering het eiland in 1876 claimde voor het Britse Rijk.

In 1938 werd het eiland verklaard tot onderdeel van Sint-Helena, al zijn de eilandbewoners het daar tot op heden niet mee eens. In 1950 startte een rivierkreeftverwerkingsbedrijf in de plaats, waardoor de eilandbevolking voor het eerst met geld in aanraking kwam op het eiland.

Op 12 augustus 1961 barstte de vulkaan op het eiland uit en de bevolking werd in zijn geheel geëvacueerd naar het Verenigd Koninkrijk. Pas in 1963 konden ze met het Deense schip de M/S Bornholm terugkeren. De compleet andere samenleving aldaar had hen echter wel veranderd en de samenleving op het eiland is sindsdien anders dan daarvoor.

Het is voor buitenlanders nu niet meer toegestaan om zich permanent op het eiland te vestigen.

Economie

Tristan da Cunha is grotendeels zelfvoorzienend. Rondom Edinburgh liggen graslanden, waarop de beesten van de eilandbewoners grazen. Belangrijkste exportproducten: kreeft en postzegels. Het eiland heeft geen vliegveld, maar wel een vissershaven. Door het instorten van de belangrijkste markt voor rivierkreeft in het Verre Oosten, is het eiland aangewezen op financiële steun.

Visfabriek

De eerste visfabriek, voor de verwerking van kreeft, werd vernietigd door de lavastroom van de vulkaanuitbarsting van 1961. In 1965 werd een nieuwe fabriek gebouwd; deze opende op tijd voor het visseizoen op 23 mei 1966. Deze (tweede) visfabriek werd op 13 februari 2008 door brand verwoest. Ook de elektriciteitsgeneratoren die het eiland van stroom voorzien werden vernietigd. Als noodplan kregen de bewoners de beschikking over een beperkt gebruik van elektriciteit, terwijl het ziekenhuis gebruik maakte van een eigen noodgenerator, waarna het leven enigszins kon normaliseren. Pas op 24 maart 2008 werden nieuwe generatoren geïnstalleerd en werd de elektriciteitsvoorziening hersteld.

Postzegels

Tristan da Cunha is een populair verzamelgebied in de filatelie. De eerste emissie in 1952 was een zwarte opdruk "Tristan da Cunha" op de uitgifte van Sint-Helena van 1938 tot 1949. De tweede emissie in 1953 bestond uit eigen zegels bij gelegenheid van de kroning van de Britse koningin Elizabeth. De natuur — vooral vogels en vissen — vormt door de jaren heen een belangrijk thema op de postzegels. Het postkantoor van het eiland verzorgt vele duizenden verzendingen per jaar, waaronder eerstedagenveloppen van alle nieuw uitgegeven postzegels.

Politiek

In Edinburgh is een lokale bestuurder gevestigd die aangesteld wordt door de gouverneur in Sint-Helena. Ook is er een eilandraad van elf leden waaraan deze bestuurder verantwoording moet afleggen.

Hulp bij virusinfectie

Op 4 december 2007 bereikt de internationale media het bericht dat de dokter van Tristan da Cunha om hulp vraagt bij de bestrijding van een virusinfectie. Die zou de meeste van de 300 inwoners hebben geveld. Omdat een vliegveld op het eiland ontbreekt kunnen medicijnen niet snel worden ingevlogen.

Broedvogels op de eilanden van de Tristan-groep

Albert Beintema is een van de weinige Nederlanders die betrokken waren bij het onderzoek (in 1993) aan vogels op dit eiland. Hij schreef daarover een reisboek dat onder andere gaat over het uitgestorven inheemse Tristanwaterhoentje (Gallinula nesiotis). Inmiddels is er ook DNA-onderzoek gedaan naar het verschil tussen de waterhoentjes die nu voorkomen op Cough en Tristan da Cunha en museummateriaal van het Tristanwaterhoentje. Groenenberg et al (2008) vonden daarbij wel degelijk genetische verschillen. Deze verschillen kunnen echter zo geïnterpreteerd worden dat beide waterhoentjes eerder ondersoorten van elkaar zijn, dan verschillende soorten.

Het voorkomen van broedvogels op Tristan (T), Nightingale (N), Inaccessible (I) en Gough (G) is weergegeven met een + (aanwezig als broedvogel), een - (geen broedvogel), een ? (broeden onzeker) of een † (uitgestorven).

Wetenschappelijke, Nederlandse en Engelse naam	lokale naam op Tristan	T	N	I	G
Eudyptes chrysocome, rotspinguïn, Rockhopper	Pinnamin	+	+	+	+
Diomedea dabbenena, tristanalbatros, Tristan Albatross	Gony	-	-	+	+
Diomedea chlororhynchos, geelsnavelalbatros, Yellow-nosed Albatross	Molly	+	+	+	+
Phoebetria fusca, zwarte albatros, Sooty Albatross	Peeo	+	+	+	+
Macronectes giganteus, reuzenstormvogel, Giant Petrel	Stinker	-	-	-	+
Pterodroma macroptera, langvleugelstormvogel, Great-winged Petrel	Black Haglet	+	-	?	+
Pterodroma incerta, Schlegels stormvogel, Atlantic Petrel	Biggest Whitebreast	+	-	?	+
Pterodroma brevirostris, Kerguelenstormvogel, Kerguelen Petrel	Blue Nighthawk	?	?	+	+
Pterodroma mollis, donsstormvogel, Soft-plumaged Petrel	Littlest Whitebreast	+	+	+	+
Pachyptila vittata, walvisstormvogeltje, Broad-billed Prion	Nightbird	+	+	+	+
Procellaria aequinoctialis, witkeelstormvogel, White-chinned Petrel	Shoemaker, Ringeye	-	-	+	-
Procellaria cinerea, grijze stormvogel, Grey Petrel	Pediunker	+	-	?	+
Puffinus assimilis, kleine pijlstormvogel, Little Shearwater	Whistler	?	+	+	+
Puffinus gravis, grote pijlstormvogel, Great Shearwater	Petrel	-	+	+	+
Puffinus griseus, grauwe pijlstormvogel , Sooty Shearwater	–	+	-	-	-
Garrodia nereis, grijsrugstormvogeltje, Grey-backed Storm Petrel	–	-	-	-	+
Pelagodroma marina, bont stormvogeltje, White-faced Storm Petrel	Skipjack	+	+	+
Fregetta grallaria, fregatstormvogeltje, White-bellied Storm Petrel	Stormpigeon	-	+	+	+
Pelecanoides urinatrix, alkstormvogeltje, Common Diving Petrel	Flying Pinnamin	-	+	+	+
Catharacta Antarctica, grote jager, Skua	Seahen	+	+	+	+
Sterna vittata, antarctische stern, Antarctic Tern	Kingbird	+	+	+	+
Anous stolidus, noddy, Noddy	Woodpigeon	+	+	+	+
Gallinula nesiotis, Tristanwaterhoen, Tristan Moorhen		†	-	-	-
Gallinula comeri, Goughwaterhoen, Gough Moorhen	Island Cock	+	-	-	+
Atlantisia rogersi, Inaccessible-eilandral, Inaccessible Flightless Rail	Little Island Cock	-	-	+	-
Nesocichla eremita, Tristanlijster, Tristan Thrush	Starchy	+	+	+	-
Nesospiza acunhae, Tristangors, Tristan Bunting	Canary	-	+	+	-
Nesospiza wilkinsi, Wilkins gors, Grosbeak Bunting	Big Canary	-	+	+	-
Rowettia goughensis, Gough-eilandgors, Gough Bunting	Bunting	-	-	-	+

Externe links

• (en) Officiële site
• (en) Tristan Times
• (nl) Documentaire van de VPRO over het eiland
• (nl) Column over eilandgevoel en Tristan da Cunha

Commons

Zie ook de Atlas van Tristan da Cunha op Wikimedia Commons.

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

Tristan da Cunha

Overzeese gebieden van het Verenigd Koninkrijk

Akrotiri en Dhekelia · Anguilla · Bermuda · Brits Antarctisch Territorium · Britse Maagdeneilanden · Brits Indische Oceaanterritorium · Kaaimaneilanden · Falklandeilanden · Gibraltar · Montserrat · Pitcairneilanden · Sint-Helena, Ascension en Tristan da Cunha · Turks- en Caicoseilanden · Zuid-Georgië en de Zuidelijke Sandwicheilanden Kroongebieden: Guernsey · Jersey · Man

37° 8' ZB, 12° 17' WL