Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Tramlijn 44 (Brussel)
De Brusselse tramlijn 44, uitgebaat door de MIVB, is een streektramlijn en verbindt het metrostation Montgomery (Sint-Pieters-Woluwe) met de halte Station Tervuren in het Vlaams-Brabantse Tervuren, dichtbij het AfricaMuseum. De lijnkleur is donkergeel.
Beschrijving
Tramlijn 44 is een streektramlijn die het oosten van Brussel verbindt met het Vlaams Gewest, meer bepaald de gemeente Tervuren. De eindhalte Montgomery ligt in een ondergrondse keerlus. Tramlijn 44 komt niet in het centrum. Voor noodgevallen is er ook een bovengrondse keerlus, waarbij het tramspoor door smalle straten slingert. Vanwege geluidsoverlast in die smalle straten is in 2010 het eindpunt zodanig aangepast dat op de stille uren beide keerlussen niet gebruikt hoeven te worden. De tweerichtingtrams rijden dan direct naar het ondergrondse eindpunt.[1]
Tussen Montgomery en de halte Madoux rijdt deze tramlijn samen met lijn 39, die tevens het Vlaams Gewest bedient (Wezembeek-Oppem) op de bomenrijke Tervurenlaan. Beide tramlijnen hadden van de MIVB het 'Express'-stempel gekregen, door het feit dat hun traject bijna uitsluitend in eigen bedding ligt, maar die aanduiding wordt niet meer gebruikt. De snelheid van deze tramlijnen komt dus enigzins in de buurt van die van een volwaardige premetrolijn, maar er zijn wel veel kruisingen met verkeerslichten die voor oponthoud zorgen. Bij Montgomery is er wel aansluiting op het overige tramnet, maar lijn 44 en 39 rijden niet verder. Lijn 44 en 39 zijn de enige streektramlijnen van Brussel.
Traject
Het huidige traject Montgomery - Tervuren wordt sinds 16 september 1976 bereden. De lijn naar Tervuren bestaat echter al sinds 9 mei 1897. Vanaf 1903 werden de lijnnummers 40 (IJzerplein – Wetstraat/Troonstraat – Montgomery – Tervuren) en 45 (Anderlecht – Montgomery – Tervuren) gebruikt. Bij de ingebruikneming van de eerste echte metrolijn, met o.a. metrostation Montgomery, in 1976, werd lijn 45 opgeheven. Lijn 40 werd in 1968 ingekort tot Montgomery, en vernummerd in lijn 44.[2]
Bij de grootschalige herstructurering van het netwerk van 2007 tot 2009 werd er aan lijn 44 niets veranderd.
Bijzonderheden
Tramlijn 44 wordt door tramliefhebbers de mooiste lijn van het Brussels net genoemd, gezien het tracé dat langs de weelderige en bomenrijke Tervurenlaan en dóór het Zoniënwoud loopt. Lijn 39 is een goede tweede.
In de zomer rijden er museumtrams op deze lijn, vanaf het trammuseum te Sint-Pieters-Woluwe. Deze rijden ook naar het Jubelpark, en gebruiken daarbij de bovengrondse slingerende sporen door smalle straatjes bij Montgomery.
Unieke tramoverweg
Nabij halte Vier Armen is er een tramoverweg op de Tervurenlaan, die uniek in de wereld is. Deze is beveiligd met al het volgende, wat verder nergens in deze mate voorkomt: Aan beide zijden van de weg staat een trein- AKI: met 1 maanwit knipperdend licht, plus 2 afwisselende knipperende rode lichten erboven, en een dubbel andreaskruis tussen de 3 lampen in, en bovenop één "gillende" bel. Omdat dit (na decennia) onvoldoende bleek, werden er rond 2000 voorwaarschuwingsseinen geplaatst, omdat de overweg net in een "onzichtbare" bocht ligt.
Vóór die bocht staat er daarom links één oplichtend driehoekig LED "waarschuwingsbord tram", versterkt door een oranje knipperlicht, en rechts één oplichtend driehoekig bord "waarschuwing verkeerslichten". Want later werden er vóór de AKI's verkeerslichten geplaatst. En dit alles wordt voorafgegaan door verkeersbord "waarschuwing verkeerslichten", met eronder bord "overweg zonder slagbomen" (met afbeelding stoomtrein). Voor de trams zijn er witte seinlichten die aangeven dat de overweg "gesloten" is, en de doorgang dus vrij zou moeten zijn. Maar ook de tramchauffeurs hebben slecht zicht op de kruising.
Het is de enige tramoverweg in België die zowel treinlichten als klassieke bellen heeft. Het zijn dezelfde AKI's als bij Belgische trein-overwegen, maar omdat lijn 44 geen NMBS-spoorlijn is, worden deze bellen wellicht niet vervangen door elektronische; ook omdat de klassieke bellen beter doordringen in een auto. [3]
Er is of was een plan om van de Tervurenlaan richting Brussel een tweerichtingen weg te maken, waarbij dus in 2 richtingen de tramlijn gekruist moet worden. Het is onduidelijk of dit doorgaat en of er dan misschien een tunnel komt.
Lijn 44 en 39 zijn de enige tramlijnen in en rondom Brussel waarbij op sommige kruispunten andreaskruisen aanwezigzijn, soms met verkeerslichten. Er zijn meer andreaskruisen geweest op lijn 44.
Aan het eindpunt in Tervuren werd een hoppinpunt aangelegd, Tramterminus 44, die het overstappen tussen verschillende vervoersmodi vergemakkelijkt. De Werkvennootschap en de Regie der Gebouwen bouwden een parking voor 286 wagens en een overdekte, beveiligde fietsenstalling met 300 plaatsen. Naar planning ging dit in 2022 gerealiseerd worden, het hoppinpunt werd op 31 mei 2023 ingehuldigd.[4]
Komende vanuit Brussel, was er vroeger net voor de overweg Vier Armen één zijspoor naar rechts. Het ging langs de weg naar Brussel, dan naar de weg richting Tervuren, en keerde bij het eerstvolgende kruispunt, om uit te komen bij de halte richting Brussel. Dit kon dus als keerlus gebruikt worden. Het is te zien op oude kaarten, en deels op zwart-wit film. De MIVB kent de historie echter niet.
Voertuigen
Op deze tramlijn wordt gereden met gelede PCC-trams (serie 77xx/78xx). Tot in 2010 werd de lijn nog bediend door de oudere (niet-gelede eenrichting) PCC-trams van het type 70xx/71xx. Deze reden voor het laatst tot en met 12 februari 2010 maar de keerlus in Tervuren bleef gehandhaafd. Er liggen ook nog steeds rechte opstelsporen in de keerlus, om extra trams te stallen, wat vroeger meer voorkwam (eindpunt Esplanade van lijn 3 heeft er ook nog).
De halfronde overkapping ("tramstation") was ruim 100 jaar oud, maar is in 2024 toch vervangen door een nieuwe in oude stijl. In een later stadium zal deze lijn (alsook lijn 39) ook bediend worden door het type 7900.
Er is dichtbij een oude terminus van de voormalige elektrische trein, die een café geworden was, namelijk "spoorloos station", een honderdtal meter verder op de Leuvensesteenweg, gevestigd in het voormalige goederstation (inmiddels met andere naam heropend). Dit is niet het oude stationsgebouw van Tervuren, want dat is er niet meer. Tram 39 rijdt deels over de oude treinbaan. Tussen lijn 44 en 39 kan men lopen over de oude spoorbaan, en op die manier "rondreizen".
Toekomst
Er is al vaak voorgesteld om tram 44 door te trekken naar Schuman.[5] Hiervoor zou een nieuw tracé tussen Montgomery en Schuman aangelegd moeten worden. Tot Merode is het voormalige tracé in principe nog beschikbaar, weliswaar door smalle éénrichtingstraten rond Montgomery (in gebruik voor de keerlus van lijn 81, voor museumritten door de stad, en voor trams van en naar remise Woluwe); tussen Merode en Schuman zouden nieuwe sporen moeten worden aangelegd, ofwel rondom het Jubelpark, ofwel recht erdoor. Op een lening, verstrekt door de Europese Investeringsbank staat de verlenging vermeld. Er is echter tot op heden geen tracé voorgesteld. Ten noordwesten van Merode bestaat al wel een dubbelsporige tramlijn langs de IJzerlaan, die zichtbaar is op Google Maps, maar die is nog slechts zo'n tweehonderd meter lang en geen regelmatige MIVB-lijn rijdt erop; dit is een deel van de opgeheven route: Deze dient al decennia als eindpunt voor de museumlijn Trammuseum – Jubelpark die op zon- en feestdagen wordt uitgebaat.
Aan de Vlaamse kant gaan er geregeld stemmen op om een verbinding Tervuren - Bertem - Leuven te realiseren, langs de N3. In het kader van het nieuwe decreet basisbereikbaarheid denkt de vervoerregio Leuven na over een HOV-verbinding, mogelijk zelfs een tram. Het is niet duidelijk of deze verbinding aansluiting zou geven op het bestaande net van de MIVB.[6]
Toeval
- In Galati, Roemenië, zijn er in totaal 3 tramlijnen. Zij hebben de lijnnummers 7, 39, en 44. Ook daar hebben 39 en 44 (groten)deels dezelfde route (en lijn 7 ook).
Afbeeldingen
-
Een PCC 7900 tram op lijn 44, iets wat heel zeldzaam voorkomt. Data wellicht in de periode 2000-2002.
-
2008: Tijdens de spitsuren werd lijn 44 al uitgebaat door PCC 7800 trams.
-
2009: Een PCC 7100 tram met het "Express" logo op haar rechterzijde.
-
2010: PCC 7100 aan het eindpunt Montgomery tijdens de laatste rijdag van dat type trams.
-
2010: laatste rit voor de PCC 7000, hier met een bloemenkrans.
-
2010: idem als vorige afbeelding.
-
2010: laatste rit van de PCC 7000, hier aan het eindpunt Station Tervuren.
-
2014: huidige situatie: tram 44 wordt enkel bediend door PCC 7800 rijtuigen.
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Tramlijn 44 (Brussel) op Wikimedia Commons.
Bronnen, noten en/of referenties
|
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
