Structuuropstellingen

Structuuropstellingen, ook wel systemische structuuropstellingen genoemd, zijn een aparte vorm van opstellingen en kunnen zowel voor persoonlijke als zakelijke issues worden ingezet. Het bijzondere is dat ze werken met de structuur van een vraagstuk en niet met de inhoud. Vergelijk je het met taal dan gaat het over de grammatica in plaats van de betekenis van een zin. De structuur wordt overigens niet al te rigide gebruikt: de inhoud gaat voor de structuur.

Structuuropstellingen passen in het rijtje met familieopstellingen en organisatieopstellingen. Ze zijn voor bedrijven vaak iets makkelijke toegankelijk vanwege juist de structuur.

Ontwikkelaars zijn Matthias Varga von Kibéd en zijn vrouw Insa Sparrer. Zij zijn eigenaar van het SySt-Institut in München en hebben samen een aantal boeken geschreven, zoals:

• - ‘Systemische strukturaufstellungen, Theorie und Praxis’
• - ‘Wunder, Lösung und System, Lösungsfokussierte Systemische

Strukturaufstellungen für Therapie und Organisationsberatung’

• - ‘Ganz im Gegenteil, Tetralemmaarbeit und andere Grundformen Systemischer

Strukturaufstellungen – für Querdenker und solche, die es werden wollen’. Van Renate Daimler is het uitgebreide en zeer leesbare boek en eigenlijk een soort standaardwerk: ‘Basics der Systemische Strukturaufstellungen, eine Anleitung für Einsteiger und Fortgeschrittene’.

Met name Matthias en Insa hebben een aantal vaste formats ontwikkeld, meer dan veertig. Hun uitgangspunt is dat, vanuit de logica geredeneerd, elk probleem een aantal vaste onderdelen heeft, zoals de probleemhebber en het doel. Bij een probleem wordt het meest geschikte format gezocht en dat wordt gebruikt in de opstelling. Een voordeel is dat de opstelling eenvoudig ‘verdekt’ kan worden gedaan: zonder te benoemen wie wie is. Vooral in organisaties kan dat veel lading van de werkwijze halen. Een groot aantal formats is nogal ingewikkeld en theoretisch en het is daarom noodzakelijk er speciaal in geschoold te worden. In deze opleiding willen we als vorm van organisatieopstelling slechts één of twee veel voorkomende behandelen.

Een veel gebruikte vorm is de keuze- of tetralemmaopstelling. Deze wordt gebruikt als er een keuze moet worden gemaakt omdat er een dilemma is. De elementen zijn:

• - de focus (de probleemeigenaar)
• - het ene
• - het andere
• - beiden
• - geen van beiden
• - geen van dit alles en zelfs dat niet is een vrij element en mag alles doen.

‘Het ene’ en ‘het andere’ vormen het eigenlijke dilemma. ‘Beiden’ staat voor de verborgen verbinding terwijl ‘geen van beiden’ het verborgen kader wordt genoemd. Deze vier elementen krijgen een vaste plaats: het een tegenover het ander, beide en geen van beide tegenover elkaar zodat een soort vierkant ontstaat. Ze zijn nu ‘plekken’ en bewegen in principe niet meer. ‘Geen van dit alles en zelfs dat niet’ is het vrije element en staat voor de onderbreking van het patroon; het kan zich tijdens de opstelling vrij bewegen.

In een verkorte vorm van deze structuur worden alleen ‘de focus’ en ‘het ene’ en ‘het andere’ gebruikt. Mogelijk worden daar nog elementen aan toegevoegd die uit het inleidende interview naar voren komen. Je kunt er dus mee variëren.

Een andere vorm is de opstelling met ‘het verborgen thema’. In bijvoorbeeld een conflict tussen twee mensen, afdelingen of bedrijven kan een derde partij die ook invloed heeft en op de achtergrond meespeelt gemakkelijk over het hoofd worden gezien. De oplossing van dat conflict wordt zo wel erg lastig. Deze derde partij er vervolgens bij opstellen, wie of wat het ook zijn mag in eerste instantie, kan dan uitkomst bieden. Elementen zijn

• - de focus (de cliënt)
• - het officiële thema
• - het verborgen thema, het thema dat misschien ook nog speelt en op de achtergrond

aanwezig is. In de opstelling wordt gekeken naar de invloed van het verborgen thema, de positie, de kracht, de plek.

Weblinks

• SySt-Institut München
• Vereinigung der Systemischen StrukturaufstellerInnen
• Weiterführende Informationen

  Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)