Strienestad

Strienestad is de naam die Steenbergen draagt tijdens het carnaval. Het carnaval in Strienestad kent een aantal unieke personages die figureren in het carnavalsspel en staat daarnaast bekend om de grote rol die kinderen innemen bij de viering. Naast de diverse verschillen, kent het carnaval in Strienestad de meeste overeenkomsten met de in het Krabbegat (Bergen op Zoom) en Tullepetaonestad (Roosendaal) gevierde carnavalsfeesten.

De naam van 'Strienestad' stamt af van de rivier de Striene, een Middeleeuws water dat in lang vervlogen tijden lag, waar zich nu het Haringvliet en het Schelde-Rijnkanaal bevinden. Inwoners van Steenbergen worden tijdens het carnaval 'Bietboeren' (mannen) en 'Meerminnen' (vrouwen) genoemd. Het eerste verwijst naar de suikerfabriek die tot in de jaren tachtig aan de stadsrand bevond en een belangrijke industrie in de streek vormde, terwijl de tweede benaming teruggaat op een oude sage waarin een drietal zeemeerminnen de stad Steenbergen aandoen.

Historie

Carnaval in Steenbergen kent een lange, maar doorbroken, geschiedenis. Uit diverse archiefstukken blijkt dat het feest al in de middeleeuwen in de stad gevierd werd. Wanneer er in 1886 een moord wordt gepleegd tijdens een heimelijk carnavalsfeest, wordt het in Steenbergen bij verordening verboden zich gemaskerd in een café te bevinden.

Na de Tweede Wereldoorlog keert het carnaval langzaam terug in de openbaarheid. In 1955 organiseert zangvereniging 'De Strienespelers' een vrij toegankelijk carnavalsbal en drie jaar later is het de Katholieke Jonge Middenstandsvereniging die in 1958 een kinderoptocht door de straten van Steenbergen leidt. Op 1 januari 1959 is het eerste Snorrebal, het traditionele openingsbal van het carnaval in Strienestad, een feit. In het jaar 1961 wordt officieel de 'Stichting Karneval Steenbergen' opgericht, met als doel het organiseren van carnavalsactiviteiten in Steenbergen.

Personages

Het Strienestadse carnaval kent een vijftal figuren die tezamen 'Het Gevolg' genoemd worden.

Prins, nar en driemanschap

• De prins is het hoofd van Het Gevolg.

• De nar is de vertrouweling van de prins en als enige van Het Gevolg vrij om te doen wat hij wil.

• De Deftige Flodder is de ceremoniemeester van het carnaval in Strienestad.

• Jan Oorlog was de bijnaam van een veldwachter uit het verleden van de stad en tijdens het carnavalsfeest geldt Jan Oorlog als de politieagent van Strienestad.

• De Mussenkoning vindt zijn oorsprong in een reeks middeleeuwse akten waarin aan de burgers van de stad in de lente een vergoeding werd aangeboden voor gedode mussen, destijds een plaag voor de boeren.

Jeugdgevolg

Alle leden van Het Gevolg hebben jeugdige tegenhangers. Zo kent Strienestad iedere twee jaar een nieuwe Jeugdprins, Narreke, Jantje Oorlog, een leutig Flodderke en een Mussekoninkje. Daarnaast bevindt zich in het jeugdgevolg ook een Leutvrouwke, dat snoep aan kinderen uitdeelt. In tegenstelling tot het volwassen Gevolg bestaat het jeugdgevolg uit zowel jongens als meisjes.

Officiële evenementen

Snorrebal

Op de zaterdag twee weken voor carnaval vindt het Snorrebal plaats. Hierbij treden dweilbands op, worden variété-acts opgevoerd en wordt het aanwezige publiek het nieuwe insigne getoond en het nieuwe mottoliedje aangeleerd. Het Snorrebal dankt zijn naam aan de verkiezing van de persoon met de mooiste (kunst)snor.

Kinderoptocht

Op de zaterdag voor carnaval vindt de kinderoptocht plaats. Deze optocht trekt door de binnenstad van Steenbergen en bestaat uit kinderen in de leeftijd tot 12 jaar.

Spel op de Mart

Het Spel op de Mart is een openluchtspektakel dat sinds 1978 deel uitmaakt van het Strienestadse carnaval. Het vindt plaats op carnavalsmaandag op de Markt van Steenbergen.

Grote Optocht

De Grote Optocht op carnavalsdinsdag vormt het hoogtepunt van het carnaval in Strienestad. Deelnemer worden in verschillende categorieën door een jury beoordeeld. Daarnaast zijn er de 'Peblieksprijs' en de 'Leutprijs'. De Grote Optocht wordt onregelmatig uitgezonden door Omroep Brabant.

Uitploffen van de Mus

Met het verbranden van de Mus eindigt het carnaval in Strienestad. Het mottoliedje wordt een laatste maal gespeeld. Hierna steekt de Mussenkoning de mus (een vogel gemaakt uit papier mache) in brand, terwijl de Bietboeren en Meerminnen het lied 'Moeder onze mus is dood' zingen tot de vlammen doven.

Dweilavonden en overige activiteiten

Carnaval in Strienestad speelt zich zowel in de cafés als op straat af, wanneer mensen en dweilbands van café naar café trekken. Het amusementsaanbod verschilt per dweilavond, veel cafés organiseren hun eigen carnavalsbals en op de straten vinden zowel ad hoc als georganiseerde activiteiten plaats, zoals bijvoorbeeld het 'Straottejaoter' waarbij mensen vrijwillig ludieke acts uitvoeren in de Kaaistraat en de Blauwstraat.

Daarnaast vinden er talloze activiteiten plaats die niet vanuit de Stichting Karneval Steenbergen worden georganiseerd.

Kleding, taal en muziek

De gebruikelijke carnavalskleding bestaat voor mannen uit een versierde kiel of uniformjas, vrouwen dragen een breed scala aan kielen en jurken. De kleding wordt versierd met kleine kleurrijke versierselen en aandenkens van vorige carnavals. Gordijnen (vitrage) wordt ook veelvuldig gedragen, net als de rode zakdoek die men zowel met de knoop van voren als van achter tegenkomt. Op straat worden onder andere oude jassen, bontjassen en leren overjassen gedragen. In Steenbergen wordt ook door inwoners van aangrenzende dorpen zoals de Welberg en De Heen carnaval gevierd. Deze plaatsen hebben hun eigen optocht maar geen eigen carnaval. Deze carnavalsvierders kan men vaak herkennen aan dweilen met 'Raldal' (Welberg) of 'Strienedurpke' (De Heen) erop.

Motto's en insignes

Ieder jaar wordt op 11 november een nieuw motto bekend gemaakt. Op het Snorrebal worden vervolgens het mottoliedje en het insigne gepresenteerd. Het insigne is een gekleurd gipsen beeldje met daarop het motto.

Externe link

• Website van de Stichting Karneval Steenbergen

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties