Silicose

Silicose is de oudste bekende beroepsziekte van de longen. In België werd ze eerst vanaf 1963 als beroepsziekte erkend.

Het is een vorm van stoflong (een longaandoening) die veroorzaakt wordt door het inademen van kiezelstof (silica, siliciumdioxide, kwarts). Dit is het hoofdbestanddeel van zand. Het komt bijgevolg voor bij mijnwerkers, steenhouwers, en werknemers in gieterijen en de keramische industrie.

Vormen

• Chronische silicose ontstaat door het over lange periodes (20 jaar of meer) inademen van geringe hoeveelheden kwartsstof en wordt gekenmerkt door chronische ontstekingen, littekenweefsel en lymfeknopen in de longen, patiënten klagen over chronische hoest en extreme kortademigheid (vooral in combinatie met longfibrose).
• Versnelde silicose ontstaat door het over kortere perioden (5 tot 15 jaar) inademen van grotere hoeveelheden kwartsstof en kent dezelfde symptomatiek als chronische silicose met een versneld ziektebeeld.
• Acute silicose ontstaat door korte-termijn blootstelling aan zeer grote hoeveelheden kwartsstof en kenmerkt zich door zware ontsteking van het longweefsel; daarbij kunnen de longen zich vullen met vloeistof hetgeen ademhalen ernstig bemoeilijkt.

Complicaties

Bij silicose kunnen ernstige complicaties ontstaan:

• Longfibrose kan bij alle vormen van silicose ontstaan, maar is het minst zeldzaam bij versnelde silicose. Hierbij ontstaan grote hoeveelheden bindweefsel (ten gevolge van littekens) in het longweefsel die de structuur van de longen aantasten en de ademhaling ernstig bemoeilijken.
• Er bestaat een ernstig verhoogde kans op tuberculose bij alle vormen van silicose. Men vermoedt dat kwarts de immuunrespons tegen de tuberkelbacil nadelig beïnvloedt.
• Er bestaat een verhoogde kans op longkanker bij alle vormen van silicose.

Er bestaat een verhoogde kans op chronische silicose bij rokers.

Therapie

Er bestaat geen specifieke behandeling voor silicose. Het stopzetten van de blootstelling om verslechtering van het ziektebeeld te voorkomen helpt niet. Eens de ziekte zich manifesteert tast ze de longen verder aan en leidt ze uiteindelijk tot verstikking. De voortschrijding varieert hierbij van individu tot individu.

Men dient antibiotica en ontstekingsremmers toe om de ontstekingen van de luchtwegen te behandelen, en zuurstof en bronchodilators (geneesmiddelen die de luchtwegen verwijden) om het ademhalen te vergemakkelijken.