Schoonaarde

**Schoonaarde**
	Deelgemeente in België
	;
	Situering
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Oost-Vlaanderen
Gemeente	Dendermonde
Coördinaten	51°000′N 4°000′E
	Algemeen
Oppervlakte	5,64 km²
Inwoners (01/01/2008)	2.136 (379 inw/km²)
	Overig
Postcode	9200
Netnummer	052
	Detailkaart
	; Locatie in Oost-Vlaanderen
Portaal	België

Zie Schoonaarde (doorverwijspagina) voor andere betekenissen van Schoonaarde.

Schoonaarde is een dorpje in de Belgische provincie Oost-Vlaanderen en een deelgemeente van de stad Dendermonde sinds 1977. Schoonaarde ligt in het Scheldeland en de Denderstreek aan de Schelde en is via een brug verbonden met Berlare. De deelgemeente telt 2.136 inwoners (begin 2008) en is 563,9 ha groot.

Geschiedenis

Er bestond te Schoonaarde reeds in de eerste jaren van de 15e eeuw een kapel, toegewijd aan de Onze-Lieve-Vrouw der Zeven Weeën. In het midden van de 18e eeuw werd in Wichelen een tweede onderpastoor aangesteld die zijn woonst had bij deze kapel. In 1873 werd Schoonaarde bij Koninklijk Besluit van Wichelen afgesplitst en werd het een zelfstandige gemeente. Dit gebeurde vooral op aandringen van de inwoners van de wijk Eegenen, die opzagen tegen de verre verplaatsingen naar de hoofdkerk in Wichelen. Eegenen staat voor eigenen, grond die gewonnen was op de Schelde. Het "eigene" was een zonneleen, een vrij leen, en was aan niemand iets verschuldigd. Deze benaming vindt men ook terug in de gemeentenamen Eigenbilzen en Eigenbrakel. In het Latijn is dit Allodium, wat men terugvindt in Braine l'Alleud en in Pays de l'Alleu / Land van Alleuwe (Frans-Vlaanderen).

De naam Schoonaarde betekent: schone aard, dus een mooie of gunstige aanlegplaats voor schepen.

Achter het huidige "Hof Duerinck" (zie hoeves) bevond zich een veer over de Schelde. Het Konkelveer of het veer van Berlare was één van de middeleeuwse Scheldeveren. Op de kaart van de Ferraris Atlas ziet u duidelijk aan de linkeroever een inham met twee grote gebouwen, waarschijnlijk schuren. Het veer gaf verbinding met de Berlaarse Konkelstraat en het Overheet.

Reeds in 1837 werd de gemeente doorsneden door de spoorlijn Mechelen-Gent. Het traject Dendermonde-Gent werd op 28 september 1837 feestelijk ingereden. In 1880 kreeg Schoonaarde zijn eigen stationsgebouw, een goederenstation met één wisselspoor en een stationsplein. In 1901 werd het goederenstation van een tweede wisselspoor voorzien en in 1911 kwam er een nieuwe goederenloods, opgetrokken naar de plannen van de Brugse architect J. Viérin. Het station won aan belang vanwege de toenemende industriële activiteiten in Schoonaarde en de aanpalende gemeente Berlare. Tussen beide gemeenten werd het personen- en goederenvervoer sedert 1871 gestimuleerd door de realisatie van een metalen brug over de Schelde. Bij het begin van de Tweede Wereldoorlog (1940) werd de eerste brug over de Schelde door het Belgisch leger opgeblazen. Ze werd in 1941 vervangen door een noodbrug. Hoewel Schoonaarde en Wichelen van oudsher tot het Land van Aalst en het hertogdom Brabant behoorden (zie kaart van Land Van Aalst door Jacques Horenbault), werd Schoonaarde in 1977 bij Dendermonde gevoegd.

Wereldoorlog I: Van 4 tot 8 oktober 1914, had de Slag om Schoonaarde plaats. De brug in Dendermonde was opgeblazen om de Duitse troepen een halt toe te roepen. In Schoonaarde slaagde de vijand er in de Schelde over te steken na hevige schermutselingen, om zo door te stoten naar het Waasland en Antwerpen te belegeren vanop de linkeroever. Verslagen over de Slag om Schoonaarde zijn terug te vinden op het ABL-History Forum.

Bezienswaardigheden

De Onze-Lieve-Vrouw-van-Zeven-Weeënkerk dateert uit 1857. De oorspronkelijke toren werd in 1964 afgebroken, wegens instortingsgevaar en het duurde tot in 1980 voor hij vervangen werd door de huidige korte, stompe toren zonder uurwerk.

Oude hoeves

De oudste hoeve is met zekerheid de vroeger volledig omwalde hoeve Wierinck in de Langestraat. De hoeve Wierinck staat vermeld als "Kieveney" in de Ferrarisatlas en op de kaarten van Sanderus. Waarschijnlijk is dit verkeerd overgenomen van de oudere kaart van Jacques Horenhault van het Land van Aalst uit 1596, waar Kiemeney staat vermeld. Dit verwijst naar het Franse cheminée, het Engelse chimney en het Oudnederlandse Kemenade, de naam voor een (kasteel)hoeve met een grote haardstede.
Op het huidige Moleneinde stond eertijds de grote hoeve Beauloo, aangeduid op de Ferrariskaart. Van deze hoeve is echter niets meer terug te vinden.
Aan de Jozef De Troetselstraat 36 staat een U-vormige hoeve, met deels gekasseid erf. Volgens het kadasterarchief werd op deze plaats in 1837 een gesloten hoeve gebouwd, ter vervanging van een oudere hoeve. Het hoevecomplex onderging wijzigingen in de loop van de 20ste eeuw. De hoeve werd in 2004 beschermd als monument.
Hoeve aan de Plesbosstraat. In 2004 werd de hoeve, met de bijhorende eik en het erf met boomgaard en bakhuis, beschermd als monument. De hoeve is momenteel in een vrij bouwvallige toestand. Een restauratie dringt zich op.
Hoeve aan de Migrostraat 123. De hoeve klimt minstens op tot de tweede helft van de 18de eeuw. In 2004 werd de hoeve, met het erf en het houten hek, beschermd als monument.
De hoeve aan het Opstalplein 22 dateert uit het einde van de 18de eeuw en ligt in een ommuurd domein van 1 ha. Het kadasterplan van Schoonaarde toont een hoeve met een gesloten karakter. De hoeve getuigt van de welstand van haar bouwheren en was de aanzienlijkste uit de streek. In 2004 werd de hoeve, met het erf, de vijver, de boomgaard, de ommuring en het toegangshek, beschermd als monument.
Het domein van het "Hof Duerinck" aan de Eegene, was vroeger bezit van de abdij van Affligem. Het grootste deel van de huidige gebouwen, met name de woonvleugel parallel met de straat, dateert uit het laatste kwart van de 18de eeuw. De woning bestaat uit twee bouwlagen en acht traveeën. Oorspronkelijk was de woning bepleisterd. De bijgebouwen waren van 1878 tot ca. 1940 in gebruik als maalderij en olieslagerij. In 1982 werd het woonhuis beschermd als monument. Het domein vormt een beschermd dorpsgezicht.