Restaurant Bierhandel 'de Pijp'

Restaurant Bierhandel 'de Pijp' is het oudste restaurant van de stad Rotterdam en is te vinden in de Gaffelstraat 90. De Pijp was oorspronkelijk gelegen aan de Geldersekade. Tijdens het bombardement op 14 mei 1940 werd de Pijp getroffen; nadien is het restaurant heropend in de Gaffelstraat.

Geschiedenis

In 1898 opende G.J. Spruyt een bierhandel, tevens agentschap en bottelarij van Heineken. Aan de Geldersekade werden vaten bier door binnenschepen aangeleverd. Hij verkocht niet alleen bier aan cafés, maar in zijn eigen zaak schonk hij ook bier aan klanten.

De Geldersekade was een zeer goed punt voor een kroeg. Dankzij de nabijheid van het Maasstation bezochten veel in Utrecht studerende Rotterdamse jongeren het café van Spruyt. Uit die tijd stammen ook de banden met het Utrechtsch Studenten Corps, in het bijzonder met het gezelschap “Roterodamum”. Anno 2019 worden de nieuwe “ketelbinkies” elk jaar in de Pijp geïnstalleerd.

Enkele jaren voor de Tweede Wereldoorlog nam Jan van der Valk Pijp over van Spruyt. Schippers die moesten gaan varen haalden vaak voor vertrek nog even snel bij “Jan van de Pijp” een emmer bier om deze tijdens het varen te kunnen nuttigen. Deze Jan was begonnen als tappersknecht in de Pijp. Omdat studenten van de hogeschool voor economie ook ontdekten dat een emmer bier goedkoper was dan een glas, zag je regelmatig studenten met een emmer bier naar huis wandelen.

Op 14 mei 1940 kwam er door het bombardement een abrupt einde aan het café. Van der Valk en zijn zoon Cor vonden in de gebombardeerde Gaffelstraat een leegstaande fietsenstalling en huurden deze. Uit de puinhopen van de Geldersekade haalde hij de nog bruikbare tafels en stoelen.

Na de oorlog bloeide de Pijp op. Cor van der Valk had de zaak van zijn vader overgenomen.

In 1982 namen Rob van der Wel en John Mook het café over. In de jaren daarna, na een conflict met Heineken, zorgden zij ervoor dat de pijp als enige commerciële instelling een bierviltje kreeg met aan de bovenkant het logo van de pijp en aan de onderkant dat van Heineken.

In 1988 is ter gelegenheid van het 90-jarig bestaan het eerste boek over de Pijp gemaakt. Tien jaar later heeft de Pijp ter gelegenheid van zijn 100-jarige bestaan zijn tweede boek uitgegeven.

In 2012 heeft Jilles van Werkhoven de zaak overgenomen.

Herkomst van de naam

Voor de oorsprong van de cafénaam zijn er verschillende verklaringen:

• De destijds gangbare inhoudsmaat van bierflesjes werd in die tijd ook wel pijpgenoemd (vergelijkbaar de latere pijpjes bier).
• Het grondoppervlak bestond uit een lange ruimte met een knik voor de toiletten achterin, dus in de vorm van een pijp.
• Het bedrijf was gevestigd in een heel smal pand aan de Geldersekade en deze smalle panden werden in de volksmond pijpela genoemd.

Het Rotterdamsch Studenten Corps

Sociëteit “Hermes” kwam in de problemen toen in april 1941 een gedichtje gepubliceerd werd genaamd “Tante Polly” van de hand van een van de leden, Heinz Polzer. Omdat dit gedicht vol stond met anti-Duitse symboliek werd twee dagen na het verschijnen een inval gedaan op de sociëteit en werd Heinz Polzer gearresteerd en veroordeeld. Hij maakte in de gevangenis een kaartspel met twee jokers, Herman en Adolf. Hiervoor kreeg hij nog twee maanden extra gevangenisstraf. Om meer grip te krijgen op het Rotterdamsch Studenten Corps dienden alle studenten een loyaliteitsverklaring te tekenen. Omdat de studenten dit weigerden, werd het verenigingsleven voor studenten door de Duitsers verboden. De vereniging week vervolgens uit naar de Pijp, omdat daar zelden Duitsers te zien waren.

In de Pijp worden de in de oorlog gesneuvelde studenten elk jaar op 4 mei herdacht.

Trivia

De Pijp is regelmatig bezocht door bekende artiesten en politici. Zo zouden onder andere de Rolling Stones in het café hebben gegeten.

Vereniging de Pijp 1898

Eind 2013 is de “Vereniging de Pijp 1898” opgericht. Deze bestaat uit Rotterdamse ondernemers en heeft als doel om het ondernemerschap in de Rotterdamse binnenstad te bevorderen. Eén van de activiteiten is het uitreiken van de John van der Wel penning. Deze penning werd ontworpen door de Rotterdamse kunstenaar Doornèd en wordt één keer in de twee jaar uitgereikt aan “een persoon of instelling die zich op bijzondere wijze geprofileerd heeft ten behoeve van een goed Rotterdamse doel”