Popko Noordhoff

Popko Noordhoff (Groningen, 11 augustus 1833 - Groningen, 1903) was een Nederlands uitgever. Hij is oprichter van de uitgeverij P. Noordhoff.

Opleiding

Noordhoff was acht jaar leerling en bediende, eerst in de schoolboekhandel van M. Smit, daarna bij uitgever W. van Boekeren, beiden te Groningen, en uiteindelijk bij de letterkundige boekhandel A.E.C. van Someren.

Verkoop van uitgaven

Noordhoff vestigde zich in 1858 in een huis aan de Herestraat in Groningen en nam in 1862 de debietzaak en de Duitse importhandel van K. de Waard, die eerder deel uit maakten van de zaken van W. van Boekeren, over. Hiermee breidde hij tevens zijn relaties uit; de directe verbinding met de Duitse uitgeverijen kwam vooral ten goede aan de wetenschappelijke boeken; kosten noch moeite werden door hem gespaard om al wat nieuw uitkwam en dat door hem van betekenis werd geacht, zo snel mogelijk onder de aandacht van het publiek te brengen. Noordhoff maakte verder gebruik van zijn Duitse relaties om zijn confraters, eerst in Groningen, Friesland en Drenthe, later over het hele land, tijdschriften, besteld en nieuw werk te leveren, even snel maar iets goedkoper dan andere importeurs in Amsterdam en Rotterdam.

Noordhoff hield de meest courante leerboeken voorhanden, zodat zijn voorraad steeds groter werd en nieuwe woonruimte noodzakelijk; in 1868 verhuisde Noordhoff naar de Oude Boteringestraat. Door zich op de hoogte te houden van al wat er in het buitenland voor belangrijks op het gebied van de faculteitwetenschappen verscheen en dit onmiddellijk, soms op eigen risico of met extra kosten, te laten komen, wist Noordhoff zich hoe langer hoe meer de gunst en waardering van de hoogleraren te verkrijgen, die hem vaak aanzienlijke leveranties voor de Academische Bibliotheek opdroegen. Maar ook Nederlandse uitgevers kwamen naar Noordhoff toe, vooral wanneer zij nieuwe werken, bij intekening uit te geven, kwamen aanbieden, omdat deze zulke goede getallen plaatste, dat die eerder door anderen niet bereikt konden worden. Op deze manier breidde Noordhoff zijn relaties uit.

Uitgave van boeken

Noordhoff's specialiteit was de uitgave van theologische -en onderwijswerken. In 1863 startte hij met de uitgaaf van Waarheid in Liefde (van de Groningse School); daarnaast verschenen bij hem onder meer vertalingen van de geschriften van G. Tischendorf, veertien werken van Petrus Hofstede de Groot, zeven werken van Muurling, drie van professor G.H. Lamers; verder vertalingen van Beyschlag, Hagenbach, Luthardt, C. Schwartz, enz. In het geheel telde deze rubriek in zijn fondscatalogus van 1897 100 titels. Toch waren het vooral de kleine leerboeken, die Noordhoff's naam als uitgever groot maakten; in 1868 begon hij met een paar leerboekjes, K. Hofkamp's Viooltjes en Kinderschat van J.J.A. Goeverneur; voor gemeenschappelijke rekening met de firma M. Smit wist Noordhoff door zijn wijze van uitgeven en exploiteren deze boekjes zo'n lage prijs mee te geven dat herdruk op herdruk volgde. Ook ging Noordhoff meer aandacht besteden aan het uiterlijk van de uit te geven boeken; hij wist zijn schoolboeken verdere bekendheid te geven door alle onderwijzers in het hele land met elke publicatie in kennis te stellen; hij was de eerste die dit op grote schaal, via de post, deed.

Schaalvergroting

In 1872 bracht de firma M. Smit haar eigen schoolfonds in en werd een vennootschap aangegaan onder de firmanaam Noordhoff & Smit; deze bestond tot 1888, toen Smit zijn aandeel aan Noordhoff overdroeg. Nog later fuseerde de firma Noordhoff met zijn buurman, J.B. Wolters (E.B. ter Horst).

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

• 1898. R. van der Meulen. P. Noordhoff Eigen Haard. Bladzijde 550-552