Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Pomerano
Pomerano (Pommersch) of Braziliaans Pommers is een Oostnederduits dialect dat in Brazilië wordt gesproken, gebaseerd op het Oost-Pommers. In de loop van de tijd werden vele (Braziliaans) Portugese woorden overgenomen. De sprekers noemen zichzelf Pomeranos (Pommeren). Omdat het gebaseerd is op een Nederduits dialect, heeft het niet deelgenomen aan de Hoogduitse klankverschuiving.
Pomerano is afkomstig van de immigratie van bewoners van Pommeren (Pommern) naar Brazilië. De migratiegolf begon in de 19e eeuw vanaf 1859 en werd vooral in de jaren 1870 intensiever. De Pomeranos vestigden zich daar op het platteland en leefden decennialang in grote gebieden, bijvoorbeeld in de provincie Espírito Santo, als afgezonderde koffieboeren.
Aanvankelijk was de taal die in de nederzettingen werd gesproken Platduits (Nederduits); de voertaal en kerktaal in de talrijke protestantse gemeenschappen en scholen was Hoogduits. In 1938 begonnen in Brazilië nationaliseringscampagnes (het Vargas-tijdperk), en toen Brazilië in 1942 de Tweede Wereldoorlog inging, werd Duits als onderwijstaal verboden. Het Hoogduits werd dus teruggedrongen ten gunste van het Braziliaans Portugees. Intussen bleef het Oost-Pommerse dialect bestaan, maar het aantal sprekers nam flink af. Aan het begin van de 21e eeuw kende het een opleving van het aantal sprekers. In de gemeente Santa Maria de Jetibá werd het Pomerano bijvoorbeeld erkend als officiële taal, en er is een radiozender met de naam Pommer Rádio.[1] In het kader van het PROEPO-projekt werd een nieuwe start gemaakt met tweetalig onderwijs en werd een woordenboek (met 16.000 termen)[2][3] en een taalcursusboek gemaakt. Pomerano wordt tegenwoordig gesproken in Espírito Santo, Minas Gerais, Rondônia (vanaf 1970), Santa Catarina en Rio Grande do Sul.
Het aantal Pomeranos is ongeveer 120.000 voor Espirito Santo en ongeveer 300.000 in heel Brazilië.
Literatuur
- Klaus Granzow, Pommeranos unter dem Kreuz des Südens. Deutsche Siedler in Brasilien, Erdmann, Tübingen/Basel 1975, ISBN 3-7711-0206-5.
- Elke Potthast-Hubold, Zum Mundartgebrauch in Siedlungen pommerscher Auswanderer des 19. Jahrhunderts in Espririto Santo (Brasilien), (= Kieler Beiträge zur Deutschen Sprachgeschichte., boekdeel 5, Karl Wachholtz Verlag, Nymünster 1982, ISBN 3-529-04355-9.
- Ismael Tressmann, Upm Land. Up pomerisch språk, Santa Maria de Jetibà 2006.
- Ismael Tressmann, Dicionário Enciclopédico Pomerano-Português. Pomerisch Portugijsisch Wöirbauk, Secretaria de Educação (uitgever), Santa Maria de Jetibá 2006, ISBN 85-88909-49-9.
- Ismael Tressmann, O uso da língua no cotidiano e o bilinguismo entre pomeranos. V Congresso Internacional da Associação Brasileira de Linguística Belo Horizonte, 28 februari – 3 määrt 2007.
- Ismael Tressmann, A Co-Oficialização da Língua Pomerana, 2009.
- Beate Höhmann, Mônica Maria Guimarães Savedra, Das Pommerische in Espírito Santo: ergebnisse und perspektiven einer soziolinguistischen studie. in: Pandaemonium Germanicum, São Paulo Nr.18, dec. 2011, ISNN 1982-8837
Verwijzingen
- º Pommer Rádio, programação
- º Marcelo Remígio: Cidade serrana do Espírito Santo mantém viva língua de origem saxônica. in: O Globo van 22 december 2012. (portugeesk).
- º Beate Höhmann, Mônica Maria Guimarães Savedra: Das Pommerische in Espírito Santo: ergebnisse und perspektiven einer soziolinguistischen studie. in: Pandaemonium Germanicum, São Paulo Nr.18, dec. 2011, darde alinea
