Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Platypneu
Platypneu is kortademigheid dat verergert bij rechtopzitten en dat afneemt bij platliggen. Het is het tegenovergestelde van Orthopnoe. Het wordt ook wel het platypneu-orthodeoxiesyndroom genoemd. Voorwaarde is dat niet alleen sprake is van kortademigheid bij rechtopzitten, maar dat dit ook gepaard gaat met een daling van de zuurstofverzadiging van het bloed.
Oorzaken
- Hartafwijking die gepaard gaat met een positie-afhankelijke rechts-linksshunt, zoals een persisterend foramen ovale.
- Longafwijking die gepaard gaat met een positie-afhankelijk rechts-linksshunt.
Pathofysiologie
Platypneu wordt meestal veroorzaakt door een houdingsafhankelijke intracardiale of pulmonale rechts-linksshunt. Bij een rechts-links shunt in het hart gaat het zuurstofarme bloed vanuit de rechter hartboezem rechtstreeks naar de linker hartboezem, waar het vermengd met het zuurstofrijke bloed dat via de longen terugkeert in de linker hartboezem. Meestal wordt een rechts-linksshunt veroorzaakt door een persisterend foramen ovale of een atriumseptumdefect. Normaal gesproken is de druk in de rechter hartboezem lager dan in de linkerhartboezem, waardoor bij een atriumseptumdefect normaal gesproken bloed van links naar rechts shunt. Een persisterend foramen ovale wordt door de hogere druk in de linkerboezem dichtgedrukt als een soort ventiel, zodat er dan normaal gesproken helemaal geen shunt is. Een rechts-linkshunt ontstaat dus alleen als de druk in de rechterboezem (tijdelijk) hoger is dan in de linkerboezem. Dit kan optreden tijdens drukverhogende momenten zoals hoesten, niezen of persen. Dan is de rechts-linksshunt van zeer korte duur, is de hoeveelheid bloed die shunt laag en geeft dat geen kortademigheid of desaturatie. Indien sprake is van platypneu-orthodeoxie dan is in verticale positie sprake van een rechts-linksshunt bij een open foramen ovale of atriumseptumdefect. Dit wordt vermoedelijk veroorzaakt door een afwijkende vorm van de aorta, bv een aneurysma, een geëlongeerde aorta of een tortueuze (kronkelende) aorta, waardoor in verticale positie de verwijde, kronkelende of geëlongeerde aorta de rechterhartboezem dichtdrukt met afname van de compliantie van de rechterboezem en dus drukverhoging in de rechterboezem tot gevolg, met als gevolg een rechts-linksshunt, desaturatie en gevoel van kortademigheid.
Behandeling
Sluiting van het foramen ovale of ASD. Dit kan percutaan of via een open hartoperatie.
Bronnen, noten en/of referenties
|