Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Zeeprik
| Zeeprik | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 De kop en mond van een zeeprik (Petromyzon marinus). | |||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Soort | |||||||||||||||
| Petromyzon marinus Linnaeus, 1758 | |||||||||||||||
 Afbeeldingen Zeeprik | |||||||||||||||
Zeeprik op  Wikispecies |
De zeeprik oftewel zeelamprei oftewel Petromyzon marinus is een parasitaire prik die voorkomt in de Atlantische Oceaan.
Uiterlijk en herkenning
De zeeprik (Petromyzon marinus) is eigenlijk geen vis, maar een zogenaamde kaakloze vis of 'rondbek'. Dit zijn waterdieren met een buisvormige, kaakloze zuigmond waarmee het in de huid van vissen (maar ook van zoogdieren als zeehonden en walvissen) boort om zich te voeden met hun bloed. Daarom worden de rondbekken binnen het dierenrijk niet gerekend tot de vissen omdat de lichaamsbouw op vele fundamentele punten afwijkt. Zo heeft de zeeprik (net als de haai) een beenderstelsel dat bestaat uit kraakbeen in plaats van bot. Evolutionair gezien staan rondbekken dicht bij het overgangsgebied tussen gewervelde en ongewervelde dieren.
Qua uiterlijk lijkt de zeeprik op de paling. Een volwassen, geslachtsrijpe zeeprik heeft meestal een lengte tussen de 70 tot 90 cm. Het lengterecord is 120 centimeter. Hij heeft twee duidelijk gescheiden rugvinnen, grote ogen, een 'neusgat' boven op de kop en zeven kieuwen aan beide zijden van de kop.[1]
Levenscyclus
De zeeprik leeft in kustwateren en in zoet water en wordt in bijna alle gematigde zones aangetroffen behalve in Afrika.
De zeeprik begint het leven als een gravende, in zoet water levende, larve (ammocoetes).
In deze levensfase is hij tandenloos, heeft rudimentaire ogen en voedt zich met microorganismen.
Na enkele jaren transformeert hij naar de volwassen vorm en verhuist naar zee waar hij een parasitaire levensstijl aanneemt.
Met de bek klampt hij zich vast aan een vis (of andere waterdieren) en voedt zich met bloed en ander weefsel.
Om zich voort te planten keert de zeeprik terug naar zoet water waar hij een nest maakt, eieren legt en sterft. Niet alle zeeprikken worden gevonden in zee. Sommigen raken door land ingesloten en blijven hun hele leven in zoet water, zoals in het gebied van de Grote Meren in Noord-Amerika. De zeeprik heeft zich daar tot een grote plaag voor de visserij en de visstand ontwikkeld.
Voorkomen in Nederland
In de eerste helft van de twintigste eeuw was de zeeprik algemeen in de grote rivieren. Het aantal verminderde sterk in de jaren 1970 door de aanleg van de Haringvlietdam. Er trokken steeds minder zeeprikken stroomopwaarts, daarom werd in die periode de zeeprik in Duitsland beschouwd als uitgestorven. In Nederland waren er wel regelmatig waarnemingen, zowel in de grote rivieren als elders (bijvoorbeeld de Friese meren). Sinds 1987 is er een toename in het aantal waarnemingen/vangsten in de grote rivieren en sinds 1996 ook in het IJsselmeer. In 2006 is vastgesteld dat de zeeprik in het Nederlandse deel van de rivier de Roer voorkomt en zich daar waarschijnlijk voortplant. Eerst werden er meerdere zeepriklarven aangetroffen en in 2009 zijn 5 paairijpe zeeprikken geregistreerd (en gemeten) in de vistrap bij de ECI-centrale in Roermond.[2][3]
Wettelijke status
De zeeprik staat in de Visserijwet en in de bijlage 2 van de Habitatrichtlijn. Daarom heeft de Nederlandse overheid de taak om speciale beschermingszones voor de zeeprik aan te wijzen.
Voetnoten
- º van Emmerik, W.A.M. & de Nie, H.W. 2006. De zoetwatervissen van Nederland. Ecologisch bekeken. Sportvisserij Nederland, Bilthoven. ISBN 9081029517.
- º Kessel, N. van, M. Dorenbosch, B. Crombaghs & R. Gubbels 2009. Indicaties voor voortplanting van de Zeeprik in Nederland. Natuurhistorisch Maandblad 98 (2): 32-37.
- º http://www.nu.nl/algemeen/1973243/zeeprik-gespot-in-limburgse-roer.html nu.nl/algemeen | Zeeprik gespot in Limburgse Roer
Externe links
- Deltares Habitatbeschrijving zeeprik
- Sportvisserij Nederland Soortprofiel zeeprik
Vrije mediabestanden over Petromyzon marinus op Wikimedia Commons