Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Parametrisch rollen
Parametrisch rollen[1] is een fenomeen waarbij plotselinge grote toename van de rolhoek bij containerschepen optreedt door een te kleine aanvangsstabiliteit. Het doet zich voor wanneer een schip met haar boeg of haar achterdek in de richting van de golven vaart.
Aanvangsstabiliteit
De aanvangsstabiliteit wordt uitgedrukt als de GM-waarde van een schip. Dit wordt de metacentrische hoogte genoemd, deze wordt uitgedrukt in meter.
Over het algemeen kan men stellen dat wanneer de GM een grote waarde heeft, het schip een korte rolperiode zal hebben. We spreken hier van een stijf schip. Omgekeerd geldt dat wanneer een schip een kleine GM heeft het over een langere rolperiode zal beschikken. Hier spreken we over een rank schip.
Schepen kunnen ook over een negatieve aanvangsstabiliteit beschikken.
Verloop van de GM
De GM-waarde wordt onder meer beïnvloed door de oppervlakte die men meet aan de waterlijn van het schip. Als een schip zich bovenop een golf bevindt dan is het schip aan boeg en achtersteven minder diep ondergedompeld dan in stilstaand water. Dit zorgt ervoor dat het onderwatergedeelte smaller wordt en de GM zal dalen. Omgekeerd zal de GM-waarde stijgen wanneer het schip zich in een golfdal bevindt.
Wanneer een schip vaart met de boeg of het achtersteven recht in de golven dan zal de aanvangsstabiliteit van dat schip dus vergroten wanneer het in een golfdal zit en afnemen wanneer het zich op de golf bevindt. Als deze stabiliteitsverandering twee maal voorkomt gedurende één normale rolperiode, zullen de rolhoeken snel toenemen. Dit fenomeen noemen we parametrisch rollen.
Dit parametrisch rollen komt vaak onverwacht en is voor een onervaren persoon moeilijk te herkennen. De rolhoek kan snel toenemen van slechts enkele graden tot meer dan 30°. Vooral op containerschepen zorgt deze gewelddadige beweging voor grote krachten op de containers en hun lashings, die kunnen leiden tot het falen van de lashings en verlies van containers op zee.
Verloop op zee
Het verloop bestaat uit 4 delen:
- Allereerst zal de stabiliteit van het schip toenemen wanneer het zich in het dal van een golf bevindt. Door het oprichtend moment wil het schip terug in naar de oorspronkelijke positie maar nu met een groter oprichtend moment dan wanneer het schip in stil water zou liggen. Dit zorgt ervoor dat de rolhoek iets groter is dan rolhoek in stil water.
- Als tweede komt het schip terecht op de golftop wat als gevolg heeft dat de stabiliteit zal dalen. Het groter oprichtend moment werkt nu de rolbeweging meer tegen dan wanneer het schip zich in rustige wateren zou bevinden. Op die manier zal het schip opnieuw een grotere rolhoek aannemen dan wanneer het in stil water zou varen.
- Deel 1 herhaalt zich
- Deel 2 herhaalt zich
Het verloop kan het best vergeleken worden met twee sinusfuncties waarvan de ene sinus een periode heeft van 2x de andere. De natuurlijke rolhoek wordt vergroot door de synchrone schommelingen in het oprichtend moment veroorzaakt door de veranderingen van het onderwateroppervlak.
Oplossing
Een koersverandering inzetten is de snelste en efficiëntste manier om van het probleem af te raken. Achteraf kan opnieuw de oorspronkelijke koers gevaren worden omdat de synchronisatie nu niet meer voorkomt.
Bronvermelding
