Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Papyrus Rylands 458
Papyrus Rylands 458 (Rahlfs 957) is het oudste bekende manuscript van de Bijbel in het Grieks. Het werd gedateerd op de tweede eeuw v. Chr. De papyrus bestaat uit acht fragmenten, die een aantal verzen bevatten van het boek Deuteronomium volgens de Septuaginta-vertaling van de Hebreeuwse Bijbel.
Beschrijving
| Welke verzen van Deuteronomium de acht fragmenten bevatten | |||
| a | 23:24(26)–24:3 | e | 28:31–33 |
| b | 25:1–3 | f | 27:15(?) |
| c | 26:12 | g | 28:2(?) |
| d | 26:17–19 | h | (?) |
De tekst is in unciaalschrift geschreven op papyrus. Op de lijst van papyri van Alfred Rahlfs heeft de papyrus het nummer 957. De acht fragmenten bevatten tekstgedeelten van Deuteronomium.[1] (Zie tabel rechts.)
De afzonderlijke fragmenten worden met de letters ’a’ tot ’h’ aangeduid. Daarvan is ’h’ het kleinste: het bevat slechts twee letters. De woorden worden niet door spaties gescheiden. Regelmatig wordt aan het einde van een zin of zinsdeel een spatie gelaten.[1]
De tekst van het manuscript komt meer overeen met de Codex Cottonianus dan met de Codex Vaticanus.
Geschiedenis
Het manuscript, dat paleografisch gedateerd werd op het midden van de tweede eeuw v. Chr., geldt als het oudste bekende handschrift van de Septuaginta. Men neemt aan dat de papyrus uit Fajoem (Fayyum) stamt, waar twee joodse synagogen stonden.[1]
De fragmenten werden ontdekt in de windsels van een mummie die in 1917 door J. Rendel Harris was aangeschaft voor de John Rylands Library. Alberto Vacari publiceerde zijn onderzoek ervan in 1936; Albert Pietersma in 1985.[1] De tekst werd uitgegeven door C. H. Roberts in 1936.[2]
De papyrus bevindt zich nog steeds te Manchester in de John Rylands Library,[1] waaraan hij ook zijn naam dankt.
Tetragrammaton
Het manuscript wordt soms vermeld in verband met het tetragrammaton. De papyrus bevat het tetragrammaton noch in Hebreeuwse letters, noch in een Griekse vorm. In de plaats daarvan bevat de papyrus lege ruimtes. Geleerden zoals C. H. Roberts nemen aan dat hier letters hebben gestaan.[3] Volgens Paul E. Kahle, moet het Tetragrammaton gestaan hebben op de vrijgelaten ruimte in Deuteronomium 26:18 (fragment d).[4]
Hoewel de lacune te groot is voor de afkorting ΚΣ (zie nomina sacra), zou ook het volledig uitgeschreven woord Κύριος (kyrios), erin passen, aldus Albert Pietersma, die daaruit concludeert dat de papyrus niets te zeggen heeft over het Tetragrammaton.[5]
Zie ook
Verwijzingen
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 (de) Ernst Würthwein, Der Text des Alten Testaments, Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1988, p. 190.
- º (en) C. H. Roberts, Two biblical Papyri in the John Rylands Library Manchester. Manchester 1936, p. 25.
- º (en) Sidney Jellicoe, The Septuagint and Modern Study, 1968, p. 271–272.
- º (en) Paul E. Kahle, The Cairo Geniza, Oxford: Basil Blackwell, 1959, p. 222.
- º (en) Albert Pietersma, Kyrios or Tetragram: A Renewed Quest for the Original LXX, in De Septuaginta: Studies in Honour of John William Wevers on His Sixty-fifth Birthday, ed. Albert Pietersma and Claude Cox (Mississauga, Ontario: Benben Publications, 1984), p. 85-101.
Verder lezen
- (de) Hans-Georg Opitz, en H. H. Schaeder, Zum Septuaginta-Papyrus Rylands Greek 458, Zeitschrift für die Neutestamentliche Wissenschaft (1936)
- (en) Frederic G. Kenyon, Our Bible and the Ancient Manuscripts, Being a History of the Text and its Translations (4th Ed. 1939) p. 63 & Plate VI.
- (en) Ernst Würthwein, The text of the Old Testament: an introduction to the Biblia Hebraica, Wm. Eerdmans, 1995, p. 188.