Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Panamaschandaal
Het Panamaschandaal, was een omkoperijschandaal in de periode van de Derde Franse Republiek in de 19e eeuw. Een lening van 1400 miljoen Franse frank werd aangegaan voor de doorgraving van de Landengte van Panama, onder opperbeheer van Ferdinand de Lesseps. Een Frans bedrijf werd opgericht dat het Panamakanaal zou aanleggen: de Compagnie Universelle du Canal Interocéanique.
Het bedrijf probeerde zijn financiële situatie te verbeteren door loterijobligaties uit te geven. De wettelijke toestemming hiervoor werd verkregen door Lesseps partners Cornélius Herz en Baron Jacques de Reinach. Zo ontstond een circuit van grootschalige corruptie en financiële wanpraktijken, waarbij politici, journalisten en zakenmensen smeergeld ontvingen in ruil voor steun aan het project. De financiële situatie van de Compagnie verslechterde snel en leidde uiteindelijk tot haar ondergang. Op 4 februari 1889 werd de firma bankroet verklaard, waardoor rond de 85.000 mensen, die geld hadden geleend, gedupeerd werden.
Op 6 september 1892 onthulde Édouard Drumont, een antisemitische en antiparlementaire journalist die vertrouwelijke documenten had ontvangen over de Duits-joodse bankier Jacques Baron de Reinach, het schandaal in zijn dagblad La Libre Parole. Terwijl hij van 3 november 1892 tot 3 februari 1893 wegens een andere affaire in de de gevangenis van Sainte-Pélagie zat, onthulde Drumont vanuit zijn cel de namen van de corrupte politici en journalisten aan het licht. Op 19 november onthulde de krant La Cocarde de namen van andere politici, waaronder met name Charles Floquet, voorzitter van de Kamer van Afgevaardigden.
De affaire veroorzaakte heel wat wat opschudding: Baron de Reinach werd op 20 november dood aangetroffen en Cornelius Herz vluchtte naar Engeland om aan de justitie te ontsnappen.
Het schandaal leidde tot het aftreden van de regering van de Franse president Sadi Carnot en had bredere politieke gevolgen in Frankrijk. Het zorgde voor aanzienlijke publieke verontwaardiging en ondermijnde het vertrouwen in de politieke en zakelijke elite. Het schandaal wordt vaak gezien als een belangrijk keerpunt in de politieke geschiedenis van Frankrijk en markeerde het einde van het tijdperk van de ’Belle Époque.’
De term werd vervolgens figuurlijk gebruikt voor elk geknoei met publieke geldleningen.
Het schandaal destabiliseerde de Derde Republiek niet. Dit was waarschijnlijk deels te wijten aan het feit dat vanaf november 1894 de Dreyfusaffaire de aandacht van het publiek had getrokken. Bevorderd door de snelle opkomst en groeiende invloed van de Franse pers, bevorderde het Panamaschandaal de politisering, vooral onder de lagere klassen van de bevolking.
Verwante woorden
- Panamisme, (Frans), het Panamaschandaal.
- Panamiste, (Frans), iemand die in de ongunstige betekenis van het woord, bij het Panamaschandaal betrokken was.
- Panamisterij, deelgenootschap aan het Panamaschandaal.
Zie ook
- Het Panamaschandaal of Panama Papers-schandaal, dat in 2016 uitlekte.
Bronnen
- Taco H. de Beer, Eliza Laurillard, Woordenschat, verklaring van woorden en uitdrukkingen (ed. Ewoud Sanders). Verba, Hoevelaken 1993 (facsimile van uitgave 1899), https://www.dbnl.org/tekst/beer004woor01_01/beer004woor01_01_0020.php
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Panama scandal op Wikimedia Commons.
