Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Oxytocine
Oxytocine (Oudgrieks: ὠκύς, ōkys, „snel” en τόκος tokos „geboren”: okytokos „gemakkelijk barend”) is een hormoon dat in de hersenen wordt aangemaakt en een belangrijke geboorte speelt in het geboorteproces. Het fungeert ook als neurotransmitter en beïnvloedt het gedrag tussen moeder en kind maar ook tussen verliefden, en sociale interacties in het algemeen.
Oxytocine is een neuropeptide uit de groep van de proteohormonen. Het wordt gevormd in de Nucleus paraventricularis en in mindere mate in de Nucleus supraopticus (twee kerngebieden in de hypothalamus). Van daaruit wordt het oxytocine via axonen naar de hypofyse getransporteerd, waar het opgeslagen wordt en vrijgegeven wordt wanneer nodig.
Wegens de werking wordt het wel eens het liefdeshormoon of knuffelhormoon genoemd.
Ontdekking
Oxytocine werd in 1906 ontdekt in de hypofyse door Henry Dale. Hij beschreef de werking van oxytocine in verband met het begin van de geboorte en de snelheid van de bevalling. Spoedig daarop had hij ook onderzoeksresultaten, waaruit een samenhang bleek tussen oxytocine en de afscheiding van moedermelk bij het zogen. Samen met vasopressine werd oxytocine in 1953 voor het eerst geïsoleerd en synthetisch samengesteld door Vincent du Vigneaud, die hiervoor in 1955 de Nobelprijs voor scheikunde ontving.
Decennia lang stond oxytocine enkel bekend als het zwangerschapshormoon, wegens zijn rol bij de zwangerschap en bij het op gang brengen van de borstvoeding. Maar de werking van oxytocine bleek breder gewaaierd te zijn dan men oorspronkelijk dacht. In de jaren 1970 werd vastgesteld dat het niet alleen als hormoon maar ook als neurotransmitter functioneert. Het wordt tijdens sociale interactie en seksuele activiteit vrijgegeven uit de hypothalamus en wordt dan opgevangen in het limbische systeem, het emotionele centrum van de hersenen.
Medicinaal gebruik
Oxytocine veroorzaakt samentrekkingen (contracties) van de spieren in de baarmoeder, waardoor de geboorteweeën beginnen. Het is ook verantwoordelijk voor naweeën: contracties van de baarmoederspieren, die vlak na de geboorte dienen voor de bloedstilling.
Een infuus met oxytocine wordt medicinaal gebruikt om weeën op te wekken voor de bevalling, en als infuus of injectie met na een bevalling om veel bloedverlies te voorkomen.
Oxytocine als neusspray wordt gebruikt om de vrijgave van moedermelk te stimuleren.
Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)