Onderrapportage

Bij onderrapportage wordt een onderwerp al dan niet bewust onderbelicht in de officiële rapportages of statistieken. Door het weglaten van informatie of het verzamelen van onvolledige gegevens wijken de resultaten af van de werkelijke situatie. Dit kan opzettelijk worden gedaan, zoals het bewust niet melden van arbeidsongevallen teneinde het ziekteverzuim laag te houden. Het kan echter ook een ongewenst neveneffect zijn van bijvoorbeeld schaamte bij slachtoffers van seksueel geweld of in het geval van maatschappelijke taboes. Ook praktische problemen bij het verzamelen van de gegevens kunnen (tijdelijk) leiden tot onderrapportage, zoals bleek bij het registreren in Nederland van de aantallen verstrekte COVID-vaccins in 2021.^[1]

Misdaad en sociale onderrapportage

Slachtoffers van seksueel geweld worden nog steeds erg gestigmatiseerd, dus de mate waarin het openbaar gemaakt wordt loopt uiteen. In het algemeen is er onderrapportage (het wordt minder gerapporteerd dan het optreedt), waardoor de werkelijke omvang van het probleem wordt onderschat.

Geweld tegen hulpverleners tijdens de Nederlandse jaarwisseling is vooral gericht tegen politiepersoneel. Andere hulpdiensten zoals ambulancemedewerkers en brandweerlieden hebben hier minder last van, maar er is waarschijnlijk sprake van onderrapportage, met name bij de laatste groep, omdat het 'cultuurelement van ‘niet zeuren’ en ‘tegen een stootje kunnen’ een rol speelt.'

Seksueel misbruik binnen de Rooms-Katholieke Kerk. Twee zaken zorgen voor een blijvende onderschatting van de misbruikaantallen. In het algemeen geldt bij seksueel misbruik dat een heel groot deel van de zaken helemaal nooit wordt gemeld, en er sprake is van een grote onderrapportage (= het niet melden van incidenten). Daarnaast zijn inmiddels veel archieven vernietigd. Daar tegenover staan valse meldingen (overrapportage), die kunnen zorgen voor overschatting van de aantallen. Het aantal valse meldingen is echter heel klein. Omdat de onderrapportage veel hoger wordt ingeschat dan het aantal valse meldingen, is het erg waarschijnlijk dat de daadwerkelijke misbruikaantallen duidelijk hoger liggen dan de door onderzoekscommissies vastgestelde aantallen. De Nederlandse onderzoekscommissie heeft getracht dit probleem te ondervangen door niet alleen uit te gaan van meldingen van misbruik, maar ook een grootschalige enquête te organiseren.

Medische onderrapportage

Op medische vlak is er ook veel onderrapportage, hier enkele voorbeelden.

Paratyfus is een meldingsplichtige infectieziekte groep B2. In Nederland worden circa twaalf gevallen per jaar gemeld, de meeste zijn geïmporteerd. Er bestaat waarschijnlijk wel een aanzienlijke onderrapportage.

Ziekte van Lyme. Men verwacht dat de toename van het aantal teken leidt tot een toename van het aantal gevallen van lyme, hoewel niet alleen teken lyme kunnen overbrengen. Door onderrapportage en onderdiagnostiek is er gebrek aan epidemiologische gegevens waardoor de volle omvang van het probleem niet bekend is.

PSAS. Persistent sexual arousal syndrome of PSAS is vrij zeldzaam, vermoed wordt echter dat veel lijders zich niet bij een dokter melden omdat ze zich schamen. Er is dus mogelijk sprake van onderrapportage.

Ondergerapporteerde knokkelkoorts in India, polio in Pakistan^[2]blijven een probleem. In de Verenigde Staten werd in 1989 geschat dat 40%^[3]van de AIDS-gevallen in South Carolina niet werd gemeld. In 2008 waren naar schatting 1.337 van de 2.460 sterfgevallen^[4] als gevolg van AIDS-gerelateerde ziekten gedurende een periode van zes jaar in Washington DC niet gerapporteerd.