Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Natuurlijke chromatische kwarttoonstoonladder
Toonladder van do groot
In de toonaard van do groot kan een Natuurlijke chromatische kwarttoonstoonladder geconstrueerd worden van 24 noten, bestaande uit vier groepen van zes tonen. De afkorting is NaCQ-toonladder.
De notennamen worden gekozen in het stelsel van specifieke zingmedeklinker : do-re-mi-fa-so-la-ti.
De tekens < ('op') en > ('neer') duiden op het verhogen of verlagen met een kwarttoon.
Voorbeeld:
- fa# = 'fa kruis' - tib = 'ti mol'
- fa#> = 'fa kruis neer' - tib< = 'ti mol op'
Er zijn 6 kerntonen: do, re, mi, fa, so, la
Er zijn 6 leidtonen: do#, re#, fa#, so#, la#, ti
Er zijn 6 zinktonen: do>, re>, mi> fa>, so>, la>
Er zijn 6 spantonen:do<, re<, fa<, so<, la<, tib<
Samen vormen zij de Natuurlijke chromatische kwarttoonstoonladder van do groot,
bestaande uit 24 tonen eindigend op do (in drmfslt-notatie)
d d< d# r> r r< r# m> m f> f f< f# s> s s< s# l> l l< l# tb< t d> d
of voluit in twee reeksen van 12 tonen van do tot fa< en van fa# tot do>, eindigend op do:
do do< do# re> re re< re# mi> mi fa> fa fa< (fa#)
fa# so> so so< so# la> la la< la# tib< ti do> (do)
Functionaliteit van de toongroepen
- De 6 spantonen worden gegenereerd door de hoofdseptiemakkoorden van het verwantschap van do+ (do groot) ; zij leiden naar de kwartsixtakkoorden op de grondtonen van het verwantschap van so+ (sol groot)
- De 6 zinktonen worden gegenereerd door de dominantseptiemakkoorden van het verwantschap van so+ (sol groot)
- De 6 leidtonen worden gegenereerd door de dominantkwintakkoorden van het verwantschap van so+ (sol groot)
- De 6 kerntonen worden gegenereerd door de grondtonen van het verwantschap van do+ (do groot)
- De zinktonen zijn voor aan het begin van een lange cadens, de spantonen voor aan het einde ervan.
Deze indeling biedt de mogelijkheid om alle kwarttonen in de natuurlijke chromatische kwarttoonstoonladder binnen een muzikale vorm functioneel te gebruiken.
Vergelijking met de diatonische kwarttoonstoonladder
De diatonische kwarttoonstoonladder van do, afgekort als DiaQ-toonladder is:
do_do<_re>_re_mi>_mi_fa>_fa_fa<_so_la>_la_tib>_tib<_ti_do>_do
0__1___2__3__4___5__6__7__8___9__a__b_c___d___e__f___0
De NaCQ-ladder met gemeenschappelijke noten in vetjes is:
do do< do# re> re re< re# mi> mi fa> fa fa< (fa#)
fa# so> so so< so# la> la la< la# tib< ti do> (do)
De toon tib> (d) uit de DiaQ-ladder is enharmonisch met la<.
Er zijn dus vijf aansluitende notenzones, afwisselend uit beide ladders (DiaQ&NaCQ) en enkel uit de NaCQ-ladder:
(def01) (23) (45678) (9) (ab), (hex-notatie) en
(tbdd<) (r>r) (m>mf>ff<) (s) (l>l) (drmfslt-notatie)
tib> (c) behoort niet tot de NaCQ-ladder, maar is enharmonisch met de toon l< uit deze ladder.
De vijf tussenzones zijn telkens:
(0#) (2#3#) (8#a>) (9#a#) en (b#c) (hex-notatie) en
(d#) (r<r#) (f#s>) (s<s#) en (l<l#) (drmfslt-notatie)