Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Huisvlieg
| Huisvlieg | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Een 'huisvlieg' (Musca domestica). | |||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Soort | |||||||||||||
| Musca domestica |
De huisvlieg oftewel Musca domestica is een 5 tot 8 mm grote vlieg die behoort tot de Echte vliegen.
Voorkomen
Vliegen komen voor over vrijwel de gehele wereld, maar zijn in drogere of koudere gebieden wel afhankelijk van de mens om zich te kunnen handhaven. Het zijn dan ook net als muizen en ratten typische mensenvolgers. Men ziet ze vaak in de buurt van afval. Vaak treft men daar ook hun larven, de maden, in groten getale aan.
Men vermoedt dat het oorspronkelijk leefgebied van huisvliegen het zuidelijke palearctisch gebied was, en dan met name Noordoost-Afrika en het Midden-Oosten. In de voetsporen van de mens verspreidden ze zich over vrijwel de gehele wereld.
Levenswijze
De huisvlieg leeft 3 tot 15 weken, de vrouwtjes leven meestal iets langer dan de mannetjes. Als de vliegen drie dagen oud zijn kunnen ze al paren. De eitjes worden afgezet in rottend materiaal en in uitwerpselen, waarmee de larven zich na het uitkomen van het eitje voeden. De vliegen zuigen vloeibare voedingsstoffen op, maar ook lossen ze vaste stoffen (zoals suiker) op in hun speeksel om ze vervolgens op te zuigen.
Ze kunnen met een snelheid van ongeveer 2 meter per seconde vliegen bij een vleugelslag van 200 maal per seconde. De huisvlieg hoeft de borstspieren maar een klein beetje te bewegen om de vleugels op en neer te laten gaan. Dit komt omdat de vleugels of omhoog of omlaag staan, een tussenpositie is niet mogelijk. De vleugels schieten door de elasticiteit van het borststuk bij een kleine spierbeweging vanzelf door naar een van de twee posities. Dit wordt wel het klikmechanisme genoemd, waardoor de vleugels tot 600 maal sneller kunnen bewegen.
Voortplanting
Het vrouwtje legt haar eitjes in strohoudende mest, afval, compost of voedingsmiddelen. In totaal legt ze tot zesmaal toe eitjes. Per keer worden 100 tot 150 eitjes afgezet. Na 12 tot 25 uur kruipen de larven van de vlieg, de maden, uit de eitjes en voeden zich met het omringende, rottende materiaal. Na twee vervellingen verpoppen de larven zich en na 3 tot 8 dagen komt dan de vlieg uit de pop tevoorschijn.
Proeven
Veel mensen vragen zich af waarom vliegen met hun pootjes tegen elkaar wrijven. Dat is om hun poten schoon te maken. Op hun poten zitten namelijk hun smaakorganen, die natuurlijk schoon moeten blijven. Ze proeven eerst of iets lekker is door erop te gaan zitten en eten het op door het weg te zuigen in een merkwaardig gebouwde slurf. Met die slurf kunnen ze alleen maar vloeibaar voedsel eten. Vast voedsel maken ze vloeibaar door het met hun speeksel te mengen.
Besmetting
Veel mensen vinden vliegen maar vieze beestjes. Ze verspreiden op verschillende manieren ziekteverwekkers.
Ze zitten op rottende etensresten of mest, die voor hen een lekkernij zijn. Al de ziekteverwekkende stoffen van hun eten dragen ze mee in hun lange, harige poten. Ook hebben ze aan het eind van hun slurf een speekselbel, waarin ziekteverwekkers alle kans krijgen zich te vermenigvuldigen. Wanneer deze bel barst worden de ziekteverwekkers verspreid. Een derde verspreidingswijze van ziekteverwekkers is via de uitwerpselen van de vlieg.
Dit heeft als gevolg dat ze gevaarlijke stoffen overbrengen op ons eten. Een voorbeeld: stel dat een vlieg na het eten van wat hondenpoep op je boterham komt uitrusten. Niet erg hygiënisch en gevaarlijk voor ons.
Vliegen meppen
Om deze reden proberen mensen vliegen te verjagen of te doden, bijvoorbeeld met vliegenmeppers. In 2008 is ontdekt wat de meesten al vermoedden: vliegenmeppen is een vrij zinloze excercitie. Vliegen kunnen zeer snel, binnen een tijdsspanne van 200 ms, op de vliegenmepper reageren door weg te vliegen. De vliegenmepper is dus vrijwel altijd te laat. Wanneer men probeert te anticiperen waar de vlieg naartoe zal vliegen heeft men iets meer kans op succes, bijvoorbeeld door de handen samen te slaan op enkele centimeters boven de vlieg. Voorkomen is daarentegen beter dan genezen: probeer de omgeving schoon en afvalvrij te houden zodat er geen vliegen op af zullen komen.
Vrije mediabestanden over Musca domestica op Wikimedia Commons